Het oog van een orkaan is niet zozeer een armzalig oord van rust, ingeklemd tussen turbulentie, terreur en stortregens, maar eerder het kwaadaardige brein achter de hele operatie.
De vorming van een oog – die cirkelvormige, blauwe vlek in het midden van een draaikolk met een doorsnede van 30-65 km – wijst er bijna altijd op dat een tropische storm zich steeds meer organiseert en sterker wordt. Daarom houden meteorologen de ontwikkeling van stormen nauwlettend in de gaten voor tekenen van een dergelijke storm. Maar waarom worden ze gevormd?
Zoals bij zoveel complexe weersystemen, begrijpen wetenschappers het proces niet helemaal. Men telt honderden theorieën over het precieze mechanisme van hun vorming. Maar ze proberen allemaal hetzelfde algemene idee uit te werken:
In een tropische storm zorgt convectie ervoor dat stroken met damp gevulde lucht rond een gemeenschappelijk centrum beginnen te draaien. Plotseling begint een strook lucht op een bepaalde radiale afstand sterker te roteren dan de andere; dit wordt de “oogmuur” – het gebied met de sterkste winden dat het oog van een orkaan omgeeft. De draaiende winden veroorzaken updrafts: lucht die van het oceaanoppervlak naar de top van de storm beweegt. Het grootste deel van deze lucht stroomt dan over de stormwolken naar buiten en langs de buitenrand naar beneden, terug naar waar het begon. Hierdoor ontstaat een positieve terugkoppelingskring, die de ontwikkeling van de storm stimuleert.
Om onbekende redenen stroomt niet alle lucht die opstijgt uit de opwaartse luchtstromen over de buitenrand van de storm; een klein deel gaat de andere kant op en zakt naar beneden door het centrum van de storm. Op een gegeven moment gaat het gewicht van deze afwijkende lucht ten koste van de kracht van de opgaande luchtstromen in het centrale gebied. Dan haalt het hun kracht in, maar net aan: De lucht begint langzaam te dalen in het centrum van de storm, waardoor een regenvrij gebied ontstaat. Dit is een nieuw gevormd oog.
Op het land is het centrum van het oog verreweg het rustigste deel van de storm, met een hemel die grotendeels vrij is van wolken, wind en regen. Maar op de oceaan is het misschien wel het gevaarlijkst: binnenin slaan golven uit alle richtingen tegen elkaar, waardoor monstergolven van wel 40 meter hoog kunnen ontstaan.
Hoewel de voorbijgaande kalmte u misschien uit uw huis of schuilplaats lokt, raadt de Nationale Weerdienst u toch sterk aan binnen te blijven. Mensen worden vaak overvallen door hevige winden van de andere kant van de oogmuur.
Niemand begrijpt het helemaal, maar wat orkanen betreft, gaat het als volgt: Eerst een oog, dan de wereld.
- Donkere wateren: The Most Mysterious Places On the Seas
- How Do Hurricanes End?
- Welke Amerikaanse steden zijn het kwetsbaarst voor orkanen?