De beerkat. De binturong. Hoe je dit verlegen, ruigharige wezen uit Zuidoost-Azië ook noemt, veel mensen die er een hebben ontmoet, merken hetzelfde op: hij ruikt naar een snackbar in een bioscoop.
De meesten omschrijven hem als hete beboterde popcorn. En met reden – de chemische verbinding die vers gemaakte popcorn zijn heerlijke geur geeft, is ook het belangrijkste aroma dat binturongpis afgeeft, zo blijkt uit een nieuwe studie.
De meeste mensen hebben nog nooit van een binturong gehoord, laat staan dat ze er een van dichtbij hebben gezien. Maar voor veel dierentuinverzorgers is de geur die uit het binturongverblijf komt zo opvallend dat ze hun inwonende binturongs naar de populaire snack vernoemen.
Als solitaire dieren die zelden oog in oog komen te staan, gebruiken binturongs hun geroosterde, popcornachtige aroma als visitekaartje om te zeggen: “dit is mijn gebied” en om potentiële partners te vinden.
Eerdere studies zochten naar verbindingen in de uitscheidingen van de geurklieren onder de staart van de binturong die de signatuurgeur zouden kunnen verklaren, maar er kwam niets uit.
In een artikel dat online is verschenen in het tijdschrift The Science of Nature – Naturwissenschaften, analyseerden onderzoekers urinemonsters die waren verzameld tijdens routine-onderzoeken van 33 binturongs bij Carolina Tiger Rescue, een non-profit opvangcentrum voor wilde dieren in Pittsboro, North Carolina.
Binturongs plassen in een gehurkte positie, waardoor hun voeten en borstelige staarten doorweekt raken. Ze slepen ook met hun staart als ze zich door de bomen bewegen, en laten een geurspoor achter op de takken en bladeren achter hen.
Met behulp van een techniek die gaschromatografie-massaspectrometrie heet, identificeerden de onderzoekers 29 chemische verbindingen in de urine van de dieren. De enige verbinding die uit elk monster naar voren kwam was 2-acetyl-1-pyrroline, of 2-AP — dezelfde verbinding die popcorn zijn verleidelijke geur geeft.
Echter nog, 2-AP behoorde tot de weinige verbindingen die bleven hangen en dominanter werden na verloop van tijd, een feit dat de onderzoekers ontdekten toen een luchtpostzending met bevroren binturong-urine vertraging opliep op een heet asfalt op weg naar co-auteur Thomas Goodwin van het Hendrix College in Arkansas voor analyse.
Mannetjes scheiden meer 2-AP af dan vrouwtjes. “Het feit dat de verbinding in elke binturong zat die we bestudeerden, en in relatief hoge concentraties, betekent dat het een signaal zou kunnen zijn dat zegt: ‘Een binturong was hier,’ en of het een mannetje of een vrouwtje was,” zei eerste auteur Lydia Greene, een afgestudeerde student aan de Duke University.
De verbinding 2-AP vormt zich normaal gesproken in popcorn tijdens het popping-proces, wanneer hitte reacties in gang zet tussen suikers en aminozuren in de maïskorrels. Het koken produceert een verscheidenheid aan nieuwe geur- en smaakmoleculen in een chemische reactie die de Maillard-reactie wordt genoemd. Dezelfde verbinding is ook verantwoordelijk voor de troostende aroma’s van geroosterd brood en gekookte rijst.
De vraag was: hoe doen ze dat? “Als je deze verbinding zou willen maken, zou je temperaturen moeten gebruiken die hoger zijn dan wat de meeste dieren fysiologisch kunnen bereiken,” zei Christine Drea, een hoogleraar evolutionaire antropologie aan Duke die de studie leidde. “Hoe maakt dit dier een kookgeur, maar zonder te koken?”
Het zou kunnen dat de plas van binturongs vreemd ruikt door iets wat ze eten. Het team zocht naar 2-AP in de brokjes van de binturongs, het enige gekookte item in hun dieet, maar ze ontdekten niets.
Een meer waarschijnlijke verklaring, zeggen de onderzoekers, is dat 2-AP wordt geproduceerd wanneer binturong urine in contact komt met bacteriën en andere micro-organismen die leven op de huid of vacht van het dier of in zijn darmen.
Bacteriën maken stinkende verbindingen als ze zweet afbreken in onze oksels op vrijwel dezelfde manier, zei Drea.
De time-release actie van de microben zou de binturongs kunnen helpen hun urine te ruiken lang nadat de dieren verder trekken, een essentiële wijze van communicatie voor solitaire dieren die elkaar zelden tegenkomen, zeggen de onderzoekers.
Dit onderzoek werd gesteund door Duke, Hendrix College, en een subsidie van de National Science Foundation (IOS-1021633). Andere auteurs zijn Tim Wallen van de Centers for Disease Control and Prevention en Anneke Moresco van de Cincinnati Zoo.
CITATIE: “Reproductive Endocrine Patterns and Volatile Urinary Compounds of Arctictis Binturong: Discovering Why Bearcats Smell Like Popcorn,” Lydia Greene, Timothy Wallen, Anneke Moresco, Thomas Goodwin en Christine Drea. The Science of Nature – Naturwissenschaften, 7 april 2016. DOI: 10.1007/s00114-016-1361-4