Kattestaarten zijn moerasplanten met een unieke bloeiwijze en platte, bladvormige bladeren die een hoogte van 1,5 tot 1,5 meter bereiken. Ze zijn een van de meest voorkomende planten in grote moerassen en aan de rand van vijvers. Twee soorten komen het meest voor in de VS: breedbladige kattenstaart (T. latifolia) en smalbladige kattenstaart (T. angustifolia).
Onder de juiste omstandigheden kunnen kattenstaarten sterk groeien en zich sterk uitbreiden. De bestoven bloemen ontwikkelen zich tot pluizige zaadhoofden, die in de herfstbries over een vijver waaien. Net zo vaak verspreiden kattenstaarten zich door hun wortelsysteem. De dikke, witte wortels, wortelstokken genaamd, groeien ondergronds aan de rand van vijvers en in ondiepe moerassen. Zolang het water niet te diep is, doen de kattenstaarten zich tegoed aan de open zon en het overvloedige water, waarbij ze een grote hoeveelheid voedsel in het wortelstelsel opslaan. In feite kunnen kattenstaarten aan de rand van een vijver sneller groeien dan bemeste maïs op een akker! Het dichte gebladerte en het puin van de oude groei maken het voor concurrerende plantensoorten erg moeilijk om te groeien.
Katstaarten geven de voorkeur aan ondiepe, overstroomde omstandigheden en kunnen zich gemakkelijk vestigen langs de oeverlijn van een vijver of in water van 1 tot 1,5 meter of minder diep. Als ze echter niet worden belemmerd, breiden de kattenstaartbedden zich uit en kunnen ze hun forse wortelstokken tot ver boven het vijveroppervlak uitstrekken, waarbij ze feitelijk boven veel dieper water zweven. Kattestaarten moeten gedurende het grootste deel van het groeiseizoen “natte voeten” hebben.
Veel vijverbezitters zien kattenstaarten met onzekerheid, omdat ze de neiging hebben om in dikke, bijna ondoordringbare bosjes te groeien, waardoor het zicht op open water wordt belemmerd en de vrees ontstaat dat ze de vijver zullen overnemen en bedekken.
Effecten van invasie
Kattenstaart is concurrerend superieur onder stabiele wateromstandigheden. Het handhaven van open gebieden in semi-permanente moerassen is moeilijk als de plant eenmaal is ingeburgerd. De plant kan in een verscheidenheid van natuurlijke gemeenschappen voorkomen en door vegetatieve voortplanting snel uitgebreide monoculturen vormen, waardoor de biodiversiteit van de planten afneemt. Kattestaart kan een probleem worden in geïrrigeerde landbouwgronden en beheerde aquatische systemen. De plant dringt binnen in landbouwvijvers, irrigatiekanalen en afwateringssloten, wat kan resulteren in een belemmering van de waterdoorstroming en een toename van de dichtslibbing.