Toch zou Fitzgerald zich later fel verzetten tegen de blanke-supremacistische beweging van het “Nordicisme”, die stelde dat blanken in Europa en Amerika werden “vervangen” door de “verspreiding” van niet-blanken en dat blanken spoedig eenvoudigweg zouden ophouden te bestaan (een idee dat vandaag de dag weerklinkt in memes over “blanke genocide”). Wanneer Gatsby’s verteller Tom Buchanan’s beruchte blanke-supremacistische uitspraken beschrijft als “gepassioneerd gebrabbel”, herhaalt hij misschien Fitzgerald’s eigen opvattingen. De ideologie van het “nordicisme” verschijnt in Gatbsy alleen als verder bewijs van Buchanans onherstelbare onaangenaamheid, want Buchanan – het meest openlijk racistische personage in het boek – is duidelijk bedoeld om niet sympathiek te zijn.
Fitzgeralds gebruik van jazz-beeldspraak was dus even vooruitstrevend als conservatief. Hij omarmde de nieuwe muziek; hij had meer moeite om de beoefenaars en voorgangers te omarmen. Hij was bereid om te leren. Toch was hij, in de tijd dat jazz op het hoogtepunt van zijn zichtbaarheid was, nog steeds niet in staat om zwarte mensen op dezelfde manier te zien als blanke Amerikanen en Europeanen.
Empathie is deels wat jazz probeerde te creëren, door tradities en traditionalisten eerst op het verkeerde been te zetten, om ze vervolgens te lokken met haar bijna surrealistische, feeërieke schoonheid. Jazz trachtte de sociale lijnen tussen ras, klasse en politieke overtuiging te doorbreken, zoals in James Baldwin’s beroemde korte verhaal, “Sonny’s Blues”, waarin de nieuwe muziek uiteindelijk twee broers, die al lang met elkaar in conflict waren, dichter bij elkaar brengt door de emotie van de melodieën die de titulaire Sonny speelt voor zijn broer of zus. Jazz was, tot op zekere hoogte, een gelijkmakende kracht, zowel in Fitzgerald’s oeuvre als in de wereld daarbuiten.
The Great Gatsby was dus een duidelijk product van zijn tijd, de nieuwe muziek omarmend maar ook ten prooi vallend aan de karikaturen die er mee geassocieerd waren geraakt. Toch gebruikte het de jazz als een zachte maar krachtige achtergrond voor een verhaal van mislukte liefde dat vandaag de dag nog steeds voortleeft, en op deze manier, samen met zijn gebruik van de term “Jazz Age”, hielp Fitzgerald het idee te cementeren dat jazz de jaren 1920 definieerde. Ondanks al zijn gebreken was Fitzgerald ook een danser op dat grote podium van een tijdperk, saxofoons, piano’s, en al het andere dat om hem heen schalde.