Namibische Himba-bevolking gevangen tussen tradities en moderniteit

Himba-vrouwen brengen roodgekleurde oker aan op hun huid als een dagelijks verfraaiingsritueel in de Kunene-regio, Namibië
Afbeeldingsonderschrift Himba-vrouwen brengen rode oker aan op hun huid als dagelijks verfraaiingsritueel

Hebben in de jaren 1900 de genocide door Duitse troepen overleefd, nu wordt de Himba-bevolking van Namibië geconfronteerd met een grotere bedreiging voor hun manier van leven – de oprukkende moderniteit.

Er is al generaties lang weinig veranderd in het dorp Omuhoro – de mensen leven van het land en zijn afgesloten van de rest van de wereld.

Bij het aanbreken van de dag is het tijd om te melken – een van de dagelijkse taken van de vrouwen van het dorp.

De dagen zijn lang, maar iedereen heeft een rol te spelen.

De oudere vrouwen lopen kilometers om brandhout en water te verzamelen, terwijl een andere groep zich bezighoudt met het koken van genoeg eten om de ongeveer 30 monden in deze homestead te voeden.

De jongens zorgen vooral voor het vee en de geiten, terwijl de jonge meisjes helpen met het verzorgen van de vele rondrennende kinderen – er is een groot gevoel van gedeelde verantwoordelijkheid.

Maar sinds de onafhankelijkheid van Namibië, begin jaren negentig, is er een andere levensstijl doorgedrongen.

‘De kinderen voelen schaamte’

Een gestage stroom jonge mannen en vrouwen heeft ervoor gekozen het langzame dorpsleven te verlaten in ruil voor een snelle moderne wereld.

Nu zijn sommigen bang dat deze stap uiteindelijk de dood van de Himba-cultuur zal betekenen.

Een vrouw in het dorp Omuhoro in de Kunene-regio
Image caption Namibia’s Himba mensen leven al vele jaren een zelfvoorzienend leven

Owen Kataparo, een Himba-man die is opgegroeid in Omuhoro, heeft me meegenomen naar de Kunene-regio, een dor en landelijk gebied in het noordoosten van Namibië, om me te laten zien hoe zijn gemeenschap aan het veranderen is.

We worden verwelkomd door dorpshoofd Nongaba. Hij heeft vier vrouwen en 19 kinderen – hij is een kleine man, maar straalt gezag uit.

Drie van zijn kinderen gaan naar school – sommige dorpelingen vinden dat een slecht idee. Ze zeggen dat ze hebben gezien hoe school hun kinderen verandert.

De heer Kataparo is het daarmee eens.

“Als deze kinderen naar school gaan, voelen de meeste kinderen schaamte. Ze denken dat de meeste kinderen over hen praten, dat ze er niet zo mooi uitzien,” vertelt hij.

Looking the part

De Himba staan bekend om hun rode, gematteerde vlechten, die zorgvuldig worden gemaakt door dierlijk vet, as en gemalen oker, een ter plaatse gevonden steensoort, te mengen.

Op een paar passen afstand van waar wij zitten, is een groepje vrouwen zich aan het binden. Ze smeren hun lichamen in met hetzelfde okermengsel.

Himba vrouwen doen hun haar in Omuhoro village, Kunene region, Namibia

Hun mahoniehouten huid glinstert onder de Namibische zon. Ze vertellen me dat dit hun schoonheidsritueel is, en een van hun onderscheidende kenmerken.

Het valt me op dat de heer Kataparo in westerse kleding rondloopt – een kaki short en een blauw geruit overhemd.

De ironie is hem niet ontgaan – hij is nu een succesvol zakenman, maar hij zegt dat hij zich moet assimileren om erbij te horen.

“Als ik buiten het dorp in traditionele kleding loop, word ik vreemd aangekeken. Ik heb een paar bedrijven en de mensen behandelen me met meer respect als ik er net zo uitzie als zij, ze nemen me dan serieuzer”, zegt hij.

Himba-vrouw in supermarkt
Afbeeldingsonderschrift Himba-mensen kunnen buiten hun dorpen onterechte aandacht trekken

De jonge mannen in dit dorp zien hem als een teken van succes – een poster jongen van wat mogelijk is. Hij wordt verscheurd door deze invloed, zegt hij.

“Veel jongens verlaten het dorp en gaan naar de stad om te proberen een baan te vinden,” zegt hij.

“Sommige jongens vinden een baan, sommige jongens vinden geen baan, en dan besluiten sommige van hen om alcohol te gaan gebruiken. Uiteindelijk misbruiken ze hun leven.”

Voor wie de sprong waagt, is de dichtstbijzijnde stad Opuwo, op een uur rijden en de hoofdstad van deze regio.

Het is niets om je over te verbazen, maar de restaurants, supermarkten en bars bieden een eerste voorproefje van een heel ander leven.

Probleemloos drinken

Een van de populairste hangplekken voor de Himba die in Opuwo wonen is de Arsenal Bar, die eigendom is van een Himba-man, Seblon Nghiphangelwa, een vriend van de heer Kataparo. Het is een van de 15 in de regio en ze zijn allemaal van hem.

Hier kunnen ze de verantwoordelijkheden die horen bij een traditioneel leven van zich afwerpen, in deze wereld is het ieder voor zich.

Binnen in Arsenal Bar, Opuwo, Namibië
Afbeeldingsonderschrift De Arsenal Bar is een populaire plek voor veel Himba mensen in Opuwo
kaart

“De meeste van mijn klanten zijn Himba, ze komen hier elke dag,” vertelt Mr Nghiphangelwa.

“Soms schaam ik me als ik zie dat leden van de Himba-gemeenschap hier dronken worden. Maar ik schaam me ook als ik ze in westerse kleding zie,” voegt hij eraan toe.

‘De wereld is veranderd’

Terug in Omuhoro zegt Chief Nongaba dat dit dilemma onvermijdelijk is.

Als dorpshoofd zou je verwachten dat hij zich zou inzetten om aan het verleden vast te houden, maar in plaats daarvan bereidt hij zijn kinderen voor op een leven buiten de dorpsmuren – door ze naar school te sturen.

Chief Nongaba met twee van zijn kinderen
Afbeeldingsonderschrift Chief Nongaba wil dat zijn kinderen de moderne wereld aankunnen

Maar Chief Nongaba, die nog nooit een voet in een klaslokaal heeft gezet, zegt dat het zijn plicht is om zijn kinderen voor te bereiden op een leven buiten het dorp.

“Ik wil dat ze dokter worden, leraar, bij de overheid werken. Ik wil dat ze een ander leven leiden dan ik, ik wil dat ze op jou lijken,” vertelt hij.

“Waarom?” Vraag ik en zonder aarzelen antwoordt hij: “De wereld is veranderd.”

Maar een van zijn vrouwen, Mama Moharerwa, een lange gestalte met een dreunende stem, vertelt me dat hun mensen in het dorp thuishoren.

“Het beste leven voor ons is in het dorp – zo leven we al vele jaren, zo kennen we het. In de stad kunnen we niet overleven.”

Mensen als de heer Kataparo zitten klem tussen de verlokkingen van het moderne leven en de wens zijn traditionele cultuur te behouden,

“Het beangstigt me enorm. Ik zou liever sterven voordat de tradities van mijn volk eindigen.”

Grijze lijn

Lees meer van Pumza over de verdwijnende culturen van Afrika:

‘Slechts drie mensen spreken mijn taal’

Is voodoo verkeerd beoordeeld?

Grijze lijn

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *