Van het voorbeeld van de zonsondergang heb je geleerd hoe belangrijk het is om de belichting van je camera volledig onder controle te hebben. Nu is het tijd om in de camera te duiken en de drie basisgereedschappen te leren waarmee u de belichting kunt regelen
Die gereedschappen zijn de sluitertijd, het diafragma en de ISO. Nadat ik heb uitgelegd wat elk gereedschap doet, zal ik uitleggen waarom we drie afzonderlijke gereedschappen nodig hebben om de helderheid of donkerheid van de foto te regelen.
Apertuur
Het diafragma is een setje lamellen in de lens dat bepaalt hoeveel licht de camera binnenkomt. De bladen vormen een achthoekige vorm die kan worden geopend (wij fotografen noemen dat “wijd open” fotograferen) of gesloten tot een klein gaatje. Als je fotografeert met het diafragma wijd open, komt er uiteraard meer licht in de camera dan wanneer het diafragma wordt gesloten zodat er maar een heel klein gaatje licht in de camera komt.
Stel dat je een foto maakt die te licht is. Hoe los je dat op? Gewoon een kleiner diafragma kiezen. Simpel! Diafragma’s worden gemeten met f-stops. Een hoge f-stop zoals f-22 betekent dat de diafragmaopening vrij klein is, en een lage f-stop zoals f/3.5 betekent dat het diafragma wijd open is.
Laten we je kennis eens testen om er zeker van te zijn dat je het onder de knie hebt. Als je een foto neemt en het is te donker bij f/5.6, zou je dan een lager diafragmagetal kiezen of een hoger? Yep! Je zou een lager diafragmagetal kiezen, waardoor het diafragma wordt geopend om meer licht binnen te laten. De grootte van het diafragma bepaalt echter meer dan de helderheid of donkerheid van de foto.
Het diafragma bepaalt ook de scherptediepte. De scherptediepte is het deel van de foto dat scherp is en het deel dat onscherp is. Als je een foto wilt maken van een persoon met een wazige achtergrond, gebruik je een kleine scherptediepte. Als je een foto wilt maken van een weids uitzicht over de bergen, gebruik je een klein diafragma (hoog diafragmagetal) zodat de hele scène scherp is. Als je, zoals ik, meer een visuele leerling bent, dan denk ik dat deze grafiek zal helpen om de informatie over diafragma te verduidelijken. Neem even de tijd om te kijken of je deze informatie begrijpt voordat je verder gaat.
Sluitertijd
De sluiter is een klein “gordijn” in de camera dat snel over de beeldsensor (de digitale versie van film) rolt en gedurende een fractie van een seconde licht op de beeldsensor laat schijnen. Hoe langer de sluiter licht op de beeldsensor laat schijnen, hoe helderder het beeld omdat er meer licht wordt verzameld. Een donkerder beeld wordt verkregen wanneer de sluiter zeer snel beweegt en slechts een fractie van een seconde licht op de beeldsensor laat vallen. De tijd dat de sluiter licht op de beeldsensor laat vallen, wordt de sluitertijd genoemd, en wordt gemeten in fracties van een seconde. Een sluitertijd van 1/2 seconde laat dus meer licht op de beeldsensor vallen en geeft een helderder beeld dan een sluitertijd van 1/200 seconde. Dus als je een foto maakt en het is te donker, kun je een langere sluitertijd gebruiken zodat de camera meer licht kan verzamelen.
Net zoals het diafragma zowel de belichting als de scherptediepte beïnvloedt, beïnvloedt de sluitertijd meer dan alleen de belichting. De sluitertijd is ook hoofdzakelijk verantwoordelijk voor de mate van onscherpte in een foto. Als je erover nadenkt, is het logisch dat de sluitertijd bepaalt hoeveel onscherpte er in de foto zit.
Stel je voor dat ik hier achter mijn bureau zit en naar je zwaai (je hoeft je niet zo in te beelden als je gewoon naar de foto rechts kijkt). Als je een foto van mij maakt met een sluitertijd van 1/30e seconde, dan zal mijn hand bewogen hebben in de tijd dat de camera de foto opneemt. Om de onscherpte weg te krijgen, moet je de sluitertijd verlengen tot ongeveer 1/320e seconde. Bij deze snelheid beweegt mijn hand nog steeds, maar de camera neemt de foto zo snel dat mijn hand maar zo’n kleine afstand aflegt dat het niet opvalt in de foto.
De volgende vraag die de meeste mensen stellen is, hoe lang van een sluitertijd kun je gebruiken en nog steeds een scherpe foto krijgen? Mijn blogpost over de minimale sluitertijd zal je vraag beantwoorden!
ISO
Het grappige van ISO is dat het een acroniem is, maar dat niemand echt weet waar het voor staat. Het wordt altijd gewoon ISO genoemd, ook al staat het eigenlijk voor International Organization for Standardization. Af en toe hoor je een oudere fotograaf het uitspreken als “I-so”, maar bijna iedereen spreekt het uit als “I.S.O.” De ISO regelt de belichting door met software in de camera deze extra gevoelig te maken voor licht.
Een hoge ISO zoals ISO 1.600 zal een helderder beeld opleveren dan een lagere ISO zoals ISO 100. Het nadeel van het verhogen van de ISO-waarde is dat de foto ruisachtiger wordt. Digitale ruis is zichtbaar wanneer een foto er korrelig uitziet. Hebt u wel eens ’s nachts een foto genomen met uw mobiele telefoon of uw zakcamera, en gemerkt dat hij er heel korrelig uitziet? Dat komt omdat de camera heeft geprobeerd de donkere scène te compenseren door een hoge ISO te kiezen, wat meer korreligheid veroorzaakt.
Wat een “hoge” ISO is, verandert voortdurend. Camera fabrikanten verbeteren voortdurend de mogelijkheden van camera’s om hoge ISO’s te gebruiken zonder veel korrel. Een paar jaar geleden konden alleen de duurdere professionele DSLR-camera’s 2000 ISO halen, en nu kunnen zelfs instap DSLR-camera’s op dit niveau fotograferen. Omdat elke camera anders is, kunt u het beste een paar tests doen met uw camera om te zien hoe hoog de ISO-waarde is waarmee u kunt fotograferen zonder dat de foto te korrelig wordt.
Op dit moment vindt u vaak nieuwe DSLR’s die reclame maken met uitbreidbare ISO-bereiken.
Het geheel Samen
Ik weet precies wat je denkt. “Waarom heb ik drie gereedschappen nodig om de belichting te regelen? Zou één gereedschap niet voldoende zijn?” Het antwoord is nee, en ik zal aan de hand van een voorbeeld uitleggen waarom. In januari maakte ik een reis naar mijn favoriete plek op aarde om foto’s te maken: Yellowstone National Park. Mijn gids vertelde ons dat de dikhoornschapen in het park snel aan het uitsterven waren als gevolg van kinkhoest, dus werkte ik die week hard om foto’s te maken van de laatste paar schapen in dat deel van het park.
Om 9 uur ’s ochtends op een bewolkte dag vond ik een klein groepje dikhoornschapen en begon ik ze te fotograferen met een lange 600mm lens. Het vroege uur en de bewolkte lucht maakten de situatie vrij donker om te fotograferen.
Laat me je helpen. De lens waar ik mee werkte kostte ongeveer 12.000 dollar, maar maak je geen zorgen. Je kunt heel goede resultaten krijgen met een veel betaalbaardere 600mm lens. Ik overweeg mijn dure lens te verkopen.
Hoe dan ook, hij had een maximaal diafragma van f/4. Dus stelde ik mijn diafragma in op f/4 om zo veel mogelijk licht te verzamelen. Dit had ook invloed op de scherptediepte om de rotsen achter het dikhoornschaap onscherp te maken. Vervolgens stelde ik mijn sluitertijd in. Ik wilde actie in de foto vastleggen, dus stelde ik mijn camera in op 1/1000e van een seconde sluitertijd. Ik wist dat zo’n korte sluitertijd bewegingsonscherpte zou voorkomen van de schapen die over de berghelling rennen. Toen nam ik een foto. VEEL te donker! Ik kon geen compromis sluiten over sluitertijd of diafragma, dus ik wist dat ik de derde speler in de belichtingsdriehoek moest gebruiken – de ISO.
Ik speelde wat met mijn ISO en ontdekte dat als ik deze verhoogde tot ISO 640, de foto helder genoeg werd om de foto te maken zonder dat deze te korrelig werd. Deze combinatie van sluitertijd, diafragma en ISO werkte perfect. Het voelt zo goed om de camera-instellingen aan te scherpen!
Nu zie je waarom je moet weten wat sluitertijd, diafragma, EN ISO zijn, en hoe je ze onafhankelijk van elkaar op je camera kunt instellen!
Als je een visuele leerling bent en je je camera echt wilt leren kennen, bekijk dan zeker mijn Fotografie Start Cursus. Even ter herinnering, het is een serie van 22 video’s waarin ik je meeneem op locatie om watervallen, landschappen, mensen, kinderen en macrofoto’s te maken. Je kunt over mijn schouder meekijken en precies zien hoe ik mijn camera instel om professionele foto’s te maken.
Nu moet je leren hoe je deze instellingen op je camera toepast om te profiteren van je pas ontdekte klompjes kennis.