Het lijkt wel of iedereen tegenwoordig duimen omhoog geeft, ongeacht de omstandigheden.
Sen. Edward Kennedy, D.-Mass., gaf een grote duim omhoog toen hij woensdag het ziekenhuis verliet, geconfronteerd met een nieuwe kijk op het leven met een mogelijk dodelijke hersentumor. Senator Hillary Clinton, D.-N.Y., deed het deze week nog tijdens een we-zijn-nog-niet-mathematisch-verslagen campagnebijeenkomst in Florida. Senator John McCain, R.Ariz., kan niet anders.
Het gebaar, in voor- en tegenspoed, blaast al heel lang leven of dood in grote evenementen.
Dood aan gladiatoren
Het opgestoken duimgebaar heeft zijn wortels in het oude Rome, waar gladiatoren er letterlijk door leefden of stierven. Pollice verso is de Latijnse term voor het gebaar, dat “met een omgedraaide duim” betekent.
“Het was een handgebaar dat door de menigte werd gebruikt om te zeggen of de gladiator moest leven of sterven na een gevecht,” legt Lisa Slattery Rashotte, een sociologe aan de Universiteit van North Carolina, Charlotte, uit.
Het laatste wat een bezwete sporter wilde was een duim omhoog. Terwijl het in de moderne tijd een positieve betekenis heeft, betekende het toen “haal hem hier weg”, oftewel de dood, terwijl een verborgen duim (beschouwd als een duim omlaag) betekende dat de gladiator bleef leven.
Klaar voor de oorlog
Tijdens de Tweede Wereldoorlog gaven Amerikaanse piloten de duim omhoog een nieuwe draai.
“De meest goed gedocumenteerde oorsprong ervan in de VS is uit de Tweede Wereldoorlog,” vertelde Rashotte aan LiveScience. “Piloten gebruikten een duim omhoog om aan te geven dat ze klaar waren om op te stijgen. Zo gaven ze aan de bemanning aan dat ze klaar waren, dat alles goed was.”
De handbeweging verspreidde zich tijdens de oorlog over Europa en zelfs delen van Zuid-Amerika.
Terwijl veel vrolijke gebaren aan populariteit hebben ingeboet, zoals de steeds vermoeider wordende high-five en zijn echt gedateerde voorganger, gimme-five, heeft de thumbs-up een stevige greep op culturen gehouden.
De media is een reden voor de aanhoudende kracht van het gebaar. “Met de duimen omhoog en de piloten, zag je dat beeld veel. Het was een positief beeld van een oorlogssituatie dat mee naar huis kon worden genomen en in de kranten kon worden gezet,” zei Rashotte.
De duim omhoog kreeg een kleine klap in de jaren vijftig en zestig toen anti-oorlogssentimenten centraal kwamen te staan en het vredesteken het populairdere positieve gebaar werd.
De Fonz!
Roshette zei dat de sitcom “Happy Days”, die voor het eerst werd uitgezonden in 1974, de duim omhoog waarschijnlijk nieuw leven inblies. Het te coole personage Fonzie (Arthur Fonzarelli, gespeeld door Henry Winkler), stak vaak beide duimen omhoog terwijl hij onstuimig grijnsde en een grinnikend “aaaaaaaay” uitsprak.”
Met het wijdverbreide gebruik ervan in de Verenigde Staten, zou het “alles is goed”-teken wel eens kunnen blijven bestaan.
“Mensen in de VS weten dat duimen omhoog betekent ‘goed werk’ of ‘ik ben het ermee eens’ of ‘alles is goed.’ In onze cultuur lijkt het een van de meer fundamentele vormen van non-verbale communicatie te zijn,” zei Rashotte.
In andere regio’s is het duimen omhoog-teken ook populair, hoewel het verschillende betekenissen kan hebben. In Iran en Griekenland kan het het equivalent zijn van “iemand de hand schudden”, aldus Rashotte. In India verandert de betekenis, afhankelijk van of het gebaar gepaard gaat met bepaalde woorden of andere handbewegingen, voegde ze eraan toe.