Haïtiaans Creools (kreyòl ayisyen), vaak gewoon Creools of Kreyòl (uitgesproken als ) genoemd, is een taal die in Haïti wordt gesproken door ongeveer acht miljoen mensen, dat is bijna de gehele bevolking, en via emigratie door ongeveer een miljoen sprekers die op de Bahama’s, Cuba, Canada, de Kaaimaneilanden, de Dominicaanse Republiek, Frans-Guyana, Guadeloupe, Belize, Puerto Rico en in de Verenigde Staten wonen. De taal is opmerkelijk omdat het de meest gesproken creoolse taal ter wereld is.
Haïtiaans Creools is een van de twee officiële talen van Haïti, samen met Frans. Het is een creool die grotendeels gebaseerd is op het 18e-eeuwse Frans met diverse andere invloeden, met name Afrikaanse talen (waaronder een beetje Arabisch), maar ook Spaans en Taíno (een taal die inheems is in Haïti) – en in toenemende mate Engels. Als u al vertrouwd bent met het Frans, zou deze taal gemakkelijk voor u moeten zijn.
 |
Wikiversity heeft lesmateriaal over het Haïtiaans Creools |
Mede dankzij de inspanningen van Félix Morisseau-Leroy, is het Haïtiaans Creools sinds 1961 erkend als officiële taal, naast het Frans, dat sinds de onafhankelijkheid in 1804 de enige literaire taal van het land was. De officiële status werd gehandhaafd in de grondwet van 1987. Het gebruik van het Creools in de literatuur is gering, maar neemt toe. Morisseau was een van de eerste en invloedrijkste auteurs die in het Creools schreef. Sinds de jaren tachtig hebben veel opvoeders, schrijvers en activisten de nadruk gelegd op trots en schriftelijke geletterdheid in het Creools. Tegenwoordig worden talrijke kranten, evenals radio- en televisieprogramma’s, in het Creools geproduceerd.
Haïtiaans Creools is gemakkelijk te leren omdat:
- Woorden zelden verbuigen. Geen vervoeging, geen declinatie.
- Het heeft veel verwantschappen met het Engels, en nog meer met het Frans.