GNSS – Veel gestelde vragen – GPS
- Wat is GPS?
- Hoe wordt GPS gebruikt?
- Wie gebruikt GPS?
- Wat is de status van GPS?
- Wat zijn de serviceniveaus van GPS?
- Wat is Selectieve Beschikbaarheid (SA)?
- Waarom was SA nodig?
- Wat is de status van Selective Availability (SA)?
- Wordt SA ooit weer ingeschakeld?
- Hoe kunnen civiele gebruikers vertrouwen op een systeem dat door het Amerikaanse leger wordt gecontroleerd?
- Hoeveel GPS-satellieten zijn er op een bepaald moment in de GPS-constellatie?
- In welke banen draaien de GPS-satellieten?
- Hoe verhouden de nauwkeurigheid en integriteit van GPS zich tot die van bestaande navigatiesystemen op de grond, zoals VOR/DME?
- Bestaan er plannen om de mogelijkheden van GPS uit te breiden?
- Hoe kwetsbaar zijn GPS-satellieten voor storingen en interferenties?
- Welke zorgen zijn er met betrekking tot radiofrequente interferentie (RFI)?
- Is het GPS-basissignaal voldoende om aan alle behoeften van de burgerluchtvaart te voldoen?
- Welke uitbreidingen van de GPS-basisdienst werkt de FAA momenteel uit en waarom?
- Wat is DGPS (Differential GPS)?
Q. Wat is GPS?
GPS-satellietconstellatie:
De basissatellietconstellatie bestaat uit 24 satellieten die in zes aardgecentreerde baanvlakken zijn geplaatst, met vier operationele satellieten en een reservesatellietslot in elk baanvlak. De omlooptijd van een GPS-satelliet is de helft van een siderische dag of 11 uur 58 minuten. De banen zijn bijna cirkelvormig en liggen gelijkmatig verdeeld rond de evenaar op een onderlinge afstand van 60 graden met een inclinatie van 55 graden ten opzichte van de evenaar. De baanradius (d.w.z. de afstand van het massamiddelpunt van de aarde tot de satelliet) bedraagt ongeveer 26.600 km.
Met de basissatellietconstellatie hebben gebruikers met vrij zicht op de hemel minimaal vier satellieten in beeld. Het is waarschijnlijker dat een gebruiker zes tot acht satellieten ziet. De satellieten zenden ranging-signalen en navigatiegegevens uit waarmee gebruikers hun pseudoranges kunnen meten om hun positie, snelheid en tijd te schatten, in een passieve, alleen-luisteren-modus.
Grondbesturingsnetwerk:
Het hart van het grondbesturingsnetwerk wordt gevormd door het hoofdbesturingsstation (MCS) op de luchtmachtbasis Schriever (vroeger Falcon genoemd) bij Colorado Springs , Colorado . Het MCS bedient het systeem en biedt commando- en controlefuncties voor de satellietconstellatie.
De satellieten in een baan om de aarde worden continu gevolgd vanuit zes USAF-controlestations die in de lengterichting over de wereld zijn verspreid: Ascension Island , Diego Garcia, Kwajalein , Hawaii , Cape Canaveral en Colorado Springs . De monitorstations vormen de gegevensverzamelingscomponent van het controlenetwerk. Een monitorstation verricht voortdurend pseudorangemetingen aan elke satelliet die in beeld is. In elk monitorstation bevinden zich twee cesiumklokken die zijn afgestemd op de tijd van het GPS-systeem. De pseudo-afstandsmetingen die door de ontvanger van het monitorstation aan elke satelliet in zicht worden verricht, worden gebruikt om de nauwkeurige schatting door het hoofdcontrolestation van de positie van elke satelliet in een baan om de aarde bij te werken.
Gebruikersapparatuur:
De gebruikersapparatuur, vaak “GPS-ontvangers” genoemd, vangt de L-band-signalen van de satellieten in zicht op en verwerkt deze om de positie, snelheid en tijd van de gebruiker te berekenen.
V. Hoe wordt GPS gebruikt?
Het werkingsprincipe van GPS is gebaseerd op satellietafstand. Gebruikers bepalen hun positie door hun afstand tot de groep satellieten in de ruimte te meten. De satellieten fungeren als precieze referentiepunten.
Elke GPS-satelliet zendt een nauwkeurig positie- en tijdsignaal uit. De ontvanger van de gebruiker meet de tijd die het signaal nodig heeft om de ontvanger te bereiken, wat de directe maatstaf is voor het schijnbare bereik (een “pseudorange” genoemd) tot de satelliet. Metingen die gelijktijdig van vier satellieten worden verzameld, worden verwerkt om een oplossing te vinden voor de drie dimensies van positie (breedte, lengte en hoogte) en tijd. De positiemetingen zijn in het wereldwijde geodetische referentiesysteem WGS-84, en de tijd is ten opzichte van een wereldwijde gemeenschappelijke U.S. Naval Observatory Time (USNO) referentie.
V. Wie gebruikt GPS?
A. GPS wordt gebruikt voor navigatie op het land, op zee en in de lucht, landmetingen, geofysische exploratie, cartografie en geodesie, systemen voor het lokaliseren van voertuigen, landbouw, transportsystemen en een groot aantal andere aanvullende toepassingen. Toepassingen in de telecommunicatie-infrastructuur omvatten netwerktijdbepaling en verbeterde 911 voor cellulaire gebruikers. De wereldwijde levering van nauwkeurige en gemeenschappelijke tijd aan vaste en mobiele gebruikers is een van de belangrijkste, maar minst gewaardeerde functies van GPS.
V. Wat is de status van het GPS?
A. Het Global Positioning System is op 17 juli 1995 volledig operationeel geworden (Full Operational Capability, FOC). Volgens het beleid en de wetgeving van de Verenigde Staten is de GPS-standaardpositiebepalingsdienst wereldwijd beschikbaar voor civiele gebruikers voor vreedzaam vervoer, wetenschappelijke en andere doeleinden, zonder directe gebruikerskosten.
V. Wat zijn de serviceniveaus die door GPS worden geboden?
A. GPS biedt twee serviceniveaus:
- een Standard Positioning Service (SPS) voor algemeen civiel gebruik; en
- een Precise Positioning Service (PPS) die primair is bedoeld voor gebruik door het ministerie van Defensie en bondgenoten van de VS.
Er gelden geen beperkingen voor het gebruik van SPS en het is wereldwijd beschikbaar voor gebruikers. Met Selective Availability (SA) , biedt SPS voorspelbare nauwkeurigheden van 100m (2drms, 95%) in het horizontale vlak en 156m (95%) in het verticale vlak. De nauwkeurigheid van de UTC (USNO) tijdverspreiding is binnen 340 nanoseconden (95%) gerefereerd aan de tijd die wordt bijgehouden op het U.S. Naval Observatory. Deze nauwkeurigheden weerspiegelen de laatste signaalspecificatie in het Federal Radio Navigation Plan, dat momenteel wordt herzien om de nauwkeurigheid weer te geven die is verkregen na de deactivering van Selective Availability. Zonder SA zou de nauwkeurigheid van SPS in de orde van grootte liggen van 25 m (2 drms, 95%) in het horizontale vlak en 43 m (95%) in het verticale vlak.
PPS biedt een voorspelbare nauwkeurigheid van ten minste 22 m (2 drms, 95%) in het horizontale vlak en 27,7 m (95%) in het verticale vlak. PPS biedt UTC (USNO) tijdsoverdracht nauwkeurigheid binnen 200 nanoseconden (95%) gerefereerd aan de tijd bijgehouden op het U.S. Naval Observatory.
PPS is primair bedoeld voor militaire en selecte overheidsinstanties gebruikers. Civiel gebruik is toegestaan, maar alleen na speciale toestemming van het Amerikaanse Ministerie van Defensie.
V. Wat is selectieve beschikbaarheid (SA)?
A. SA was een techniek die door Defensie werd toegepast om de navigatieoplossing van een gebruiker opzettelijk te verslechteren. De grootste foutenbron voor SPS-gebruikers was SA. Het nettoresultaat van SA was een ongeveer vijfvoudige toename van de plaatsbepalingsfout. Defensie bereikte signaaldegradatie door de satellietklok te wijzigen (ook bekend als dithering). Een ander middel van DOD om de GPS-prestaties te verslechteren was het uitzenden van minder nauwkeurige efemerideparameters.
De door DOD gemachtigde gebruikers waren in staat SA ongedaan te maken. Omdat SA echter ruimtelijk gecorreleerd is, konden civiele gebruikers SA elimineren door de implementatie van Differentiële GPS (DGPS), zij het met extra kosten voor de gebruikers.
V. Waarom was SA nodig?
A. SA werd gebruikt om de veiligheidsbelangen van de VS en haar bondgenoten te beschermen door potentiële tegenstanders wereldwijd de volledige nauwkeurigheid van het civiele systeem te ontzeggen.
V. Wat is de status van Selective Availability (SA)?
A. Op last van de president van de Verenigde Staten is het gebruik van Selective Availability (SA) op 1 mei 2000 stopgezet.
V. Zal SA ooit weer worden ingeschakeld?
A. Het is niet de bedoeling van de VS om ooit weer SA te gebruiken. Om ervoor te zorgen dat potentiële tegenstanders geen gebruik maken van GPS, richt het leger zich op de ontwikkeling en inzet van regionale ontkenningsmogelijkheden in plaats van wereldwijde aantasting door SA.
V. Hoe kunnen civiele gebruikers vertrouwen op een systeem dat wordt gecontroleerd door het Amerikaanse leger?
DOD is wettelijk verplicht “een SPS (Standard Positioning Service) (zoals gedefinieerd in het Federal Radionavigation Plan en de Standard Positioning Service Signal Specification) in stand te houden die continu en wereldwijd beschikbaar is” en “maatregelen te ontwikkelen om vijandig gebruik van GPS en augmentaties daarvan te voorkomen zonder civiel gebruik onnodig te verstoren of aan te tasten”. Deze strenge eisen en de huidige augmentatiesystemen zouden het gebruik van het systeem door Defensie in feite transparant moeten maken voor de civiele gebruiker. (Opmerking: er zullen noodzakelijkerwijs lokale tests van het systeem door militaire en ontwikkelingsteams worden uitgevoerd, maar de tests zullen vallen onder de strikte kennisgevingsrichtlijnen van gebruikers van het veiligheidssysteem, zoals de kustwacht en de FAA).
Het vervoer, de openbare veiligheid, de economie, de wetenschap, de tijdsbepaling en andere gebruikers in de VS vertrouwen in hoge mate op GPS. In de luchtvaart en het zeevervoer wordt GPS gebruikt voor “safety of life”-navigatie en het is een kritiek systeem voor deze toepassingen. Defensie is de rentmeester van het systeem en is verantwoordelijk voor de handhaving van de signaalspecificatie; het PNT houdt toezicht op het beheer om ervoor te zorgen dat de civiele en militaire behoeften in evenwicht zijn.
V. Hoeveel GPS-satellieten zijn er op een gegeven moment in de GPS-constellatie?
A. Het precieze aantal satellieten dat op een bepaald moment in bedrijf is, varieert afhankelijk van het aantal satellietonderbrekingen en operationele reserveonderdelen in een baan om de aarde. Voor de huidige status van de GPS-constellatie, zie http://tycho.usno.navy.mil/gpscurr.html
V. In wat voor omloopbanen bevinden de GPS-satellieten zich?
V. Hoe verhouden de nauwkeurigheid en integriteit van GPS zich tot die van bestaande navigatiesystemen op de grond, zoals VOR/DME?
A. Het GPS-basissignaal is in het slechtste geval overal ter wereld nauwkeurig tot op ongeveer 100 meter zijdelingse en 140 meter verticale afstand. GPS, zoals het aan civiele gebruikers wordt geleverd, lijkt even nauwkeurig te zijn als de meest nauwkeurige dienst die door de VOR/DME wordt geleverd, d.w.z. niet-precisienaderingen. Opgemerkt dient te worden dat de nauwkeurigheid van VOR’s afneemt naarmate men zich verder van het navigatiehulpmiddel verwijdert. GPS-nauwkeurigheid is gebaseerd op de ruimte, en wordt dus niet beperkt door grondapparatuur. Het GPS-basissignaal is niet zo nauwkeurig als de bestaande ILS’en; aangevuld met WAAS en GBAS zal GPS echter in staat zijn een precisienadering te maken (CAT-I met WAAS en oplopend tot CAT-II/III met GBAS).
V. Zijn er plannen om de mogelijkheden van GPS uit te breiden?
A. Ja, een van de belangrijkste onderdelen van de modernisering van GPS is de toevoeging van twee nieuwe navigatiesignalen voor civiel gebruik. Deze signalen zullen een aanvulling vormen op de bestaande civiele dienst die wordt uitgezonden op 1575,42 MHz (L1). Het eerste van deze nieuwe signalen zal een nieuwe civiele code zijn, L2C genaamd, die zal worden toegevoegd op de bestaande L2-draaggolf, die zich op 1227,60 MHz bevindt. Deze code zal beschikbaar zijn voor algemeen gebruik in niet-veiligheidskritieke toepassingen. De Block IIR-M-satelliet, de eerste die deze mogelijkheid toevoegt, is op 25 september 2005 gelanceerd. Een derde civiel signaal, gesitueerd op 1176,45 MHz (L5), zal aanvankelijk worden geleverd op GPS-satellieten van blok IIF vanaf 2007, en zal worden voortgezet met de satellieten van blok III waarvan de lancering gepland is vanaf 2012. Dit nieuwe L5-signaal is wereldwijd beschermd voor gebruik in de luchtvaartradionavigatie en zal toepassingen voor de beveiliging van mensenlevens in de luchtvaart ondersteunen. Door de toevoeging van L5 wordt GPS een robuustere radionavigatiedienst voor veel luchtvaarttoepassingen, maar ook voor alle gebruikers op de grond (zeevaart, spoorwegen, scheepvaart, landbouw, recreatie, enz.)
Bij het huidige tempo van aanvulling van GPS-satellieten zullen alle drie de civiele signalen (L1-C/A, L2C en L5) beschikbaar zijn voor initiële operationele capaciteit in 2012, en voor volledige operationele capaciteit in ongeveer 2015. Meer informatie over de GPS-moderniseringsactiviteiten is te vinden op onze pagina GPS-modernisering en http://pnt.gov
V. Hoe kwetsbaar zijn GPS-satellieten voor storingen en interferentie?
A. GPS-satellietsignalen zijn, net als alle andere navigatiesignalen, onderhevig aan enige vorm van interferentie. De FAA werkt actief samen met het Amerikaanse ministerie van Defensie en andere Amerikaanse overheidsinstanties om deze effecten op te sporen en te beperken en ervoor te zorgen dat GPS en alle gerelateerde augmentatiesystemen beschikbaar zijn voor veilige luchtvaartoperaties. Zoals bij alle navigatiehulpmiddelen is interferentie, opzettelijk of onopzettelijk, altijd een punt van zorg. Een aantal methoden om interferentie tot een minimum te beperken zijn geïdentificeerd en getest en andere worden nog onderzocht. De FAA werkt er ook aan om ervoor te zorgen dat augmentatiesystemen deze effecten detecteren en verminderen.
V. Welke zorgen zijn er met betrekking tot radiofrequentie-interferentie (RFI)?
A. Zoals bij alle navigatiehulpmiddelen is radiofrequentie-interferentie (RFI), onopzettelijk of opzettelijk, altijd een punt van zorg. De FAA evalueert verschillende detectiesystemen voor GPS-interferentie, waarmee de richting en bron van de GPS-interferentie kunnen worden bepaald. De FAA werkt ook samen met het DOD en andere agentschappen om ervoor te zorgen dat GPS-augmentatiesystemen de effecten van interferentie detecteren en beperken.
V. Is het GPS-basissignaal voldoende om aan alle behoeften van de burgerluchtvaart te voldoen?
A. Dit is geen eenvoudig ja/nee-antwoord. Het antwoord is dat het afhangt van de dienstvereisten van elke gebruiker of luchtvaartautoriteit. Voor veel landen biedt GPS betere mogelijkheden dan de bestaande grondsystemen of het ontbreken daarvan. Voor andere landen met een grote infrastructuur voldoet het GPS-signaal echter niet aan de eisen inzake nauwkeurigheid, integriteit, beschikbaarheid en continuïteit die essentieel zijn voor de veiligheid van de vlucht. Verbeteringen van het Global Positioning System (GPS), zoals het Wide Area Augmentation System (WAAS) en het Ground Based Augmentation System (GBAS), bieden de nodige correcties om aan de eisen inzake de vliegveiligheid te voldoen.
V. Aan welke augmentaties op de basis-GPS-dienst werkt de FAA en waarom?
Integriteit is het vermogen om gebruikers binnen een voorgeschreven aantal seconden (afhankelijk van het soort vlucht) te waarschuwen wanneer GPS niet voor navigatie mag worden gebruikt. Beschikbaarheid is nodig om gebruikers ervan te verzekeren dat de GPS-basisdienst bijna 100 % van de tijd toegankelijk is. Nauwkeurigheidsverbeteringen zijn nodig om precisienaderings- en terminalnavigatieoperaties uit te voeren.
Het WAAS zal het continentale deel van de V.S. bestrijken en een navigatiesignaal leveren dat navigatie van en-route tot en met precisienadering van categorie I kan ondersteunen. GBAS zal een straal van ongeveer 30 mijl bestrijken en zal een precisienadering van categorie III mogelijk maken. WAAS en GBAS zullen samenwerken om de gebruikers een navigatiecapaciteit te bieden voor alle vluchtfasen.
V. Wat is Differentiële GPS (DGPS)?
In de basisvorm van DGPS wordt de positie van een referentie-ontvanger op een controle- of referentiestation ingemeten, dat wil zeggen dat zijn positie nauwkeurig bekend is. De gebruikersontvanger mag niet meer dan ongeveer 300 mijl van de referentieontvanger verwijderd zijn, die pseudorangemetingen uitvoert, net zoals elke gebruikersontvanger dat zou doen. Maar omdat de referentie-ontvanger zijn positie nauwkeurig kent, kan hij “vertekeningen” in zijn pseudorangemetingen bepalen. Voor elke satelliet die in het gezichtsveld van de referentieontvanger is, worden deze vertekeningen berekend door de pseudorangemeting te vermenigvuldigen met het geometrische bereik van de satelliet tot de referentieontvanger. Deze vertekeningen in het proces van pseudorangemeting omvatten fouten die het gevolg zijn van vertraging in de ionosfeer, vertraging in de troposfeer en afwijking van de satellietklok ten opzichte van de GPS-tijd. Voor real time toepassingen zendt het referentiestation deze vertekeningen, differentiële correcties genaamd, naar alle gebruikers in het dekkingsgebied van het referentiestation. Gebruikers verwerken deze correcties om de nauwkeurigheid van hun positieoplossing te verbeteren.
Voor het basis DGPS voor lokale gebieden (LADGPS) zijn de positieoplossingen van gebruikers die verder van het referentiestation verwijderd zijn minder nauwkeurig dan die dichter bij het controlestation, omdat pseudorange-meetfouten de neiging hebben ruimtelijk gecorreleerd te zijn. Dit verlies aan nauwkeurigheid als gevolg van ruimtelijke decorrelatie kan worden verbeterd met meer geavanceerde technieken die onder de noemer wide area DGPS (WADGPS) vallen, zoals WAAS.