Luistert u naar muziek terwijl u studeert? Sommige mensen zweren erbij, anderen kunnen er niet tegen. Wat zegt de wetenschap?
Over de jaren heen, hebben verschillende onderzoeksgroepen onderzocht hoe muziek het leren beïnvloedt en of muziek je kan helpen concentreren. Deze onderzoeken zijn allemaal verschillend: ze kijken naar verschillende soorten muziek, verschillende soorten studie, verschillende proefpersonen, en ze doen verschillende metingen.
In dit bericht zal ik een aantal onderzoeken die een positief of neutraal effect van muziek op studeren aantonen, op een rijtje zetten. In de volgende post zullen ze meer negatief of neutraal zijn. Houd er dus rekening mee dat, zoals de meeste artikelen over wetenschappelijke studies, één bericht niet alle aspecten van het onderwerp bestrijkt.
Maak muziek onderdeel van het studieproces
Een vorm van studeren houdt in dat je dingen onthoudt en ze later weer ophaalt. Zo bestudeer je bijvoorbeeld lijsten met woordenschatwoorden, of biologie- of geschiedenisfeiten. In een studie van eerder dit jaar hebben onderzoekers van de Universiteit van Ulm in Duitsland getest of het uitmaakt op welke manier je de informatie krijgt aangereikt die je moet onthouden. Is er een verschil tussen het lezen van tekst, het horen van gesproken woord, of het horen van een liedje? De onderzoekers, Janina Lehmann en Tina Seufert, ontdekten dat je tekst het makkelijkst onthoudt als je hem leest, maar dat mensen die hem als liedje hoorden, beter in staat waren de tekst te begrijpen.
Dit is het idee achter educatieve liedjes. Door studenten te laten zingen over de stof die ze bestuderen, maken ze er op een meer betrokken manier contact mee. Deze methode wordt gebruikt in het taalonderwijs, maar ook voor vakken die minder op memoriseren en meer op begrijpen zijn gebaseerd, zoals wetenschap.
Maar wat als de muziek geen verband houdt met de stof die wordt bestudeerd? Kan muziek je helpen je te concentreren?
Achtergrondmuziek tijdens het studeren
Wanneer de muziek waarnaar je luistert niet relevant is voor de stof die je bestudeert, zijn je hersenen in wezen met twee afzonderlijke taken bezig: studeren en naar muziek luisteren. De muziek waarnaar je luistert kan je stemming veranderen, wat studeren makkelijker kan maken als je van de muziek geniet, maar het heeft ook het vermogen je van je werk af te leiden. Lehmann en Seufert, dezelfde onderzoekers die het verschil bestudeerden tussen het lezen van een tekst of het horen ervan als muziek (hierboven genoemd), onderzochten ook de rol van achtergrondmuziek.
Ze rekruteerden 81 vrijwilligers (allemaal universiteitsstudenten) en lieten de helft van hen tijdens het studeren naar muziek luisteren, terwijl de andere helft in stilte studeerde. De onderzoekers wilden bestuderen hoe muziek het geheugen beïnvloedt, maar ze vonden niet echt een verschil in hoe goed beide groepen in staat waren te onthouden wat ze bestudeerden. Dat suggereert dat achtergrondmuziek niet veel effect had op deze groep. Maar ze zagen wel een correlatie tussen hoe goed de proefpersonen begrepen wat ze leerden: De studenten die een goed werkgeheugen hadden, waren beter in staat om te leren terwijl er muziek op de achtergrond aan stond. De onderzoekers denken dat dit komt doordat de muziek de andere deelnemers meer afleidde.
De arousal-mood hypothese
Een van de theorieën waarom sommige mensen liever muziek op de achtergrond aan hebben is de “arousal-mood hypothese”. Dit is het idee dat het luisteren naar snelle, opzwepende muziek iemand beter in staat stelt een taak op te lossen. De onderzoekers die deze hypothese voor het eerst testten, gebruikten dezelfde Mozart-sonate in een sneller of langzamer tempo, en in een majeur- of mineurtoonaard, zodat alle deelnemers aan het onderzoek hetzelfde muziekstuk hoorden, maar met verschillende kenmerken. Zij vonden dat de snellere, majeur-toets versie van het stuk een positief effect had op het oplossen van een ruimtelijke taak. Een andere studie vond ook een effect van vrolijke muziek op het creatief oplossen van problemen. Dit is een ander aspect van hoe muziek het leren beïnvloedt: door de manier te veranderen waarop we ons voelen terwijl we studeren.
Is er een Mozart-effect?
In het bovenstaande experiment kozen de onderzoekers een pianostuk van Mozart, speciaal om te controleren op het zogeheten “Mozart-effect”. Dit is het idee dat het luisteren naar Mozart het oplossen van ruimtelijke taken vergemakkelijkt. De oorsprong van deze theorie is een zeer kort onderzoeksartikel uit 1993, waarin slechts 36 proefpersonen (allemaal universiteitsstudenten) werden bestudeerd en waarin Mozart niet werd vergeleken met een andere componist. De proefpersonen luisterden ofwel naar het Mozartstuk, ofwel naar een ontspanningsbandje, ofwel naar helemaal niets. Het feit dat de studenten die naar muziek luisterden het iets beter deden dan de anderen in deze zeer kleine studie zegt niets over de kracht van Mozarts muziek in het bijzonder – het was gewoon de muziek die de onderzoekers kozen voor hun muziekmonster.
Maar de studie is een eigen leven gaan leiden. Zonder het oorspronkelijke artikel te lezen, pikten mensen het op, veranderden het verhaal en overdreven het volledig, tot het punt waarop sommige mensen geloofden dat “luisteren naar Mozart baby’s slimmer maakt”. Die brede interpretaties kwamen allemaal voort uit wild overdreven interpretaties van één heel klein onderzoek. Dus, nee, luisteren naar Mozart maakt je NIET slimmer. Het is alleen zo dat het luisteren naar vrolijke, opzwepende muziek bepaalde taken wat makkelijker kan maken.
In de war door al die tegenstrijdige berichten? Weet u nog steeds niet zeker of studeren makkelijker wordt als u naar muziek luistert? Blijf kijken naar het bericht van morgen, dat de zaken nog ingewikkelder zal maken…