PCT is het prohormoon van het hormoon calcitonine, maar PCT en calcitonine zijn verschillende eiwitten. Calcitonine wordt uitsluitend geproduceerd door C-cellen van de schildklier als reactie op hormonale prikkels, terwijl PCT door verschillende celtypen en vele organen kan worden geproduceerd als reactie op pro-inflammatoire prikkels, met name door bacteriële producten.1
In gezonde mensen blijken de plasma PCT-concentraties lager te zijn dan 0,1 μg/L.2 Afhankelijk van de klinische achtergrond kan een PCT-concentratie van meer dan 0,1 μg/L wijzen op een klinisch relevante bacteriële infectie, waarvoor behandeling met antibiotica nodig is.3 De PCT-spiegels stijgen snel (binnen 6 tot 12 uur) na een bacteriële infectieuze insult met systemische gevolgen. De grootte van de stijging van de PCT-concentratie correleert met de ernst van de bacteriële infectie.4 Bij een PCT-concentratie >0,5 μg/L moet een patiënt worden geacht een risico te lopen op het ontwikkelen van ernstige sepsis of septische shock.5,6 Anderzijds gaat de opheffing van de septische infectie gepaard met een daling van de PCT-concentratie die met een halfwaardetijd van 24 uur naar normaal terugkeert,7,8 (d.w.z., de voortdurende daling van PCT is een indicatie van effectieve bronbeheersingsmaatregelen en is betrokken bij de veilige deëscalatie van antibioticatherapie).9,10
Data ondersteunen de volgende interpretatieve risicobeoordelingscriteria11,12,13:
PCT > 2 ng/mL: Een PCT-niveau boven 2,0 ng/mL op de eerste dag van IC-opname wordt geassocieerd met een hoog risico op progressie naar ernstige sepsis en/of septische shock.
PCT < 0,5 ng/mL: Een PCT-spiegel lager dan 0,5 ng/mL op de eerste dag van IC-opname wordt geassocieerd met een laag risico op progressie naar ernstige sepsis en/of septische shock.
Notitie: Concentraties < 0.5 ng/mL sluiten een infectie niet uit, vanwege lokale infecties (zonder systemische verschijnselen) die gepaard kunnen gaan met zulke lage concentraties, of een systemische infectie in het beginstadium (< 6 uur).
Verder kan een verhoogd procalcitonine voorkomen zonder infectie. PCT-concentraties tussen 0,5 en 2,0 ng/mL moeten worden geïnterpreteerd met inachtneming van de voorgeschiedenis van de patiënt. Het wordt aanbevolen om PCT binnen 6-24 uur opnieuw te testen als er concentraties < van 2 ng/mL worden verkregen.
De verandering van de PCT-concentratie in de tijd (Delta PCT) geeft prognostische informatie over het risico op mortaliteit14 binnen 28 dagen voor patiënten bij wie ernstige sepsis of septische shock wordt vastgesteld en die afkomstig zijn van de spoedeisende hulp, de ICU, andere medische afdelingen of rechtstreeks van buiten het ziekenhuis. De gegevens ondersteunen het gebruik van PCT-bepalingen vanaf de dag waarop voor het eerst ernstige sepsis of septische shock wordt gediagnosticeerd (Dag 0) of de dag daarna (Dag 1) en de vierde dag na de diagnose (Dag 4) voor de indeling van patiënten in een hoger en een lager risico op sterfte binnen 28 dagen. De Delta PCT wordt in de bijsluiter van de fabrikant voor de Elecsys BRAHMS PCT11 berekend als:
De verandering in PCT (Dag 0 waarde min Dag 4 waarde) gedeeld door de Dag 0 waarde, alles vermenigvuldigd met 100%.
Dit berekende resultaat wordt als volgt geïnterpreteerd:
Delta PCT ≤ 80 %: Een daling van de PCT-waarden van minder dan of gelijk aan 80 % definieert een positief ΔPCT-testresultaat dat een hoger risico inhoudt voor de 28-dagen sterfte door alle oorzaken van patiënten bij wie ernstige sepsis of septische shock is vastgesteld.
Delta PCT > 80 %: Een daling van de PCT-niveaus met meer dan 80 % definieert een negatief ΔPCT-resultaat dat een lager risico vertegenwoordigt voor de 28-dagen, all-cause mortaliteit van patiënten gediagnosticeerd met ernstige sepsis of septische shock.
Noten:
– Als het dag 0-resultaat niet beschikbaar is, kan het dag 1-resultaat worden gebruikt.
– Als er meer dan één PCT-waarde beschikbaar is op Dag 0 (of Dag 1), voer dan de hoogste waarde in.
– Als er meer dan één PCT-waarde beschikbaar is op Dag 4, voer dan de meest recente waarde in.