Portret van kapitein James Cook, door John Webber ©Cook was een 18e-eeuwse ontdekkingsreiziger en navigator wiens prestaties bij het in kaart brengen van de Stille Oceaan, Nieuw-Zeeland en Australië de westerse perceptie van de wereldgeografie radicaal veranderden. Als een van de weinige mannen in de 18e-eeuwse marine die in rang opklom, had Cook veel begrip voor de behoeften van gewone zeelieden.
James Cook werd op 27 oktober 1728 geboren in een klein dorpje bij Middlesbrough in Yorkshire. Zijn vader was landarbeider. Op 17-jarige leeftijd verhuisde Cook naar de kust, vestigde zich in Whitby en vond werk bij een kolenhandelaar. In 1755 ging Cook bij de Royal Navy en diende in Noord-Amerika, waar hij kustwateren leerde onderzoeken en in kaart brengen.
In 1769 zou de planeet Venus voor de zon langs trekken, een zeldzame gebeurtenis die alleen op het zuidelijk halfrond te zien was. De Britse regering besloot een expeditie te sturen om het verschijnsel te observeren. Een meer geheim motief was het zoeken naar het fabelachtige zuidelijke continent. Cook werd gekozen als commandant van de door Whitby gebouwde HMS Endeavour. Aan boord waren ook de astronoom Charles Green en de botanicus Joseph Banks.
Endeavour kwam in april 1769 aan in Tahiti, waar Green de Venusovergang kon waarnemen. De Endeavour voer verder naar Nieuw-Zeeland en zeilde vervolgens langs de oostkust van Australië, die nog nooit eerder door Europeanen was gezien. Cook eiste het op voor Groot-Brittannië en noemde het New South Wales. Cook en zijn bemanning keerden vervolgens terug naar huis, waar ze in juli 1771 aankwamen.
Niet tevreden over zijn eerdere wapenfeiten, ondernam Cook in 1772 een tweede reis, op zoek naar het zuidelijke continent. Zijn twee schepen voeren dicht langs de kust van Antarctica, maar werden door de kou gedwongen terug te keren. Daarna bezochten zij Nieuw-Zeeland en Tahiti en keerden in 1775 naar Engeland terug.
Cook’s derde reis was om de Noord-West Passage te vinden, waarvan men dacht dat deze de Atlantische en Stille Oceaan met elkaar zou verbinden. Cook slaagde er niet in de legendarische route te vinden, nam zijn twee schepen mee naar het zuiden en verkende het eiland Hawaii. De relatie met de eilandbewoners kwam op losse schroeven te staan na de diefstal van een scheepsboot. Op 14 februari probeerde Cook de plaatselijke leider te gijzelen. Er ontstond een handgemeen en Cook werd neergestoken en gedood.