Guinguette Marais Poitevin

Van schattige roepeenden tot grote, lelijke muskuseenden, kiezen welk eendenras je in de tuin wilt houden uit zo’n enorme variëteit kan lastig en overweldigend zijn. Willy Newlands geeft advies over de beste eendenrassen voor in de tuin, met een waarschuwing – hoewel ze erg leuk zijn, hebben ze ook slordige gewoontes…

Als je eenmaal je eenden hebt gekozen, moet je hun huis voorbereiden. Eenden hebben niets bijzonders nodig, maar als u wat kleinschalige architectonische grandeur in uw tuin wilt brengen, lees dan luxe eendenhokken: fantastisch voor hoenders.

BESTE EENDENBROEDEN OM IN DE TUIN TE HOUDEN

De steward die me een paar zomers geleden rondleidde op een landbouwshow in de Home Counties, stelde me de pluimveetent voor als “kippen, eieren, al dat soort dingen”. En aan het eind, zei hij, was “de huisdierenhandel”. Wie waren dat, vroeg ik. “Eenden, krielkippen, wat dan ook,” zei hij. “Gewoon voor de lol.” Maar hij gaf toe dat de huisdierenhandel het momenteel goed doet in de pluimveesector. In de showhokken waren er rijen Indische loopeenden, roepeenden, Muskuseenden en een bonte verzameling krielkippen.

Toen ik Clare Lovegrove van de British Waterfowl Association vroeg naar het succes van de leuke eenden, vertelde ze me: “Roepeenden, loopeenden en muskuseenden lijken degenen te zijn die in de lift zitten in de populariteitstaken. Ik ben het ermee eens dat in veel gevallen de persoonlijkheid het wint van de productiviteit – maar ondanks dat velen de runner kiezen voor zijn uiterlijk, is het ook een goede eierlegger, dus een van de beste eendenrassen. Een goede loper produceert meer dan 200 eieren per jaar. In feite hebben ze een grote invloed gehad op het fokken van de meeste lichte eenden, waaronder de zeer productieve kaki Campbell.” En de Campbell staat erom bekend dat hij 300 heerlijke eieren per jaar kan leggen.

BEST EENDENBREEDS: SCHITTEREND EN ENCHANT

Voor wie een wei, een vijver en een vossenbestendige schuur heeft, zijn de beste eendenrassen niet alleen amusant, maar ook een goede investering – vooral de Indische runners, de elegante, bottelvormige eenden die we kennen als de bijeengedreven “schapen” in demonstraties door collies op boerderijshows. Het zijn actieve foerageerders die het goed doen in een vrije uitloop zolang ze ’s nachts maar veilig worden omheind. (Omheiningen voor eenden zijn meer bedoeld om ze te beschermen dan om ze binnen te houden – ze hebben niet zo’n grote neiging om weg te waggelen.)

De badeend staat momenteel boven aan de pops van de beste eendenrassen. Dit is de badkuip-stijl mini-eend met donkere ogen en een schattig baby gezicht, en het heeft meer toegewijde fans dan enig ander. “Roepeenden zijn ongelooflijk populair geworden,” vertelt Lovegrove. “Ongeveer 350 eenden worden nu elk jaar tentoongesteld op de Nationale Watervogelkampioenschapstentoonstelling in Solihull, verreweg het grootste aantal van alle andere rassen. Ze zijn een van de beste eendenrassen en perfect voor de kleine tuin.”

De speelgoedformaat badeenden zijn er in vele kleuren, van wit of zwart tot ekster, schemerig, abrikoos en butterscotch. Mix en match naar eigen smaak. Het zijn over het algemeen slechte legsels – eerder 30 dan 300 – maar het zijn geweldige karakters. Jill Bowis van het Kintaline Poultry Centre in Argyll, die bijna alle soorten gedomesticeerd pluimvee houdt en de gebruikswaarde ervan benadrukt, is dol op ze. Ze zegt dat ze een van de beste eendenrassen zijn en “prachtig en betoverend”.

Het grootste gevaar van het houden van eenden, zo is mijn ervaring, is dat je de hele dag naar ze op de vijver wilt kijken, vooral als ze eendjes krijgen. Helaas zijn ze nogal luidruchtig. Ze zijn ontwikkeld uit eenden die als lokvogel op vliegvijvers werden gehouden en ze hebben een goed ontwikkelde stem, ook al zijn ze nog zo klein, dus gevoelige buren zullen misschien niet genieten van het kwak-kwak refrein.

Alle kleine beste eendenrassen zijn extreem winterhard, gemakkelijk groot te brengen, niet kieskeurig wat voedsel betreft en opmerkelijk ziektevrij in vergelijking met de legkip. De eend, van welk ras dan ook, is ook een aangenaam, vriendelijk karakter, ontspannen en gemakkelijk in de omgang. Mensen die ze houden, zeggen altijd dat ze leuker zijn om bij in de buurt te hebben dan welk ander soort pluimvee dan ook.

BESTE EENDEN RASEN:

De eendenstal hoeft geen uitgebreide aangelegenheid te zijn. Gebrek aan ventilatie is waarschijnlijk een groter probleem dan blootstelling aan de elementen. Eenden trotseren de elementen. Ze slapen op de vloer, op stro, houtkrullen of zaagsel, maar het valt niet te ontkennen dat het vieze vogels zijn en dat je ze regelmatig moet schoonmaken.

De vrouwtjes leggen ’s morgens, in theorie, en als ze tot een uur of 10 worden opgesloten, zou je de meeste eieren in huis moeten krijgen. In de praktijk leggen ze overal, ook in de vijver, en kan het zijn dat je een race moet houden tegen eksters en kraaien om een paar eieren op te rapen.

Hun neiging om elk stukje gazon in een modderbad te veranderen is het enige echte nadeel van eenden. Tenzij u op een zandbank woont, moet u uw vogels bij nat weer een betonnen verharde plek geven, die regelmatig moet worden schoongespoten, of veel ruimte op het gras. Het eenvoudigste dieet voor het grootste deel van het jaar is 50:50 pluimveepellets en tarwe. Voederbedrijven verkopen eendenkorrels voor alle groeistadia. Wat water betreft, hebben de meeste kleine siereenden niet meer nodig dan een kinderbadje – een halve meter bij een halve meter is genoeg voor ongeveer 10 eenden. Rol het gewoon om en vul het regelmatig bij. Doe de slurry op uw hosta’s. Toen Adele Campbell uit Uley in Gloucestershire iets meer dan honderd jaar geleden het kaki Campbell ras creëerde, deed ze dat in hokken met niets meer dan drinkwater.
Pure rassen worden normaal gesproken in paren verkocht (een eend en een hert). Seksen is gemakkelijk. Eenden kwaken en woerden krijsen als ze worden vastgepakt, en de vrouwtjes kunnen een stevige kwaak geven als ze ongeveer zes weken oud zijn.

BESTE EENDENBRIEVEN:

Aan de andere kant van de schaal dan de schattige badeend staat de grote, lelijke muskuseend, een echte rariteit en steeds populairder als een van de beste eendenrassen. Bijna alles aan deze eend is omstreden. Maar hij kan zich goed aanpassen op de boerderij of in het wild, en een pluimveehouder vertelde me: “Als de aarde opwarmt, zullen we tot onze knieën in de muskuseenden zitten. Het enige wat ze onder controle houdt, is ons onvriendelijke klimaat.”

De muskuskuif is een tropische en subtropische soort, die in het wild voorkomt in Zuid-Amerika en via Midden-Amerika tot in het noorden van Texas. Als wilde vogel heeft hij bijna overal waar het warm is een nieuw thuis gevonden. De soort heeft zelfs in Groot-Brittannië in het wild voet aan de grond gekregen, op koele plaatsen als Cambridgeshire.

Als tamme vogel heeft het een persoonlijkheid in overvloed, waardoor het een van de beste eendenrassen is. Een vriendelijke vrouwtjes Muscovy komt naar haar toe om hallo te zeggen, zwaait met haar kop, kwispelt met haar lange staart en maakt trillende, krijsende geluiden. En ze zal haar kroost – ze heeft altijd een groot kroost bij zich – aan elke bezoeker voorstellen. Haar hert, twee keer zo zwaar tot 15 pond, is typisch duivels van uiterlijk, met een stekelige kuif en een gezichtsmasker van glanzende rode knobbels, en hij zal de familie bewaken, sissend naar elke hond of kat die dom genoeg is om zich ermee te bemoeien.

Bijna elk “feit” over Moskovieten is misleidend of het onderwerp van discussie. De naam om te beginnen; die heeft niets te maken met Moskou. En de wetenschappelijke naam, Cairina moschata, vertaalt zich als “de muskusachtige uit Cairo”. Nogmaals, er is niets in zijn geschiedenis dat de eend met Caïro in verband brengt, en hij is niet muskusachtig. In feite is hij als tafeleend (in de koelkasten van de supermarkten wordt hij verwarrend genoeg “Barbarijse eend” genoemd) bijzonder smakelijk, met vlees dat vaak met kalfsvlees wordt vergeleken. Een ander merkwaardig punt is dat de Joodse autoriteiten er al 150 jaar over twisten of het nu wel of niet koosjer voedsel is.

BESTE EENDENBRONDEN: MUSCOVIES HOUDEN

MUSCOVIES zijn niet nauw verwant aan andere tamme eenden, die afstammen van de wilde wilde wilde eend, en hun naaste verwant lijkt de zeldzame witvleugelige wilde eend uit Assam te zijn. Ze slapen vaak liever in een grote boom of op een dak dan op de vloer van een schuur. Hun zwemvliezen zijn aangepast aan het neerstrijken en ze hebben lange, scherpe klauwen. Met snavel en klauwen kunnen ze een gaashekwerk beklimmen. Hun broedtijd is een lange, trage 35 dagen, vergeleken met 28 voor andere eenden, maar ze zijn meervoudig broeds en het vrouwtje kan in de loop van de zomer twee broedsels grootbrengen (en drie in de tropen).

Muskuskuikens zijn er in vele kleuren, de bekendste is zwart-wit. De wilde vorm is zwart met witte vlekken op de vleugels. Het gezicht van de wilde vorm is ook veel minder opzichtig en aantrekkelijker dan het nogal opgeblazen scharlakenrood van het boerderijtype, waarbij de gezichtshuid zwart is met slechts een geparelde rand van rood. Gedomesticeerde muskuseenden hebben meestal een verenkleed met witte spatten en de gekleurde gebieden zijn ofwel groengeglansd zwart of pasteltinten zoals lavendelgrijs.

Als vogel voor tuin of park heeft de soort één groot voordeel, hij is veel stiller dan het meeste gevogelte, zijn vocabulaire is grotendeels beperkt tot gesis en krijsende kaken. Een nadeel is dat jonge muskovieten sterke vliegers zijn en de voor de hand liggende oplossing om hun vleugels te knippen maakt het moeilijker voor hen om te gaan roesten, hoewel ze naarmate ze volwassen worden te zwaar worden om zich nog druk te maken over vliegen en dan zijn ze blij om op een plank een paar centimeter boven de grond te slapen. Ze zijn tamelijk winterhard tot min 12°C, maar hebben moeite om hun jongen in vrijheid groot te brengen in een koele zomer.

De pittige reactie van de muskuseenden op honden en katten doet vermoeden dat ze roofdierbestendiger zijn dan de meeste eenden, maar helaas is dat niet zo. Als ze niet op een veilige plaats roesten, is de kans groot dat ze door Mr Tod worden gepakt. Maar, om een fokker te citeren: “Geen enkele kan tippen aan het unieke karakter, het aanpassingsvermogen, het pure plezier en het nut van de muskuseend.” En een andere eigenaar zegt: “Hoewel ze nooit een schoonheidswedstrijd zullen winnen, zijn ze qua karakter en fokbetrouwbaarheid het beste ras ooit.”

Huishoudenkippen deden het goed in 2011. En nu zijn eenden in de achtertuin in opkomst. Het is een persoonlijkheid ding.

BEST DUCK BREEDS: GET QUACKING

• British Waterfowl Association, voor fokkers van zowel gedomesticeerde als sier (wilde) watervogels: Kate Elkington, The Old Bakehouse, Ashperton, Ledbury, Herefordshire HR8 2SA, tel 01531 671250, email [email protected], www.waterfowl.org.uk.
• Indian Runner Duck Association werd in 2000 opgericht om liefhebbers van loopeenden samen te brengen: Dr Chris Ashton, Red House, Hope, Welshpool, Powys SY21 8JD, e-mail [email protected], www.runnerduck.net.
• Roepeenden hebben twee belangrijke organisaties: Call Duck Association UK, www.callducks.net, en The British Call Duck Club, www.thebritishcallduckclub.org.uk.
• Domestic Waterfowl Club of Great Britain is in 1996 opgericht door fokkers voor fokkers: Michael en Sylvia Hatcher, Limetree Cottage, Brightwalton, Newbury, Berkshire, www.domestic-waterfowl.co.uk.
• Jill Bowis, Kintaline Poultry Centre, Benderloch, Oban, Argyll PA37 1QS, tel 01631 720223, www.kintaline.co.uk.