Slechts een fractie van de mensen spreekt met het accent van de ‘received pronunciation’, en toch wordt het beschouwd als het gezaghebbende Britse accent. Hoe komt dat?
Als u een niet-Brit bent, is de kans groot dat u bij een Brits accent denkt aan een helder, schoon, vorstelijk en zeer intelligent klinkend accent: denk aan de koningin van Engeland of BBC-verslaggevers.
Wat u misschien niet weet, is dat wat u zich inbeeldt een zeer specifiek – en in feite ietwat zeldzaam – accent is dat Received Pronunciation wordt genoemd:
Het heeft ook andere namen: The Queen’s English, BBC English, Oxford English – en de klank van dit accent is direct herkenbaar voor Britten en niet-Britten vanwege de exactheid ervan.
Het is belangrijk om het onderscheid te maken tussen een accent en een dialect: in het Verenigd Koninkrijk zijn er veel dialecten en accenten, maar Received Pronunciation (of RP) is geen dialect. Een dialect duidt op de geografische regio van de spreker, terwijl een accent, met name RP, wordt geassocieerd met de plaats van een persoon binnen de sociale hiërarchie.
In feite is Received Pronunciation bedoeld als een neutraal Engels accent, in die zin dat iemand door op die manier te spreken geen hints geeft over waar hij of zij op de kaart vandaan komt, maar in een gesprek meteen duidelijk maakt dat hij of zij goed opgeleid en welgesteld is. RP, in feite, begon in openbare scholen (* het is belangrijk om hier op te merken dat in de VS openbare scholen worden gefinancierd door de staat en particuliere scholen zou worden beschouwd als “elite” – in het Verenigd Koninkrijk, de term “openbare school” verwijst naar wat we in de staten noemen “particuliere” scholen).
De “ontvangen uitspraak” werd al snel het visitekaartje van de sociale elite. De term “received pronunciation” werd in 1869 bedacht door taalkundige AJ Ellis rond de tijd dat het werd aangenomen als de officiële uitspraakstandaard voor het Oxford English Dictionary.
Dit was natuurlijk op het hoogtepunt van het bewind van Koningin Victoria in het Verenigd Koninkrijk en de sociale elite floreerde (denk aan Downton Abbey). RP werd aanvankelijk op scholen onderwezen aan de kinderen van de welgestelden, omdat de leraren van dergelijke instellingen meestal waren afgestudeerd aan Oxford of Cambridge; RP was dus hun standaardinstelling.
Het accent werd vervolgens door de British Broadcasting Corporation (BBC) overgenomen als de standaard voor omroepjournalisten. Hoewel het als enigszins ouderwets wordt beschouwd (en slechts door ongeveer 2% van de bevolking wordt gesproken) blijft het het geluid van de BBC en van de koninklijke familie.
Hoe spreek ik als een koningin
Het “chique” accent van RP is zeer geoefend en het heeft een specifieke set taalkundige regels; hier zijn er drie om u op weg te helpen!
1. Gebruik verlengde klinkers: de ‘a’-klank wordt ‘ah’. Het woord “bad” wordt “bawth”, “can’t” wordt “cawhn’t” enzovoort. Om dit fysiek te bereiken, spreek je je ‘a’-klanken uit door je kaak te laten zakken en ‘ahh’ te zeggen, zoals je zou doen wanneer een dokter naar je amandelen kijkt, in plaats van je lippen horizontaal te spreiden.
2. ‘O’s’ zijn ernstig uitgerekt: als je denkt dat je de ‘oh’-klank in een woord te lang zegt, is hij waarschijnlijk niet lang genoeg voor RP.
3. ENUNCIATE ELKE CONSONANT: In plaats van received pronunciation zouden ze het gewoon “hella pronunciation” moeten noemen, want je gaat medeklinkers uitspreken waarvan je vergeten was dat ze bestonden. “Februari” is een goed voorbeeld: in plaats van de klanken samen te persen en “Feb-you-air-ee” te zeggen, zou je in RP elke lettergreep duidelijk uitspreken: “Feb-ru-air-ree”
4. “Y” is geen “ee”-klank: het woord “finally” is niet “final-ee” maar “final-eh”.
Goede show, ouwe jongen!