Toen de kanselier zei dat het Verenigd Koninkrijk te maken had met een “cocktail” van economische risico’s, gebruikte hij een woord dat ooit werd gekoppeld aan de grote Tory-premier William Pitt the younger.
Cock, dat een mannelijke kip betekent, heeft een lange geschiedenis in het Engels, maar niet in andere Germaanse talen. Dat geldt ook voor coq in het Frans, maar niet in andere Romaanse talen. Staart is een vrij standaard oud Engels woord – “taegl” in het Angelsaksisch.
Kraaien hanen “cock-a-doodle-doo”? Het komt in ieder geval dicht genoeg in de buurt om het woord te verklaren. Chaunticleer, de haan die de held is van Chaucer’s Nun’s Priest’s tale, “cride anon ‘kok, kok'” op een gegeven moment.
Misschien hebben het Frans en Engels het apart bedacht en vervolgens de toepassingen van elkaar geleend – Engels van Frans, zoals in “coq-au-vin” en Frans van Engels, zoals in “cocktail”.
Cock-tail werd lang gebruikt voor paarden waarvan de staart gecoupeerd is, waardoor hij een waaierachtige vorm krijgt, zoals de staart van een haan. Dit waren vaak werkpaarden of paarden voor het ruige land, zodat de term soms eerder een kruising dan een volbloed aanduidde.
“Ik kan me geen volbloed veroorloven, en haat een cocktail,” schreef Thackeray in 1842.
Dit hoeft niet de reden te zijn waarom het woord gebruikt werd voor een mixdrankje in het begin van het 19e-eeuwse Amerika.
Een van de komische Amerikanen in Charles Dickens’ The Life and Adventures of Martin Chuzzlewit (1844) kon “meer rum-toddy, mint-julep, gin-sling, en cocktail drinken” dan wie dan ook.
Dergelijke drankjes werden wellicht geserveerd in glazen die leken op een eierdopje: “Coquetier” in het Frans.
Of “cocktail” kan even fantasierijk zijn geweest als veel andere namen voor mixdrankjes.
Hanen, met hun agressieve, trotse, lichtelijk bespottelijke seksualiteit, zijn altijd een bron van grappige gezegden geweest. Een 17e eeuws epigram zegt over een galant: “
In 1798 meldde de Morning Post dat een caféhouder in Whitehall de loterij had gewonnen en zijn lei had schoongeveegd, waardoor de schulden van een heleboel klanten waren kwijtgescholden.
Iedereen was premier Pitt en hij kocht onder meer “cock-tail, vulgarly called ginger”.
De hele zaak is duidelijk een grap, die nu in de doofpot is gestopt. Het betekent misschien niet dat Pitt een voorliefde had voor fancy tipples – hij was slechts drie duiten verschuldigd voor “cock-tail”, wat het ook was.
George Osborne’s gebruik van “cocktail” is een echo van de gangbare betekenis van een gevaarlijk mengsel, zoals in de journalistieke cliches “cocktail van drugs” en “dodelijke cocktail”.
De laatste was al in gebruik in 1938, toen het een Times kruiswoord aanwijzing was.
Het antwoord was “Martini”. Kun je zien waarom?
The Vocabularist
- Of lords, dames en broden
- Cake en piramide, obelisk en spies
- Zenuwslopend of zenuwslopend?
- Blijf de grenzen verleggen
- Boetieks – in business sinds 410BC
- Hoe het woord Paparazzi werd gekozen
Selecteer onderwerp “taal” om de Vocabularist op de BBC News app te volgen
Schrijf u in op de e-mailnieuwsbrief van BBC News Magazine om artikelen in uw inbox te ontvangen.