Clan

Clan, verwantschapsgroep die in veel traditionele samenlevingen als organisatiemiddel wordt gebruikt. Het lidmaatschap van een clan wordt traditioneel gedefinieerd in termen van afstamming van een gemeenschappelijke voorouder. Deze afstamming is gewoonlijk unilineair, of alleen afgeleid via de mannelijke (patriclan) of de vrouwelijke (matriclan) lijn. Gewoonlijk, maar niet altijd, zijn de clans exogaam, oftewel uitgetrouwd: huwelijken binnen de clan zijn verboden en worden beschouwd als een vorm van incest. Clans kunnen zich opsplitsen in subclans of bloedlijnen, en genealogische gegevens of mythen kunnen worden aangepast om nieuwe leden op te nemen die geen biologische verwantschap met de clan hebben.

Tapa-muurkleed
Tapa-muurkleed

Tapa-muurkleed beschilderd met dierlijke clanemblemen, afkomstig uit het gebied Teluk Jos Sudarso (Humboldtbaai), Irian Jaya (West-Nieuw-Guinea), Indonesië; in het Rijksmuseum voor Volkenkunde Justinus van Nassau, Breda, Nederland.

Holle Bildarchiv, Baden-Baden, Dui.

Tot het einde van de 20e eeuw waren clans een fenomeen van groot belang voor antropologen, maar sindsdien zijn ze over het algemeen minder belangrijk geworden in analyses van culturele organisatie. Vanuit een functioneel perspectief helpen clans groepen te verenigen door andere vormen van sociale organisatie, zoals de nederzetting, verblijfspatronen na het huwelijk of leeftijdsgroepen, te doorkruisen. De geallieerde clans hebben over het algemeen wederkerige relaties en verlenen elkaar wederzijdse steun en verdediging en verlenen elkaar emotioneel of financieel belastende diensten zoals begrafenissen. Sommige clans brengen hun eenheid tot uitdrukking in het bezit van een gemeenschappelijk embleem, dat het voorouderlijk wezen of de gemeenschappelijke oorsprong van de leden kan voorstellen en als zodanig vaak een voorwerp van verering is.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *