Als we nadenken over het soort persoon waarmee we zouden willen uitgaan, maken we vaak een lijst van de eigenschappen die we het liefst in een partner zouden willen hebben – onze dealbrekers. Maar we hebben ook onze ‘deal-breakers’ – eigenschappen die iemand diskwalificeren als datingkandidaat, ongeacht hoeveel andere geweldige eigenschappen hij of zij heeft. Er is veel onderzoek gedaan naar deal-makers, maar tot voor kort, niet veel naar deal-breakers. In een reeks studies onderzochten Peter Jonason en collega’s de meest voorkomende relatie deal-breakers en hoe ze datingkeuzes beïnvloeden.1
Wat zijn de meest voorkomende deal-breakers voor mannen en vrouwen?
In de eerste studie wilden de onderzoekers alleen een algemeen gevoel krijgen van welke eigenschappen mensen waarschijnlijk als deal-breakers zouden zien. Zij ondervroegen 92 universiteitsstudenten aan wie werd gevraagd hun persoonlijke “dealbreakers” voor lange- en kortetermijnrelaties op te noemen. De meeste studenten noemden er niet zoveel – gemiddeld iets minder dan vijf voor langdurige relaties en drie voor kortdurende relaties.
Dit eerste onderzoek leverde een lijst van 49 mogelijke deal-breakers op. In een tweede onderzoek gaven 295 studenten aan in hoeverre zij vonden dat elk van deze 49 kenmerken voor hen een “deal-breaker” was. Over het algemeen waren vrouwen eerder geneigd dan mannen om deze eigenschappen als deal-brekers te beschouwen. In onderstaande tabel staan de meest voorkomende. Ze waren vooral gericht op gezondheid (SOA’s, slechte geuren); datinggedrag (meerdere partners, al in een relatie); en negatieve persoonlijkheidskenmerken (onbetrouwbaar, grof, onverschillig).
Natuurlijk vertegenwoordigen kleine steekproeven van hogeschoolstudenten niet de meeste singles. Daarom hebben de onderzoekers in een derde onderzoek een nationaal representatieve steekproef van 2.744 alleenstaande Amerikaanse volwassenen ondervraagd. Deze deelnemers kregen een lijst van 17 eigenschappen en werden gevraagd om de eigenschappen aan te kruisen die zij als deal-brekers beschouwden (zoveel als ze wilden). De tabel hieronder toont het percentage deelnemers die elk van de 17 eigenschappen kozen, uitgesplitst naar geslacht. De deelnemers kozen gemiddeld zes deal-breakers, waarbij vrouwen er iets meer kozen dan mannen.
Hoe beïnvloeden deal-breakers onze datingkeuzes?
De onderzoekers wilden ook begrijpen hoe deze deal-breakers onze datingbeslissingen beïnvloeden.
In één experiment evalueerden 132 volwassenen profielen van vier potentiële partners die aantrekkelijk en succesvol waren. Aan hen werd gevraagd in te schatten hoe waarschijnlijk het was dat ze een puur seksuele relatie, een kortstondige relatie, een toegewijde langdurige relatie of een vriendschap met elk van deze vier mensen zouden overwegen. Nadat de deelnemers hun inschatting hadden gemaakt, leerden ze dat elk van de potentiële partners een specifieke potentiële deal-breaker bezat – een ongezonde levensstijl, ongewenste persoonlijkheidskenmerken, alleen interesse in een toevallige seksuele relatie terwijl je geïnteresseerd bent in een serieuze relatie, of vice-versa.
De resultaten toonden aan dat niet-dating-gerelateerde deal-breakers – ongezonde levensstijl, ongewenste persoonlijkheidskenmerken – mensen minder geneigd maakten om welke relatie dan ook met de persoon in kwestie aan te gaan, inclusief vriendschap. De deal-breakers die te maken hadden met discrepanties tussen hun eigen en de potentiële partner’s dating intenties, hadden echter alleen een negatieve invloed op de romantische interesse. En hoewel men zou verwachten dat mannen eerder bereid zouden zijn dan vrouwen om uit te gaan met iemand die geïnteresseerd is in toevallige seks als ze iets meer willen, hebben de onderzoekers dit niet waargenomen.
Mannen waren over het algemeen eerder bereid dan vrouwen om zowel korte- als langetermijnrelaties aan te gaan met elk van de potentiële partners. Ten slotte reageerden vrouwen negatiever dan mannen op de constatering dat een persoon negatieve persoonlijkheidskenmerken had.
In hun laatste twee experimenten onderzochten de onderzoekers het relatieve effect van deal-breakers en deal-makers. De vraag was: Zijn deal-breakers belangrijker dan deal-makers bij het bepalen van romantische interesse?
In één onderzoek werd 193 volwassenen gevraagd zich voor te stellen dat ze zojuist iemand nieuw hadden ontmoet, en te beoordelen hoe het leren van nieuwe informatie over die persoon hun waarschijnlijkheid zou beïnvloeden om de persoon te accepteren of af te wijzen als een relatiepartner voor de korte of lange termijn. Vijf stukjes informatie waren potentiële deal-breakers – slechte hygiëne; opvliegend; heeft een SOA; promiscue; en drinkt overmatig – en vijf waren deal-makers – fysiek aantrekkelijk; vriendelijk; goede carrière; goed gevoel voor humor; intelligent.
De resultaten toonden aan dat de deal-breakers een groter effect hadden op de interesse van de deelnemers in een potentiële partner dan de deal-makers. Dit gold echter niet voor iedereen: Degenen die zichzelf als ongewenste kortetermijnmaatjes zagen, beoordeelden de dealmakers als belangrijker dan de dealbrekers wanneer ze de persoon als kortetermijnmaatje overwogen.
In een laatste experiment varieerden de onderzoekers het relatieve aantal dealbrekers en deal-makers dat deelnemers over een potentiële partner te weten kwamen (deal-maker:deal-breaker verhoudingen van 0:5, 1:5, 2:4, 3:3, 4:2, 5:1, of 5:0). Vervolgens vroegen ze 271 volwassenen om een situatie te overwegen waarin hun potentiële partner x Deal-makers en y Deal-Breakers had. Hun werd gevraagd in te schatten hoe waarschijnlijk het was dat ze die persoon zouden beschouwen als een vriend, een kortetermijnpartner of een langetermijnpartner. Net als in de vorige studie bleek ook in dit experiment dat deal-breakers een groter effect hadden op relatie-intenties dan deal-makers; deze tendens was groter bij vrouwen dan bij mannen.
De onderzoekers interpreteerden hun bevindingen als zijnde consistent met de evolutionaire theorie die stelt dat vrouwen meer discriminerend zijn in hun paringskeuzes dan mannen. Dit werd ondersteund door de iets grotere neiging van vrouwen om verschillende eigenschappen als “deal-breakers” te beschouwen en hun neiging om vooral beïnvloed te worden door de aanwezigheid van “deal-breakers” in een potentiële partner. Statistisch gezien waren deze verschillen tussen mannen en vrouwen echter significant, maar vrij klein, wat suggereert dat mannen en vrouwen niet veel verschillen wat betreft hun “deal-breakers” of hoe belangrijk deze zijn in hun dating-beslissingen.
Dit onderzoek laat ook zien dat we bij de beoordeling van potentiële partners niet “het positieve benadrukken”, zoals het oude liedje luidt, maar dat we juist meer gewicht toekennen aan belangrijke negatieve eigenschappen.
De grote onbeantwoorde vraag in dit onderzoek is hoe dit doorwerkt in de daadwerkelijke partnerkeuze van mensen. Wat we zeggen dat we in een partner willen, komt niet altijd overeen met wat we werkelijk kiezen. Onderzoek naar speed-dating heeft uitgewezen dat er weinig overeenkomst bestaat tussen de eigenschappen die mensen zeggen te zoeken in een partner en de eigenschappen van de mensen die hen interesseren tijdens een echte speed-dating.2 Bovendien heeft onderzoek aangetoond dat mensen vaak bereid zijn een afspraakje te maken met een ongeschikte huwelijkskandidaat als ze geloven dat die persoon echt is, in plaats van hypothetisch.3
Zouden deze deal-breakers de deal echt verbreken in een real-life datingcontext, of zijn we meer bereid tot compromissen dan we toegeven?
Lees meer artikelen van Gwendolyn Seidman, Ph.D. op Close Encounters.