Beschrijving van de Ackee
“Carry me ackee go a Linstead Market, not a quattie wut sell” is een regel in het populaire Jamaicaanse volksliedje ‘Linstead Market’. Ackee (Blighia sapida) is de nationale vrucht van Jamaica en ook een bestanddeel van het gerecht – ackee en kabeljauw.
Hoewel de ackee niet inheems is in Jamaica, heeft hij opmerkelijke historische associaties. Oorspronkelijk werd hij vanuit West-Afrika naar het eiland geïmporteerd, waarschijnlijk op een slavenschip. Nu groeit hij hier weelderig en produceert elk jaar grote hoeveelheden eetbaar fruit.
De ackee boom groeit tot 15,24m (50ft) onder gunstige omstandigheden. Hij draagt grote rode en gele vruchten van 7,5 – 10 cm lang. Wanneer de vruchten rijp zijn, barsten ze in partjes en onthullen glanzende zwarte ronde zaden bovenop een gele aril die gedeeltelijk eetbaar is.
Er zijn twee hoofdtypen ackee, herkenbaar aan de kleur van de aril. Die met een zachte gele aril staat bekend als “boter” en “kaas” is hard en crèmekleurig. Ackee bevat een gif (hypoglcine) dat verdwijnt als het op de juiste manier wordt geoogst en gekookt. De vruchten mogen pas worden geoogst als de peulen op natuurlijke wijze opengaan. Bovendien moet de aril goed worden ontdaan van rode vezels en moet het kookwater worden weggegooid.
De betekenis in de naam
Ackee is afgeleid van de oorspronkelijke naam Ankye die afkomstig is uit de Twi taal van Ghana. De botanische naam van de vrucht – Blighia Sapida – werd gegeven ter ere van kapitein William Bligh van “Mutiny on the Bounty”, die in 1793 planten van de vrucht meenam van Jamaica naar Engeland.
Kapitein Bligh bracht ook de eerste broodvrucht naar Jamaica. Voordien was de ackee onbekend voor de wetenschap. In 1778 introduceerde Dr. Thomas Clarke, een van de vroegste verspreiders van de boom, hem in de oostelijke parochies.
Gebruiken
Jamaica is de enige plaats waar de vrucht op grote schaal wordt gegeten. De vrucht is echter wel geïntroduceerd op de meeste andere Caribische eilanden (bijvoorbeeld Trinidad, Grenada, Antigua en Barbados), in Midden-Amerika en in Florida, waar hij onder andere namen bekend is en niet in economische hoeveelheden gedijt. Jamaicaanse ackee in blik wordt nu geëxporteerd en verkocht op markten die worden bezocht door Jamaicanen in het buitenland.
Ackee is een zeer heerlijke vrucht en gekookt met kruiden en zout vis of zout varkensvlees, wordt het beschouwd als een van Jamaica’s grootste delicatessen.