Het woord thunder is afgeleid van de ‘Thor’, de Noorse god van de donder, bekend om zijn vermogen om bliksemschichten te smeden.
Donder is in wezen het geluid dat door de bliksem wordt geproduceerd. Wanneer de bliksem inslaat, bereikt het smalle luchtkanaal waar hij doorheen stroomt vrijwel onmiddellijk temperaturen tot 30.000 °C. Deze intense verhitting zorgt ervoor dat de lucht snel naar buiten uitzet in de koelere lucht eromheen, waardoor een golvende schokgolf ontstaat die we horen als een rommelende donderklap.
Afhankelijk van het ontstaan en de plaats van de donderslag, kan deze donderslag worden gehoord als een plotselinge, luide krak of een laag, lang gerommel. Donder duurt langer dan bliksem vanwege de tijd die het geluid nodig heeft om vanuit verschillende delen van het bliksemkanaal te reizen.
De intensiteit en het soort geluid dat de luisteraar hoort, hangt af van de omstandigheden in de atmosfeer en hoe dicht de luisteraar bij de bliksem is – hoe harder de donder, hoe dichter de bliksem.
Wanneer een blikseminslag dichtbij is, is de donder te horen als een luid geklap of een knappend geluid. Wanneer het geluid van de donder een rommelend karakter heeft, zijn dat de geluidsgolven die de luisteraar op verschillende tijdstippen bereiken als gevolg van de vorm van de blikseminslag. In zeldzame gevallen kan het geluid van donder op zeer korte afstand mensen verwonden en schade aan eigendommen veroorzaken.
Hoe ver weg is onweer?
Donder wordt altijd gehoord nadat de blikseminslag is waargenomen, omdat licht aanzienlijk sneller reist dan geluid. De bliksem en de donderslag worden gelijktijdig opgewekt, maar met de lichtsnelheid van 299.792.458 m/s en de geluidssnelheid van 340,29 m/s zal er voor de waarnemer altijd een tussenruimte zijn.
Uw afstand tot een onweersbui kan worden geschat door de tijd te meten tussen het zien van de bliksemflits en het horen van het begin van de donder. De lengte van dit interval in seconden kan door drie worden gedeeld om de afstand in kilometers bij benadering te bepalen.
Soms is er wel bliksem te zien, maar geen donder te horen. Dit komt ofwel omdat de donder zelden op meer dan 20 km afstand wordt gehoord, ofwel omdat de atmosferische omstandigheden ertoe leiden dat het geluid naar boven en weg van het oppervlak wordt gebogen.