Zoals de legende verhaalt, is deze massale, verwoestende, wereldschokkende brand ontstaan door een kleine misstap van mevrouw O’Leary’s koe.
In een bekend liedje over deze gebeurtenis staat te lezen:
Laat op een avond, toen we allemaal in bed lagen,
Mrs. O’Leary stak een lantaarn aan in de schuur.
Haar koe schopte hem om,
Wees met haar ogen en zei,
‘Het wordt een hete tijd in het oude stadje vannacht!
Voordat het vuur de volgende ochtend was gedoofd, kwam The Chicago Evening Journal met een verslag waarin stond dat het allemaal was begonnen “op de hoek van DeKoven en Twelfth Streets, om ongeveer 9 uur op zondagavond, doordat een koe een lamp omver schopte in een stal waarin een vrouw aan het melken was.”
Dit verhaal verspreidde zich snel en de legende van mevrouw O’Leary’s koe bestaat tot op de dag van vandaag. Volgens deskundigen was de koe van mevrouw O’Leary echter niet de oorzaak van de Grote Brand van Chicago.
“Er bestaat echt geen koe van mevrouw O’Leary,” zegt advocaat Richard F. Bales van The Chicago Title Insurance Company. “Ze had minstens vijf koeien, en die hadden geen namen “” alles over de brand in Chicago is in dat opzicht een mythe “”, de koe is een mythe.”
Een illustratie uit 1871 van Mrs. O’Leary en haar koe uit Harper’s Magazine.
Er was echter wel een mevrouw Catherine O’Leary.
Bales heeft twee jaar van zijn leven besteed aan het transcriberen van 1.168 pagina’s originele handgeschreven transcripties van het onderzoek na de brand, inclusief getuigenissen van O’Leary en haar man. Daarna heeft hij, gebruikmakend van oude kadastrale gegevens van de Chicago Title Insurance Company, een kaart gemaakt van het O’Leary eigendom zoals dat er voor de brand uitzag. Bij het analyseren van zijn kaart in combinatie met de getranscribeerde getuigenissen, vond Bales een aantal “ernstige inconsistenties.”
“Het onderzoek naar de oorzaak van de brand was op zijn best glansloos,” zegt Bales. “Ik ben ervan overtuigd dat de brandweer de oorzaak van de brand had kunnen vaststellen als iemand dat had gewild. Maar dat wilden ze niet. Ze hadden hun eigen agenda om zichzelf in een goed daglicht te stellen.”
Zijn verklaring? Bales is er “honderd procent van overtuigd” dat de ware schuldige van de brand niet de koe van mevrouw O’Leary is, maar een buurman genaamd Daniel ‘Pegleg’ Sullivan, die waarschijnlijk de straat is overgestoken en de schuur van de O’Leary is binnengelopen om een pijp te roken, die vervolgens in een stapel houtkrullen is gevallen en vervolgens de brand heeft aangestoken.
Met behulp van oude kadastrale gegevens heeft Richard F. Bales dit diagram gemaakt van het O’Leary-landgoed zoals dat er voor de brand uitzag.
Voor Carl Smith, conservator en auteur van The Great Chicago Fire van het Chicago History Museum & The Web of Memory, lijkt er een algemene historische consensus te bestaan dat de brand begon in of rond de schuur van Mevr. O’Leary’s schuur, hoewel de werkelijke oorzaak van de brand, zegt hij, “troebel en verwarrend” blijft.
“Ik mag Richard Bales erg graag en ik waardeer alles wat hij heeft gedaan,” zegt Smith, “Maar ik kan alleen maar zeggen dat dit gebaseerd is op een zekere mate van veronderstelling.”
Beiden zijn het er echter over eens dat mevrouw O’Leary de logische zondebok was: een katholieke vrouw en een Ierse immigrante, Catherine O’Leary droeg de vooroordelen van de Amerikanen die iemand de schuld wilden geven van de afschuwelijke ramp.
Mevrouw O’Leary en haar beruchte rund werden uiteindelijk in 1997 vrijgesproken door de Commissie voor Politie en Brandweer van de stad, tijdens een bijeenkomst die werd bijgewoond door zowel Bales als Smith. Bales getuigde zelfs namens mevrouw O’Leary.
Heden ten dage leven mevrouw O’Leary en haar koe voort in de overlevering en de popcultuur.
“Het is heel aantrekkelijk om deze nederige oorsprong van een grote catastrofe te hebben,” zegt Smith, die een soortgelijke ironie ziet in de oorsprong van de Grote Londense Brand van 1666, die zou zijn begonnen in een bakkerij.
De koe van mevrouw O’Leary is nu de ondertitel van een Beach Boys-liedje, de naam van een runderpasta en het onderwerp van een schilderij van Norman Rockwell. Elk jaar, tijdens een jubileumparade voor de brand, marcheert een vrouw verkleed als mevrouw O’Leary door de straten van Chicago met een koe op sleeptouw.
“Het is een soort beminnelijke legende geworden”, zegt Smith, “het verhaal gaat minder over schuld en meer over de eigenaardigheid en ironie van dit alles, en op een vreemde manier worden we gevierd omdat we dit hebben overwonnen.”