Guinguette Marais Poitevin

Artikelinformatie
Categorie:	Weer
Inhoudelijke bron:	SKYbrary
Content controle:	Royal Meteorological Society (RMetS)

WX

Tag(s)

Klimatologische verschijnselen

Inter Tropische Convergentie Zone

Definitie

De Inter Tropische Convergentie Zone, of ITCZ, is een gordel van lage druk die rond de aarde cirkelt, meestal in de buurt van de evenaar waar de passaatwinden van het noordelijk en het zuidelijk halfrond samenkomen. Hij wordt gekenmerkt door convectieve activiteit die vaak krachtige onweersbuien over grote gebieden veroorzaakt. Overdag is hij het actiefst boven continentale landmassa’s en relatief minder actief boven de oceanen.

Beschrijving

De positie van de ITCZ varieert met de seizoenen, en loopt ongeveer 1 tot 2 maanden achter op de relatieve positie van de zon boven het aardoppervlak, en komt in het algemeen overeen met de thermische evenaar. Aangezien water een grotere warmtecapaciteit heeft dan land, plant de ITCZ zich over land meer poolwaarts voort dan over water, en over het noordelijk halfrond dan over het zuidelijk halfrond. In juli en augustus ligt de ITCZ boven de Atlantische Oceaan en de Stille Oceaan tussen 5 en 15 graden ten noorden van de evenaar, maar verder noordwaarts boven de landmassa’s van Afrika en Azië. In Oost-Azië kan de ITCZ zich tot 30 graden ten noorden van de evenaar voortplanten. In januari ligt de ITCZ boven de Atlantische Oceaan over het algemeen niet zuidelijker dan de evenaar, maar strekt zich veel zuidelijker uit over Zuid-Amerika, zuidelijk Afrika en Australië. Over land heeft de ITCZ de neiging het zenitpunt van de zon te volgen.

Waar de passaatwinden zwak zijn, wordt de ITCZ gekenmerkt door geïsoleerde Cumulus (Cu) en Cumulonimbus (Cb) cellen. Waar de passaatwinden echter sterker zijn, kan de ITCZ een vaste lijn van actieve Cb-cellen voortbrengen, ingebed in andere wolkentypen die zich ontwikkelen als gevolg van instabiliteit op hogere niveaus. Cb-toppen kunnen een hoogte van 55.000 voet bereiken en soms overschrijden, en de ITCZ kan op sommige plaatsen wel 300 zeemijl breed zijn en een formidabel obstakel vormen voor de doortocht van vliegtuigen.

Effecten

Vliegtuigen die door een actieve ITCZ (sterke passaatwinden) vliegen, zullen waarschijnlijk te maken krijgen met enkele of alle gevaren die samenhangen met Cb-wolken, zoals ijsvorming, turbulentie, bliksem en windschering. Het is echter in deze zone dat de ernstigste gevolgen vaak kunnen worden aangetroffen. Het is met name in de ITCZ dat convectieve doorbraken van de tropopauze vaak voorkomen, waarbij het merendeel zich boven land voordoet, vooral in de tweede helft van elke dag. Convectieve doorbraken van de tropopauze komen minder vaak voor boven oceaangebieden, waar het verschijnsel zich eerder in de vroege uren van elke dag voordoet en meer geïsoleerde cellen genereert. Uit door de National Aeronautics and Space Administration gesponsord onderzoek is gebleken dat 1% van de tropische diepe convectieve activiteit een hoogte van meer dan 46.000 voet overschrijdt, waarbij een klein deel daarvan veel grotere hoogten bereikt. Voor meer informatie over de mogelijke gevaren van doortocht door of nabij Cb-wolken, zie het artikel Cumulonimbus (Cb).

• Trade Winds
• Tropical Revolving Storm
• Weerradar: Storm Avoidance

Verder lezen

• “Global distribution of convection penetrating the tropical tropopause”: Liu en Zipser, Universiteit van Utah, 2005.