Je kent je single malt van je single cask; je kent de regio’s van Schotland als je broekzak en je bent een meester in het ruiken en proeven van je specifieke whisky.
Maar wat doe je met de fles als je er niet meer uit drinkt?
Scotch bewaren is niet zo simpel als hem in een wijnrek zetten of hem op de vensterbank laten staan. Er zijn bepaalde regels die je moet volgen als je op de lange termijn het beste uit je drankje wilt halen.
Dus, laten we er maar eens induiken. In deze laatste editie van Scotch 101 hebben we het over de juiste manier om Scotch te bewaren; waar je flessen moeten staan, hoe je de gesel van oxidatie bestrijdt en wat je moet doen als je kostbare drankje eenmaal is geopend.
Waar moet je je Scotch bewaren?
Het whisky- en wijnkabinet van de moderne man
Traditioneel wordt Schotse whisky in kelders bewaard om twee redenen:
1) In kelders heerst een kamertemperatuur van 15-18°c – de optimale temperatuur voor je Scotch.
2) Kelders zijn donker, met slechts een minimale hoeveelheid zonlicht en warmte.
Als je een kelder hebt, is dat de voor de hand liggende plek om je whisky’s te bewaren. Maar geen zorgen als dat niet zo is. Veel Schotse liefhebbers hebben het prima gered zonder een kelder. De truc is ervoor te zorgen dat je je whisky bewaart in omstandigheden die zo dicht mogelijk bij die kelder liggen. Dat wil zeggen, beschermen tegen zonnestralen en temperatuurschommelingen.
Wat is er eigenlijk aan de hand met zonlicht? Het breekt de alcohol af en veroorzaakt chemische reacties op de vluchtige bindingen van de alcohol die de smaak veranderen.
Je Scotch op een plank in de buurt van een raam laten staan is daarom een no-no. Als het kan, bewaar het dan in een kast, of zorg er op zijn minst voor dat het bedekt is met een dicht, ondoorzichtig materiaal zoals hout. Zolang de temperatuur van de kamer waar je Scotch wordt bewaard tussen de 15-20°c (59-68°f) ligt – normale kamertemperatuur – zou je geen probleem moeten hebben.
Houd je flessen verticaal:
Photo door Alex Holyoake
Wijnkenners raden aan wijnflessen horizontaal te bewaren. Maar met whisky is het een ander verhaal.
Whiskyflessen moeten altijd verticaal worden bewaard, en de reden daarvoor is hun hoge alcoholpercentage.
Zoals we al hebben vastgesteld, heeft een willekeurige whisky een minimaal alcoholpercentage van 40% (anders mag het wettelijk geen Scotch worden genoemd).
Door zijn hoge alcoholpercentage heeft whisky de neiging te reageren met kurk. Wanneer whisky in contact komt met kurk, gaat het rotten en valt het geleidelijk uit elkaar. Hierdoor komt er zuurstof in de fles, oxideert de inhoud en veranderen de kenmerken van je whisky. Oh, en je drankje smaakt er ook nog eens vreselijk door. Door je fles verticaal te houden, blijft de kurk in goede staat en blijft je drank behouden.
En over kurk gesproken, je wilt de kurk van je fles vochtig houden om te voorkomen dat hij afbrokkelt, het is de moeite waard om je fles eens per maand ondersteboven te draaien om de kurk nat te houden.
Het bewaren van een open fles whisky:
The Modern Day Man’s Yamazaki Sherry Cask 2013. Afgewerkt met de hulp van vrienden.
Alles waar we het tot nu toe over hebben gehad, is van toepassing op het bewaren van een verzegelde fles Scotch. Maar wat gebeurt er als je de fles openmaakt? Hoe lang is hij houdbaar en hoe moet je ervoor zorgen?
Hoe lang je whisky houdbaar blijft, hangt af van de hoeveelheid vloeistof die nog in de fles zit.
Zoals de mensen van Scotch Noob opmerken:
“Van een geopende fles whisky (niet in het licht) met meer dan tweederde van de inhoud kan worden verwacht dat hij ongeveer een jaar ongewijzigd blijft.”
Na die periode zal oxidatie gaan optreden. En, zoals we weten, wanneer zuurstof zich met je whisky bindt, begint dat de smaak aan te tasten.
Hoe meer lucht in de fles (d.w.z.: hoe meer Scotch er wordt gedronken), hoe sneller de oxidatie zal optreden. Stel dat je driekwart van je whiskyfles op hebt, dan kun je in minder dan een maand een kwaliteitsvermindering verwachten, die uiteindelijk zal resulteren in een vlakke en smaakloze drank met weinig van de kenmerken die hij ooit had.
Dus wat doe je als je bij dat laatste derde deel van een fles bent?
Wel, er zijn twee opties. De eerste, en verreweg de gezelligste, is vrienden uitnodigen voor een whiskyproefavond (mijn favoriete methode). Het is een zekere manier om die whisky op te gebruiken voordat oxidatie zijn tol eist. Trouwens, een drankje delen met goed gezelschap is een van de grote geneugten van het leven.
Maar als je wat de Schotten een Jimmy-nae-mates zouden noemen en je je Scotch niet wilt delen, kun je je gekozen Scotch altijd nog in kleinere glazen flessen (met goede afdichting) gieten om dat oxidatieproces te vertragen. Het is minder leuk, zeker.
Kan je je whisky laten “rijpen”?
Een laatste vraag die vaak gesteld wordt als het over het bewaren van whisky gaat, is dat whisky niet “rijpt” zoals goede wijn dat doet. Whisky rijpt in het vat. Eens gedistilleerd, kan je het niet laten rijpen in de fles. Zoals de Scotch Whisky Association opmerkt, als je een fles van 12 jaar 100 jaar lang bewaart, blijft het een fles van 12 jaar oud. Als je die fles langer gesloten houdt, wordt de smaak er niet beter op, dus maak je geen zorgen dat je je single malt te vroeg openmaakt.
Dat was het dan voor Scotch 101. Ervan uitgaande dat je alle adviezen in deze gids hebt opgevolgd, kun je stellen dat je nu het een en ander weet over de geschiedenis en gebruiken van Schotse whisky, en de vele verbazingwekkende variëteiten die er zijn. Het enige wat je nu nog moet doen is je fles openen, jezelf een dram inschenken en genieten van de smaken.
We hebben de wereld van Scotch behandeld, maar we zijn nog lang niet klaar met de wondere wereld van whisky. In de volgende Whisky 101 serie gaan we de wereld rond, proeven we whisky’s uit Ierland, Canada, Japan, India en alles daar tussenin.
Dus tot de volgende keer, doe dheagh shlàinte!