Als Orange Is the New Black richting zijn vierde seizoensfinale begon te gaan, begon het meeste van het popcultuur-liefhebbende DNA van de show weg te smelten om een donkerdere, serieuzere kern te onthullen. Maar in de finale (spoilers verder dan dit punt!), werd de woede van de gevangenen over de voortdurende raciale profilering, factionisme en mishandeling van de bewakers nog verder aangewakkerd zodra de (serieus, SPOILERS) dood van Poussey Washington tijdens een vreedzaam protest niet serieus wordt genomen of met zorg wordt behandeld. En, toen hun woede uitgroeide tot een volledige rel, begonnen de personages te scanderen – maar waarom riepen de gevangenen van OITNB “Attica?” De liefdeloos onwetende Leanne en Angie hebben er zelfs commentaar op, ze herkennen de beroemde zin niet, maar doen mee met het gezang als ze met de rest van de gevangenen gaan rennen om uit hun slaapzalen te breken om een protest te laten horen.
Het antwoord is eigenlijk tweeledig. Het schreeuwen van “Attica! Attica!” is duidelijk een verwijzing naar Dog Day Afternoon, waar Al Pacino’s personage Sonny die zin uitschreeuwt als hij de bank verlaat die hij probeert te beroven voor een noodlottige poging tot een oplossing. Als hij om zich heen kijkt om te zien hoeveel agenten er rond het gebouw staan met hun geweren op hem gericht, begint hij te schreeuwen “Attica! Herinner je je Attica?!” om de menigte rond de bank op te hitsen. En het werkt – de voetgangers beginnen hem toe te juichen.
Daar komt dus het boze, repetitieve karakter van het gezang vandaan, maar er zit ook een diepere betekenis achter “Attica” – Pacino’s personage, en in het verlengde daarvan de gevangenen van OITNB, verwijzen naar de rellen in de Attica-gevangenis in 1971 in het noorden van New York (niet anders dan Litchfield). Natuurlijk is het een beetje te tv-schrijverachtig om rellende gevangenen te laten verwijzen naar een echte gevangenisopstand, maar deze gevangenen schijnen van hun bibliotheek te houden, dus misschien had de bedenker van het lied niet alleen de film gezien, maar was hij zich ook bewust van de opstand van de gevangenen in 1971, omdat die veel overeenkomsten vertoont met de situatie in Litchfield.
Duizenden gevangenen in Attica kwamen in opstand, gebruikmakend van hun aantallen om de bewakers te overrompelen, gijzelaars te nemen, en eisen te stellen over hun vermeende behandeling. De lijst van eisen van de Attica-gevangenen kwam sterk overeen met die van de Litchfield-gevangenen – zij wilden als mensen behandeld worden. “De hele gevangenisbevolking is vastbesloten om voor altijd de meedogenloze brutalisering en minachting voor het leven van de gevangenen hier en in de hele Verenigde Staten te veranderen,” begon hun eisenlijst, en terwijl sommige van de dingen die ze vroegen bijna onmogelijk voor hen waren om te krijgen (zoals getransporteerd worden naar een “niet-imperialistisch land”), zijn sommige van hun verzoeken, zoals om eerlijk betaald te worden voor het werk dat ze doen, om meer bewegingsvrijheid te hebben, en om adequate medische zorg en onderwijs te hebben, thema’s die nu al seizoenen lang rond OITNB cirkelen.
Maar ik hoop dat het niet zo ver escaleert als bij de rellen in Attica. Volgens de website van History Channel stuurde de gouverneur van New York, Rockefeller, na een aantal dagen protest de politie erop af in plaats van te onderhandelen over de eisen van de gevangenen. En de resultaten waren afschuwelijk. De New York Times meldde dat aan het eind van de belegering, die vijf dagen duurde, “11 bewakers en 32 gevangenen waren omgekomen.” Deze slachtoffers werden representatief voor het politiegeweld – vandaar Dog Day Afternoon’s “Attica” chant.
In 2000 meldde de NYT dat er een schikking van 8 miljoen dollar was getroffen die de staat opdroeg “meer dan 500 gevangenen en familieleden schadeloos te stellen voor het misbruik dat de gevangenen hadden ondergaan.” Maar die beslissing kwam tientallen jaren na de eerste daad, en sommige van de Attica-documenten werden pas in 2015 vrijgegeven, wat laat zien hoe moeilijk het is voor gevangenen om gerechtigheid te krijgen. Hopelijk, als OITNB meer Attica referenties gebruikt in Seizoen 5, betekent dat dat Poussey een vorm van gerechtigheid zal krijgen.