Guinguette Marais Poitevin

Waarover gaat deze hand-out

Deze hand-out helpt je bij het schrijven van een boekbespreking, een verslag of essay dat een kritisch perspectief biedt op een tekst.

Wat is een recensie?

Een recensie is een kritische evaluatie van een tekst, gebeurtenis, voorwerp of verschijnsel. Recensies kunnen gaan over boeken, artikelen, hele genres of gebieden van literatuur, architectuur, kunst, mode, restaurants, beleid, tentoonstellingen, optredens, en vele andere vormen. Deze hand-out zal zich richten op boekbesprekingen. Voor een vergelijkbare opdracht, zie onze hand-out over literatuurrecensies.

Een recensie maakt vooral een argument. Het belangrijkste element van een recensie is dat het een commentaar is, niet slechts een samenvatting. Het stelt je in staat om een dialoog en discussie aan te gaan met de maker van het werk en met andere toehoorders. Je kunt het eens of oneens zijn en aangeven waar je het werk voorbeeldig of gebrekkig vindt in zijn kennis, oordelen of organisatie. Je moet duidelijk je mening geven over het werk in kwestie, en die verklaring zal waarschijnlijk lijken op andere vormen van academisch schrijven, met een stelling, ondersteunende alinea’s, en een conclusie.

Typisch, zijn recensies kort. In kranten en wetenschappelijke tijdschriften zijn ze zelden langer dan 1000 woorden, hoewel je ook langere opdrachten en uitgebreide commentaren kunt tegenkomen. In beide gevallen moeten recensies beknopt zijn. Hoewel ze variëren in toon, onderwerp en stijl, hebben ze een aantal gemeenschappelijke kenmerken:

• Ten eerste geeft een recensie de lezer een beknopte samenvatting van de inhoud. Dit omvat een relevante beschrijving van het onderwerp en het algemene perspectief, argument of doel.
• Ten tweede, en nog belangrijker, biedt een recensie een kritische beoordeling van de inhoud. Daarbij gaat het om je reacties op het werk: wat je opmerkelijk vindt, of het al dan niet effectief of overtuigend was, en hoe het je inzicht in de betreffende kwesties heeft vergroot.
• Ten slotte geeft een recensie, naast een analyse van het werk, vaak aan of het publiek het wel of niet zou waarderen.

Expert worden als recensent: drie korte voorbeelden

Recenseren kan een ontmoedigende taak zijn. Iemand heeft je om je mening gevraagd over iets waarvoor je je misschien niet gekwalificeerd voelt om het te beoordelen. Wie ben jij om kritiek te leveren op het nieuwe boek van Toni Morrison als je zelf nog nooit een roman hebt geschreven, laat staan een Nobelprijs hebt gewonnen? Het punt is dat iemand – een professor, een redacteur van een tijdschrift, collega’s in een studiegroep – wil weten wat u van een bepaald werk vindt. Je bent (of voelt) je misschien geen expert, maar je moet doen alsof je er een bent voor je specifieke publiek. Niemand verwacht dat je de intellectuele gelijke bent van de schepper van het werk, maar je zorgvuldige observaties kunnen je het ruwe materiaal verschaffen om een beredeneerd oordeel te vellen. Het tactvol verwoorden van instemming en onenigheid, lof en kritiek, is een waardevolle, uitdagende vaardigheid, en net als bij veel andere vormen van schrijven, moet je bij recensies concrete bewijzen leveren voor je beweringen.

Bedenk de volgende korte boekbespreking, geschreven voor een geschiedeniscursus over middeleeuws Europa door een student die gefascineerd is door bier:

Judith Bennett’s Ale, Beer, and Brewsters in England: Women’s Work in a Changing World, 1300-1600, onderzoekt hoe vrouwen vroeger het grootste deel van het in Engeland gedronken bier brouwden en verkochten. Historisch gezien waren ale en bier (geen melk, wijn of water) belangrijke elementen van het Engelse dieet. Bier brouwen was laaggeschoold werk met een lage status dat complementair was aan de huishoudelijke taken van vrouwen. In het begin van de vijftiende eeuw begonnen brouwers bier met hop te maken, en zij noemden deze nieuwe drank “bier”. Deze techniek stelde brouwers in staat hun drank tegen lagere kosten te produceren en gemakkelijker te verkopen, hoewel vrouwen over het algemeen stopten met brouwen zodra het bedrijf winstgevender werd.

De student beschrijft het onderwerp van het boek en geeft een nauwkeurige samenvatting van de inhoud. Maar de lezer krijgt niet de belangrijke informatie die van een recensie wordt verwacht: het betoog van de auteur, de beoordeling van de student van het boek en zijn betoog, en of de student het boek al dan niet zou aanbevelen. Als een kritische beoordeling moet een boekbespreking gericht zijn op meningen, niet op feiten en details. Samenvattingen moeten tot een minimum beperkt blijven, en specifieke details moeten dienen om argumenten te illustreren.

Nu een recensie van hetzelfde boek, geschreven door een iets meer opiniërende student:

Judith Bennett’s Ale, Beer, and Brewsters in England: Women’s Work in a Changing World, 1300-1600 was een kolossale teleurstelling. Ik wilde meer weten over de rituelen rond het drinken in middeleeuws Engeland: de liedjes, de spelletjes, de feestjes. Bennett gaf geen van die informatie. Ik vond het goed hoe het boek het brouwen van bier als een economische activiteit liet zien, maar de lezer verdwaalt in de details van prijzen en lonen. Ik was meer geïnteresseerd in het privé-leven van de vrouwelijke brouwsters. Het boek was verdeeld in acht lange hoofdstukken, en ik kan me niet voorstellen waarom iemand het ooit zou willen lezen.

Er is geen tekort aan oordelen in deze recensie! Maar de student geeft geen blijk van een praktische kennis van het betoog van het boek. De lezer heeft een idee van wat de student van het boek verwachtte, maar geen idee van wat de auteur zelf wilde bewijzen. Hoewel de student verschillende redenen geeft voor de negatieve beoordeling, zijn die voorbeelden niet duidelijk met elkaar in verband gebracht als onderdeel van een algemene evaluatie – met andere woorden, ter ondersteuning van een specifieke stelling. Deze recensie is inderdaad een beoordeling, maar geen kritische.

Hier volgt een laatste bespreking van hetzelfde boek:

Een van de paradoxen van het feminisme – een die veel van haar optimistische geschiedenissen op de proef stelt – is hoe het patriarchaat in de loop der tijd hardnekkig blijft bestaan. Terwijl Judith Bennett’s Ale, Beer, and Brewsters in England: Women’s Work in a Changing World, 1300-1600 van Judith Bennett erkent dat middeleeuwse vrouwen historische actoren zijn geworden door het brouwen van bier, maar ze toont ook aan dat vrouwelijke invloed met de komst van bier zijn grenzen had. Ik was ervan uitgegaan dat die grenzen religieus en politiek van aard waren, maar Bennett laat zien hoe een “patriarchaal evenwicht” vrouwen ook uit het economische leven buitensloot. Haar analyse van de lonen van vrouwen in de bier- en bierproductie bewijst dat een verandering in het werk van vrouwen niet gelijk staat aan een verandering in de status van werkende vrouwen. Zowel hedendaagse feministen als historici zouden Bennetts boek moeten lezen en twee keer moeten nadenken wanneer ze hun volgende brouwseltje openbreken.

Deze studentenrecensie vermijdt de problemen van de vorige twee voorbeelden. Het combineert een afgewogen mening met een concreet voorbeeld, een kritische beoordeling op basis van een expliciet aangegeven beweegreden, en een aanbeveling aan een potentieel publiek. De lezer krijgt een indruk van wat de auteur van het boek heeft willen aantonen. Bovendien verwijst de leerling naar een argument over feministische geschiedenis in het algemeen dat het boek in een specifiek genre plaatst en dat een algemeen publiek aanspreekt. Het voorbeeld van de analyse van het loon illustreert een argument, de analyse gaat in op belangrijke intellectuele debatten, en de redenen voor de over het algemeen positieve recensie zijn duidelijk zichtbaar. De recensie biedt criteria, meningen en ondersteuning waarmee de lezer het eens of oneens kan zijn.

Een beoordeling ontwikkelen: voordat je schrijft

Er is geen definitieve methode voor het schrijven van een recensie, hoewel enig kritisch nadenken over het werk in kwestie noodzakelijk is voordat je daadwerkelijk begint met schrijven. Zo is het schrijven van een recensie een proces in twee stappen: het ontwikkelen van een argument over het werk in kwestie, en dat argument naar voren brengen als je een georganiseerd en goed onderbouwd concept schrijft. Zie onze hand-out over argumentatie.

Wat volgt is een serie vragen om je gedachten te richten terwijl je je verdiept in het werk dat aan de orde is. Hoewel de vragen specifiek over boekbesprekingen gaan, kun je ze gemakkelijk omzetten naar een analyse van voorstellingen, tentoonstellingen en andere recensie-onderwerpen. Je hoeft je niet verplicht te voelen om op alle vragen in te gaan; sommige zullen relevanter zijn dan andere voor het boek in kwestie.

• Wat is de these – of het belangrijkste argument – van het boek? Als de auteur wil dat je één idee uit het boek haalt, wat zou dat dan zijn? Hoe verhoudt het zich tot of contrasteert het met de wereld die je kent? Wat heeft het boek bereikt?
• Wat is precies het onderwerp van het boek? Behandelt de auteur het onderwerp voldoende? Behandelt de auteur alle aspecten van het onderwerp op een evenwichtige manier? Wat is de benadering van het onderwerp (thematisch, analytisch, chronologisch, beschrijvend)?
• Hoe ondersteunt de auteur haar betoog? Welk bewijs gebruikt ze om haar punt te bewijzen? Vindt u dat bewijs overtuigend? Waarom wel of waarom niet? Is iets van de informatie (of conclusies) van de auteur in strijd met andere boeken die je hebt gelezen, cursussen die je hebt gevolgd of gewoon eerdere veronderstellingen die je over het onderwerp had?
• Hoe structureert de auteur haar betoog? Wat zijn de onderdelen die het geheel vormen? Slaat het argument ergens op? Overtuigt het u? Waarom wel of waarom niet?
• Hoe heeft dit boek u geholpen het onderwerp te begrijpen? Zou u het boek aan uw lezer aanbevelen?

Naast de interne werking van het boek kunt u ook enige informatie over de auteur en de omstandigheden van de totstandkoming van de tekst in overweging nemen:

• Wie is de auteur? Nationaliteit, politieke overtuiging, opleiding, intellectuele interesses, persoonlijke geschiedenis en historische context kunnen cruciale details verschaffen over hoe een werk tot stand komt. Is het bijvoorbeeld van belang dat de biograaf de beste vriend van het onderwerp was? Welk verschil zou het maken als de auteur deelnam aan de gebeurtenissen waarover ze schrijft?
• Wat is het genre van het boek? Uit welk veld komt het voort? Voldoet het aan of wijkt het af van de conventies van zijn genre? Deze vragen kunnen een historische of literaire standaard bieden waarop u uw beoordelingen kunt baseren. Als u het eerste boek bespreekt dat ooit over het onderwerp is geschreven, is het belangrijk dat uw lezers dat weten. Bedenk wel dat het noemen van “primeurs” – net als het noemen van “bests” en “onlys” – een riskante onderneming kan zijn, tenzij je absoluut zeker bent.

Het schrijven van de recensie

Als je je observaties en beoordelingen van het te recenseren werk hebt gemaakt, maak je een zorgvuldig overzicht van je aantekeningen en probeer je je indrukken te verenigen in een verklaring die het doel of de stelling van je recensie beschrijft. Bekijk onze hand-out over thesisverklaringen. Schets vervolgens de argumenten die je stelling ondersteunen.

Je argumenten moeten de stelling op een logische manier ontwikkelen. Die logica kan, in tegenstelling tot meer standaard academisch schrijven, aanvankelijk de nadruk leggen op het argument van de auteur, terwijl je je eigen argument ontwikkelt in de loop van de recensie. De relatieve nadruk hangt af van de aard van de recensie: als de lezers meer geïnteresseerd zijn in het werk zelf, kan je het werk en de auteur meer op de voorgrond plaatsen; als je wilt dat de recensie gaat over jouw perspectief en meningen, dan kan je de recensie zo structureren dat jouw observaties voorrang krijgen op (maar nooit los staan van) die van het werk dat wordt besproken. Wat volgt is slechts een van de vele manieren om een recensie te organiseren.

Inleiding

Omdat de meeste recensies kort zijn, beginnen veel schrijvers met een pakkende kwinkslag of anekdote die hun argument beknopt weergeeft. Maar je kunt je recensie anders inleiden, afhankelijk van het argument en het publiek. De handleiding van het Schrijfcentrum over inleidingen kan je helpen een aanpak te vinden die werkt. In het algemeen moet je het volgende vermelden:

• De naam van de auteur, de titel van het boek en het hoofdthema.
• Relevante details over wie de auteur is en waar hij/zij staat in het genre of het onderzoeksgebied. Je zou ook de titel aan het onderwerp kunnen koppelen om te laten zien hoe de titel het onderwerp verklaart.
• De context van het boek en/of je recensie. Door je recensie in een kader te plaatsen dat zinvol is voor je publiek, maak je lezers attent op jouw “kijk” op het boek. Misschien wilt u een boek over de Cubaanse revolutie plaatsen in de context van de rivaliteit in de Koude Oorlog tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie. Een andere recensent zal het boek misschien willen beschouwen in het kader van Latijns-Amerikaanse sociale bewegingen. Uw keuze van de context bepaalt uw argument.
• De these van het boek. Als je fictie recenseert, kan dit moeilijk zijn, omdat romans, toneelstukken en korte verhalen zelden expliciete argumenten hebben. Maar door de bijzonderheid, invalshoek of originaliteit van het boek aan te geven, kun je laten zien welke specifieke bijdrage het stuk probeert te leveren.
• Jouw stelling over het boek.

Samenvatting van de inhoud

Dit moet kort zijn, want analyse heeft voorrang. In de loop van je beoordeling zul je hopelijk je beweringen onderbouwen met concrete bewijzen uit het boek, dus enige samenvatting zal verspreid worden over andere delen van de recensie.

De noodzakelijke hoeveelheid samenvatting hangt ook af van je publiek. Afgestudeerde studenten, pas op! Als je boekbesprekingen schrijft voor collega’s, bijvoorbeeld ter voorbereiding op een tentamen, dan kun je beter meer aandacht besteden aan het samenvatten van de inhoud van het boek. Als je publiek het boek echter al gelezen heeft – bijvoorbeeld voor een klassikale opdracht over hetzelfde werk – heb je misschien meer vrijheid om subtielere punten uit te diepen en je eigen argument te benadrukken. Zie onze hand-out over samenvatten voor meer tips.

Analyse en evaluatie van het boek

Je analyse en evaluatie moet je indelen in paragrafen die ingaan op afzonderlijke aspecten van je betoog. Deze indeling kan een uitdaging zijn als je het boek in zijn geheel wilt beschouwen, maar het kan je helpen om elementen van je kritiek te onderscheiden en beweringen duidelijker te koppelen aan bewijzen. Je hoeft niet noodzakelijk chronologisch door het boek te werken als je het bespreekt. Gezien het argument dat u wilt maken, kunt u uw paragrafen beter indelen naar thema’s, methoden of andere elementen van het boek. Als je het nuttig vindt om vergelijkingen met andere boeken op te nemen, houd ze dan kort zodat het besproken boek in de schijnwerpers blijft staan. Vermijd overmatig citeren en geef een specifieke paginareferentie tussen haakjes wanneer u toch citeert. Vergeet niet dat je veel van de punten van de auteur in je eigen woorden kunt weergeven.

Conclusie

Somvat of herformuleer je stelling of geef het eindoordeel over het boek. In de conclusie moet je geen nieuw bewijs voor je argument introduceren. Je kunt echter wel nieuwe ideeën introduceren die verder gaan dan het boek als ze de logica van je eigen stelling uitbreiden. In deze paragraaf moet je de sterke en zwakke punten van het boek in evenwicht brengen, zodat je evaluatie een eenheid vormt. Heeft de hoofdtekst van je recensie drie negatieve paragrafen en één gunstige? Wat is de som van al die paragrafen? De hand-out van het Schrijfcentrum over conclusies kan je helpen een eindoordeel te vellen.

In de recensie

Tot slot een paar algemene overwegingen:

• Bekijk het boek dat voor je ligt, niet het boek waarvan je zou willen dat de auteur het geschreven had. Je kunt en moet wijzen op tekortkomingen of mislukkingen, maar bekritiseer het boek niet omdat het niet iets is wat het nooit had moeten zijn.
• Met een beetje geluk heeft de schrijfster van het boek hard gewerkt om de juiste woorden te vinden om haar ideeën uit te drukken. U moet hetzelfde proberen te doen. Nauwkeurig taalgebruik stelt u in staat de toon van uw recensie te controleren.
• Never hesitate to challenge an assumption, approach, or argument. Zorg er wel voor dat je specifieke voorbeelden aanhaalt om je beweringen zorgvuldig te onderbouwen.
• Probeer een evenwichtig betoog te houden over de waarde van het boek voor zijn publiek. Je hebt het recht – en soms de plicht – om het er mee eens of oneens te zijn. Maar bedenk wel dat het schrijven van een slecht boek net zo veel tijd kost als het schrijven van een goed boek, en dat iedere auteur een eerlijke behandeling verdient. Harde oordelen zijn moeilijk te bewijzen en kunnen lezers het gevoel geven dat je oneerlijk was in je beoordeling.
• Een goede plek om te leren over boekbesprekingen is om naar voorbeelden te kijken. The New York Times Sunday Book Review en The New York Review of Books kunnen je laten zien hoe professionele schrijvers boeken recenseren.

Geraadpleegde werken

Wij hebben deze werken geraadpleegd tijdens het schrijven van deze hand-out. Dit is geen volledige lijst van bronnen over het onderwerp van de hand-out, en we raden je aan je eigen onderzoek te doen om de nieuwste publicaties over dit onderwerp te vinden. Gebruik deze lijst niet als model voor de opmaak van je eigen referentielijst, omdat deze misschien niet overeenkomt met de citatiestijl die je gebruikt. Voor richtlijnen over het opmaken van citaten, zie de citatiehandleiding van UNC Libraries.

Drewry, John. Writing Book Reviews. Boston: The Writer, 1974.

Hoge, James O. Literary Reviewing. Charlottesville: University Press of Virginia, 1987.

Sova, Dawn B. and Harry Teitelbaum. How to Write Book Reports. 4e ed. Lawrenceville, NY: Thomson/ARCO. 2002.

Walford, A.J., ed. Recensies en recenseren: A Guide. Phoenix, AZ: Oryx Press, 1986.