Guinguette Marais Poitevin

U.S. Supreme Court Justice David Souter glimlacht na een toespraak tijdens een inwijdingsceremonie in het State Supreme Courthouse in Concord, N.H., op 9 juli 2008. hide caption

toggle caption

U.S. Supreme Court Justice David Souter glimlacht na een toespraak tijdens een inwijdingsceremonie in het State Supreme Courthouse in Concord, N.H., op 9 juli 2008.

Supreme Court Justice David Souter is van plan om aan het eind van de huidige zittingsperiode met pensioen te gaan.

De vacature geeft president Obama zijn eerste kans om een lid van het Hooggerechtshof te benoemen en een begin te maken met het vormgeven van de toekomstige richting.

Met zijn 69 jaar is Souter bij lange na niet het oudste lid van het Hof. In feite is hij in de jongere helft van de leeftijdsgroep van het Hof, met vijf rechters ouder en slechts drie jonger. Voor zover iemand weet, is hij in goede gezondheid. Maar hij heeft al enige tijd aan vrienden duidelijk gemaakt dat hij weg wilde uit Washington, een stad waar hij nooit van gehouden heeft, en terug wilde keren naar zijn geboortestad New Hampshire. Nu heeft hij, volgens betrouwbare bronnen, besloten de sprong te wagen en het Witte Huis van zijn besluit op de hoogte gesteld.

Bij zijn besluit speelt ongetwijfeld ook de verkiezing van president Obama een rol, die meer geneigd zal zijn een opvolger te benoemen die zich kan vinden in de principes die Souter de afgelopen twee decennia heeft gevolgd als gematigd tot liberaal lid van het meer liberale blok van het Hof.

Daarnaast was Souter er blijkbaar tevreden mee dat noch het oudste lid van het Hof, de 89-jarige John Paul Stevens, noch de enige vrouw, Ruth Bader Ginsburg, die in de winter aan kanker was geopereerd, aan het eind van deze zittingsperiode met pensioen wilde. Om geen tweede vacature te veroorzaken, heeft Souter blijkbaar gewacht op de plannen van zijn collega’s voordat hij zijn eigen beslissing nam.

De meeste waarnemers verwachten dat Obama bij zijn eerste benoeming een vrouw zal benoemen, omdat het hof momenteel maar één vrouwelijke rechter heeft en Obama met grote steun van vrouwen is gekozen. Maar het is onwaarschijnlijk dat een door Obama gekozen rechter de ideologische samenstelling van het hof zal veranderen.

Souter was een Republikein die in 1990 door president George H.W. Bush werd benoemd, grotendeels op aanbeveling van John Sununu, voormalig gouverneur van New Hampshire en stafchef van de eerste president Bush.

Maar Souter verraste Bush en andere Republikeinen door toe te treden tot de meer liberale vleugel van het Hof.

Hij stemt over het algemeen met Stevens en de twee rechters die door president Bill Clinton zijn benoemd – en vormt zo het blok van vier meer liberale leden van het hof, een groep die gedurende Souter’s ambtstermijn meestal in de minderheid is geweest.

Mogelijke kandidaten die zijn genoemd als zijnde op een theoretische shortlist zijn Elena Kagan, de huidige solicitor general die de regering vertegenwoordigt voor het Hooggerechtshof; Sonia Sotomayor, een Hispanic rechter in het U. S. Court Appeals for the Supreme Court.S. Court of Appeals for the Second Circuit; en Diane Wood, een federale rechter in Chicago die lesgaf aan de Universiteit van Chicago in dezelfde tijd dat de toekomstige president Barack Obama daar staatsrecht doceerde.

De keuze van president Obama heeft een uitstekende kans om te worden bevestigd door de Amerikaanse Senaat, waar de Democraten nu een voordeel hebben van 59 zetels tegen 40 van de Republikeinen.

Tegen de tijd dat er over een opvolger wordt gestemd, zal de Senaat naar verwachting een 60e Democraat hebben, omdat het Hooggerechtshof van Minnesota naar verwachting de hertelling zal goedkeuren die de Democraat Al Franken verkoos boven zittend Republikein Norm Coleman in die staat.

Souter is afgestudeerd aan zowel Harvard College als Harvard Law School. Hij bezocht ook Magdalen College aan de Universiteit van Oxford in Engeland. Maar zijn academische stamboom was slechts één van de redenen waarom hij voor zijn benoeming tot ’s lands hoogste rechterlijke instantie werd beschouwd als een weldenkend jurist en een zeer bedachtzame conservatief.

Toen hij eenmaal was benoemd en bevestigd, werd hij al snel een “verrassingsrechter”. Hij ging in tegen de verwachting dat hij zich zou aansluiten bij de conservatieve vleugel van het Hof – destijds aangevoerd door opperrechter William Rehnquist, die door president Nixon in het Hof was benoemd en door president Reagan tot opperrechter was verheven, en met de door Reagan benoemde Antonin Scalia en Anthony Kennedy.

De benoemende president was verzekerd van Souter’s geloofsbrieven door de stafchef van het Witte Huis, John Sununu, die Souter had gekend als conservatief lid van het Hooggerechtshof van New Hampshire toen Sununu Republikeins gouverneur van die staat was.

Maar toen hij werd geconfronteerd met de ideologische debatten en het partijdige landschap van Washington, verraste Souter zowel Sununu als Bush door zich aan te sluiten bij de meer gematigde vleugel van het Hof, waartoe ook Reagan-benoemde Sandra Day O’Connor behoorde.

Later werd Souter een volwaardig lid van de ongegeneerd liberale groep van het Hof, met nog een Republikein, John Paul Stevens (benoemd door president Ford in 1975), die tot op de dag van vandaag lid is van het Hof.

Souter was naast zijn ideologische onafhankelijkheid ook op andere manieren onconventioneel. Hij verhuisde naar Washington om de zittingen bij te wonen, maar keerde waar mogelijk terug naar zijn geliefde geboortestreek in New Hampshire, onder meer voor de lange zomeronderbreking die het hof elk jaar hield.

Liever dan naar huis te vliegen, gaf Souter de voorkeur aan autorijden. Hij verzette zich ook tegen andere vormen van hedendaagse technologie en gemak, hield zich verre van de mobiele telefoon en e-mail en bleef zijn opinies en dissentaties met de vulpen en met de hand schrijven.

Eenmaal verloofd maar nooit getrouwd, werd Souter ooit genoemd bij de 10 “meest begeerde vrijgezellen” van de hoofdstad, maar hij bleef in die categorie van “bevestigde vrijgezellen”.