Vraag: Ik ben een gymnast op college-niveau. Toen ik een laterale spagat (split) in de lucht deed, heb ik de gracilis-spier van mijn hamstring gescheurd. Ik heb gehoord dat dit een vrij ongewone blessure is. Wat heb ik verkeerd gedaan om deze blessure op te lopen? Wat kan ik doen om te voorkomen dat ik nog zo’n blessure oploop?
A: Alle soorten sporters kunnen pijn krijgen aan de achterkant van hun dijbeen door een hamstringblessure. De hamstring spier is verdeeld in vier delen: de semimembranosus, semitendinose, biceps femoris, en gracilis. Verrekkingen van het posterieure dijbeen waarbij de biceps femoris is aangedaan, komen het meest voor. Gracilis-scheuren komen het minst vaak voor.
Het blessuremechanisme (hoe het gebeurt) is vaak het naar het lichaam toe trekken van het been (een beweging die adductie wordt genoemd) in combinatie met volledige heupflexie en interne (inwaartse) rotatie. De knie van het geblesseerde been is recht.
Een turner of balletdanser die een split doet met één been gebogen (zoals de spagat — split naar de zijkant) kan zo’n blessure veroorzaken. Door dit soort snelle bewegingen komt er zoveel spanning op de spier te staan dat deze de kracht niet meer kan weerstaan. Het resultaat is een scheur in de spier-pees verbinding.
De sleutel tot deze blessure kan in de anatomie van de spier liggen — iets waar je mee geboren bent. Van de vier hamstring spieren, is de gracilis de dunste. Hij ligt ingeklemd tussen twee andere spieren, wat hem bij de meeste mensen kan helpen beschermen.
Hij wordt beschreven als een gestreepte spier. Het is een lange spier die twee gewrichten kruist (de heup en de knie), waardoor hij een mechanisch nadeel kan hebben. Het peesgedeelte is ook lang: het reikt vanaf de aanhechting bij de knie tot de helft van de afstand tot de heup.
Misschien is er een verschil in de vorm, lengte of spanning in deze spier waardoor sommige sporters een verhoogd risico lopen op blessures. Of misschien is er iets aan de manier waarop deze spier is gepositioneerd tussen de hamstrings en de heupadductoren (spieren die het been naar het lichaam toe bewegen) waardoor deze kwetsbaar is voor scheuren bij deze beweging.
Verder onderzoek is nodig om de oorzaak van deze blessure nader te bekijken. Waarom sommige mensen die deze beweging uitvoeren geen blessures oplopen en anderen wel, is een raadsel. Evenzo is het onbekend waarom je de spagat honderd keer goed kunt doen en dan bij de 101e poging de spier scheurt.
Voorlopig is het duidelijk dat geïsoleerde gracilis hamstring spierscheuren wel voorkomen. Ze kunnen zeer pijnlijk zijn, maar herstellen binnen zes weken. De meeste atleten kunnen tijdens de herstelfase blijven trainen met enige aanpassingen in hun trainingsroutine. Herblessure komt niet vaak voor.
Referentie: Carles Pedret, MD, et al. Isolated Tears of the Gracilis Muscle. In The American Journal of Sports Medicine. Mei 2011. Vol. 39. No. 5. Pp. 1077-1080.