We leven in een tijdperk van absurde gezondheidswaanzin. Moet je minder gluten eten? Moet je één kop koffie per dag drinken? Twee? Geen? Moet je frietjes bij die hamburger nemen, of gewoon de hamburger zonder broodje maar met een klodder kokosolie erop gesmolten?
Het zijn allemaal interessante vragen. Sommige zijn erg moeilijk te beantwoorden. Sommige niet zo.
Vandaag kwam ik een van de laatste tegen:
“Is vuil eten goed voor mijn gezondheid?”
In eerste instantie dacht ik dat het een grapje was. Vuil is, nou ja… vuil. Er zit vrijwel geen voedingswaarde in, het smaakt naar stront – waarschijnlijk omdat het dat vaak ook is – en het is ook verdomd smerig*.
Maar geen gezondheidsclaim is zo belachelijk dat sommige idioten niet zullen beweren dat hij waar is.
Dit keer hebben ze het gewoon mis.
Geofagie
Het eten van aarde gaat al millennia terug. Tenminste, dat is wat de voorstanders van geofagie – de wetenschappelijke term voor het opslurpen van aarde – je willen doen geloven. Het is zeker waar dat sommige culturen geofagie al heel lang beoefenen – vooral in delen van Afrika ten zuiden van de Sahara, waar het als goed voor zwangere vrouwen wordt beschouwd – maar over het algemeen lijkt de huidige trend van vuilconsumptie te worden aangedreven door een veel voorkomende gezondheidsmythe: dat ons leven “te schoon” is geworden.
Te schoon bestaat niet als het om parasieten gaat
Het basisargument is dat we te geobsedeerd zijn geraakt door zaken als handen wassen en rubberen handschoenen, en wat je echt nodig hebt is een goede oude dosis diarree. “Stop met het wassen van je groenten!” zeggen de voorstanders, “je mist de ‘goede’ bacteriën en in plaats daarvan smeer je je eten in met nare chemicaliën”.
Wat je in plaats daarvan zou moeten doen, is jezelf openstellen voor infecties. Dit zal je immuunsysteem versterken en je van alle ziektes afhelpen.
Het is misschien niet zo krankzinnig als het klinkt. Voor een paar beperkte aandoeningen is er bewijs dat blootstelling helpt. Er zijn bijvoorbeeld aanwijzingen dat het verbieden van pinda’s in het dieet van aanstaande moeders kan hebben bijgedragen aan de toename van pinda-allergie in de afgelopen 20 jaar.
Maar de beweringen over het eten van vuil zijn…niet zo goed bewezen.
Dit is complete onzin. Meestal zeg ik dat niet, omdat iemand dan een studie opduikt die ergens in de wereld is gedaan en daarmee rondzwaait als een halfdronken matador die niet doorheeft dat hij een vod gebruikt in plaats van een mantel.
In dit geval ben ik er vrij zeker van. Ik heb vrij uitgebreid gezocht, maar kon geen enkele studie vinden waarin is onderzocht of mensen die vuil eten beter af zijn dan mensen die dat niet doen. Dat is niet verwonderlijk, want a) er is geen reden om aan te nemen dat aarde goed voor je is en b) er zijn genoeg redenen om aan te nemen dat het kwaad kan.
Ik weet het. Schokkend. Vuil is niet het lekkerste om te eten. Wie had dat gedacht?
Vuil is niet goed voor je
Dat brengt ons mooi bij de problemen met het vuil-dieet. Want ondanks beweringen van het tegendeel, is het eigenlijk best goed om infecties te voorkomen. Het krijgen van infecties is een slechte zaak. Ziek zijn maakt je lichaam meestal niet beter in iets, het maakt je gewoon ziek.
Het hele idee is gewoon onwetende idiotie. Je maakt jezelf niet gezonder door jezelf bloot te stellen aan meer dingen die je kunnen doden. Dat is net zoiets als proberen je benen sterker te maken door van een gebouw af te springen. Zelfs als je de val overleeft, zal je gezondheid er niet beter op worden. Blootstelling aan een potentieel dodelijke infectie is geen leuke, zorgeloze ervaring die je van je kunt afschudden en verder kunt gaan met je dag. Het is een angstaanjagende val naar de koude, onverschillige grond.
Het eten van vuil brengt een enorm aantal risico’s met zich mee. Er zijn talloze ziekteverwekkers die in aarde leven, waaronder nare dingen als parasitaire wormen, ziekteverwekkende schimmels en bacteriën. De gemiddelde tuinaarde is ook vaak vervuild met vervelende dingen als lood, wat geen probleem is tenzij je het spul eet.
Medische mythes
Dit is een verhaal over meer dan alleen geofagie. Het is een gemakkelijk doelwit. Er is niet veel voor nodig om het idee te weerleggen dat het eten van echte aarde goed is voor de gezondheid. Elke ouder die wel eens een kronkelend klompje aarde uit de mond van zijn tweejarige heeft moeten wrikken, kan je vertellen dat het niet het gezondste spul is dat er is.
Het gaat om angst.
We zijn doodsbang geworden dat we te schoon worden. Of het nu komt doordat we een van David Wolfe’s “Mushrooms Are Literally From Outer Space”-kreten over nare chemicaliën hebben gelezen, of doordat iemand op Facebook heeft gepost dat het schoonmaken van je handen Alzheimer veroorzaakt, het komt neer op dezelfde overtuiging:
“Je bent ziek omdat je niet genoeg ziek wordt. Word meer ziek en je zult stoppen met ziek zijn”
De duidelijke tegenstrijdigheid doet er hier niet toe. Dit is angst, geen logica. Moderniteit is angstaanjagend, en het verleden is vol van rooskleurige herinneringen. Het doet er niet toe dat onze grootouders polio kregen, of dat de gemiddelde levensverwachting in de tijd dat we nog geen eten wasten, rond de 30 lag. Moderne geneeskunde is eng.
Maar weet je wat enger is dan een dokter in een witte jas?
Smallpokken.
Tyfus.
Cholera.
Alle dingen waar mensen die het geluk hebben in rijke landen te wonen zich geen zorgen meer over hoeven te maken door simpele, basale volksgezondheidsverbeteringen.
Dingen zoals geen vuil eten.
Ik zal me niet verontschuldigen voor deze woordspeling die je me niet kunt maken.
Iedereen. Iedereen wist het.