Vind bronnen: “Sarcolemma” – nieuws – kranten – boeken – scholar – JSTOR (mei 2013) (Leer hoe en wanneer u dit sjabloonbericht verwijdert)
Het sarcolemma (sarco (van sarx) uit het Grieks; vlees, en lemma uit het Grieks; schede) ook wel het myolemma genoemd, is het celmembraan van een gestreepte spiervezelcel. Het bestaat uit een lipidenbilaag en een dunne buitenlaag van polysaccharidemateriaal (glycocalyx) dat in contact staat met het keldermembraan. Het keldermembraan bevat talrijke dunne collageenfibrillen en gespecialiseerde eiwitten zoals laminine die een steiger vormen waaraan de spiervezel zich kan hechten. Via transmembraaneiwitten in het plasmamembraan is het actineskelet binnen in de cel verbonden met het keldermembraan en de buitenkant van de cel. Aan elk uiteinde van de spiervezel versmelt de oppervlaktelaag van het sarcolemma met een peesvezel, en de peesvezels verzamelen zich op hun beurt in bundels om de spierpezen te vormen die aan botten hechten.
Gestreepte spiervezelcel
Celmembraan
D012508
H2.00.05.0.00003
Anatomische terminologie
Het sarcolemma heeft in spiercellen over het algemeen dezelfde functie als het plasmamembraan in andere eukaryote cellen. Het fungeert als een barrière tussen het extracellulaire en intracellulaire compartiment, waardoor de individuele spiervezel wordt afgescheiden van zijn omgeving. Het lipide karakter van het membraan maakt het mogelijk de vloeistoffen van het intra- en extracellulaire compartiment van elkaar te scheiden, aangezien het alleen selectief doorlaatbaar is voor water via aquaporine-kanalen. Net als in andere cellen kan hierdoor de samenstelling van de compartimenten worden geregeld door selectief transport door het membraan. Membraaneiwitten, zoals ionenpompen, kunnen ionengradiënten creëren met het verbruik van ATP, die later kunnen worden gebruikt om transport van andere stoffen door het membraan aan te drijven (co-transport) of elektrische impulsen op te wekken, zoals actiepotentialen.
Een speciaal kenmerk van het sarcolemma is dat het in het cytoplasma van de spiercel invagineert, waarbij het radiaal en longitudinaal binnen de vezel membraneuze tubuli vormt, die transversale tubuli (T-tubuli) worden genoemd. Aan weerszijden van de transversale tubuli bevinden zich terminale cisternale vergrotingen van glad endoplasmatisch reticulum dat in spieren sarcoplasmatisch reticulum (SR) wordt genoemd. Een transversale tubulus omgeven door twee SR cisternae worden triaden genoemd, en het contact tussen deze structuren bevindt zich op het kruispunt van de A- en de I-band.