Sommige films laten mensen lachen tot hun zijden pijn doen. Andere wrikken tranen uit droge ogen en houden Kleenex in de handel met tranentrekkende eindes. Horrorfilms kunnen een publiek laten springen, of ineenkrimpen, of laten gillen. De nieuwe documentaire Space Dogs ontlokt deskundig een meer specifieke emotionele toestand: Je hondje opscheppen en meteen na het kijken hysterisch snikkend Oh mijn God, ik beloof je nooit de ruimte in te sturen!
Verhalen
Space Dogs vertelt aan de hand van archiefbeelden het verhaal van de slimme, volgzame en tot mislukken gedoemde Moskouse straathond Laika, het eerste zoogdier dat in een baan om de aarde terechtkwam – en het eerste zoogdier dat daar stierf. In 1957 stuurde de Sovjet-Unie Laika de ruimte in met de satelliet Spoetnik 2. Ondanks de aanvankelijke verzekering aan het publiek dat de pup ongedeerd zou terugkeren, was zij altijd bedoeld als een offer aan de wetenschappelijke vooruitgang, omdat er op dat moment geen manier was om haar naar de aarde terug te brengen. Jarenlang was de partijlijn van de ambtenaren dat Laika op humane wijze was geëuthanaseerd voordat de satelliet weer in de atmosfeer kwam. In werkelijkheid hield ze het minder dan een dag vol voordat hitte en stress haar dood werden en het object van kosmische vooruitgang in haar kleine doodskist veranderde. De film bevat geen beelden van Laika die lijdt in de ruimte (God zij dank), maar wel veel clips van wetenschappers die Laika en een paar andere onderzoekshonden aan een spervuur van oefeningen onderwerpen – ze draaien verdwaasd rond in een centrifuge – en ze onderwerpen aan invasieve, gruwelijke operaties om ze uit te rusten met de nodige sensoren om te zien hoe lang ze het alleen boven de dampkring van de planeet zouden uithouden.
Het is geen prettige kijkervaring. Als ik me de film moest voorstellen die ik het minst graag gedwongen zou zien, Clockwork Orange-achtig, met opengesperde ogen te bekijken, dan zou het wel eens deze film kunnen zijn. Het is een stijlvolle en eerlijke film – een zeldzame combinatie – maar ook genadeloos.
Space Dogs verweeft zijn afgrijselijke tape van de Sovjet-ruimtewedloop met beelden van een stel hedendaagse Moskovische zwerfhonden die hun dagelijkse hondenleven leiden. De camera volgt deze moderne schepsels laag bij de grond, met minimale vertelling, waardoor een zwervend, diaristisch hondenperspectief ontstaat. Ze draven van trottoirs naar groene rustplaatsen, graven en blaffen, grommen en spelen. De cinematografie is prachtig, bijna dromerig, maar de scènes zijn in elkaar gezet om te verontrusten, om de kijker acuut bewust te maken van de kloof tussen mens en hond. In een schokkend lange scène met close-up martelt en doodt een van de honden een arme buurtkat. De meeste eerlijke natuurdocumentaires over roofdieren schrikken er niet voor terug om de bloederige realiteit van hun eetgedrag te tonen, maar Space Dogs blijft hangen bij het slappe lijk van de kat op een manier die bestraffend aanvoelt, bijna beschuldigend. Tegen het einde van de film volgt de camera een ander verbijsterend afzichtelijk moment: Een nest zwerfpuppy’s wordt om onbekende redenen vergiftigd door een lokale man.
Regisseurs Elsa Kremser en Levin Peter beschrijven de relatie tussen honden en mensen en het verhaal van Laika in een promotieverklaring voor de film als “een bitterheid die we ervoor kiezen om te illustreren”. En het is een brutale en bittere film, een meer schrijnende getuigenis van wreedheid dan PETA ooit heeft kunnen bedenken.
Space Dogs zal medio september beschikbaar zijn via een paar verschillende locaties, waaronder het virtuele release programma van Alamo Drafthouse. De brutaliteit zal zeker niet iedereen aanspreken. Er is echter iets respectabel en verhelderends aan de toewijding aan scherpte. Het trieste verhaal van Laika inspireert kunstenaars en schrijvers al tientallen jaren sinds het onschuldige hondje alleen opbrandde. Ze wordt vaak herdacht als een heldhaftig schepsel dat door haar martelaarschap onsterfelijk werd tussen de sterren. De waarheid is dat Laika’s leven bijkomende schade was, en het decennialange Russische project om haar te herdenken als een symbool van nationale trots is niet veel meer dan een oefening in schuldgevoelens. Space Dogs biedt waardigheid aan zijn zielige onderwerpen door alle pretenties weg te nemen dat mensen vrienden zijn geweest met de wezens die zij als hun naaste metgezellen beschouwen. Maar het is moeilijk om na afloop een andere reactie te geven dan:
More Great WIRED Stories
- 📩 Wil je het laatste nieuws over tech, wetenschap, en meer? Meld je aan voor onze nieuwsbrieven!
- De prins van Georgië is groot op Instagram
- San Francisco was uniek voorbereid op Covid-19
- Hoe één man door Google’s advertentieverdediging brak
- Retro gaming’s vrouwenhaat wordt aan het licht gebracht na een gewelddadige tragedie
- De YOLOers vs. Distancers vete scheurt ons uit elkaar
- 📱 Verscheurd tussen de nieuwste telefoons? Wees niet bang – bekijk onze iPhone koopgids en favoriete Android-telefoons