Fossiele gegevens en historische data geven aan dat er ooit wereldwijd honderden berensoorten zijn geweest, op alle continenten behalve Antarctica en Australië. Vandaag de dag zijn er nog acht soorten beren in Noord- en Zuid-Amerika, Europa en Azië. Alle beren die in het Vince Shute Wildlife Sanctuary voorkomen zijn Amerikaanse zwarte beren (Ursus americanus). Hieronder vindt u een foto en een korte beschrijving van elk van de zeven andere soorten. Voor aanvullende informatie, zie de pagina Extra lezen. Van elke soort is de status vermeld volgens de Rode Lijst van Bedreigde Soorten van de International Union for Conservation (IUCN) voor het jaar 2015. Voor de volledige lijsten en criteria, zie www.redlist.org.
Aziatische zwarte beer (Selenarctos thibetanus)
Beschrijving: Deze soort lijkt in grootte en uiterlijk op de Amerikaanse zwarte beer, hoewel de vacht langer, zachter en ruiger is. Volwassen mannetjes wegen tussen de 92 en 116 kg. en volwassen vrouwtjes tussen de 50 en 102 kg. De Aziatische zwarte beer is een uitstekende boomklimmer, zoals de meeste berensoorten. Zijn overwegend herbivore dieet lijkt op dat van zijn Amerikaanse neef: planten, vruchten, insecten, bijennesten en ongewervelde dieren zijn het favoriete voedsel. Het meest opvallende verschil tussen de twee soorten is de borstvlek. Dit kenmerk komt voor bij ongeveer 25% van de Amerikaanse zwarte beren, en kan variëren in grootte en vorm. Bijna alle Aziatische zwarte beren hebben daarentegen crèmekleurige borstvlekken in de vorm van een halve maan, waaraan de soort zijn andere algemene naam dankt: “maanbeer.”
Wereldgebied: Hij komt voor in beboste gebieden in heel Zuid-Azië, van Afghanistan tot de eilanden van Japan. Hun voorkeur gaat uit naar bergachtige gebieden, waar ze in de zomermaanden zijn aangetroffen op hoogtes van meer dan 3.000 meter.
Status Rode Lijst IUCN 2008: Kwetsbaar. De populatie Aziatische zwarte beren in het wild is gestaag afgenomen, als gevolg van het verlies van habitat en het oogsten van hun gal en lichaamsdelen. Hoewel feitelijke gegevens over de omvang van de populatie of de tendensen ontbreken, lijkt het, gezien het tempo van het verlies van habitat en de ongecontroleerde exploitatie, waarschijnlijk dat de wereldpopulatie de afgelopen 30 jaar (3 berengeneraties) met 30-49% is afgenomen en dat dit tempo de komende 30 jaar zal aanhouden, tenzij door de tenuitvoerlegging van significante instandhoudingsmaatregelen een halt wordt toegeroepen.
Riantpanda (Ailuropoda melanoleuca)
Beschrijving: Na jaren van discussie zijn wetenschappers het er op basis van genetische analyse eindelijk over eens geworden dat de reuzenpanda inderdaad moet worden ingedeeld bij de beren en niet bij de wasberen. Zijn grote kop en opvallende zwart-witte kleur maken deze beer tot een van de meest herkenbare diersoorten ter wereld. Volwassen mannetjes wegen tussen de 80 en 125 kg en vrouwtjes tussen de 70 en 100 kg. Reuzenpanda’s leven bijna volledig van bamboe, dat ze eten met behulp van een uniek anatomisch kenmerk: hun polsbeenderen verlengen zich tot een tegenoverliggende “duim”.
Bereik: Het leefgebied van de reuzenpanda wordt bepaald door zijn afhankelijkheid van bamboe. Tegenwoordig komen ze alleen nog voor in de bamboe-rijke bergwouden van Zuid- en Centraal-China. Ze hebben het kleinste verspreidingsgebied van alle levende beren.
Status Rode Lijst IUCN 2008: Bedreigd. De bevolkingsgroei en het daarmee gepaard gaande verlies van habitats heeft geleid tot een drastische vermindering van het aantal beren. Een zwarte markt voor pelzen heeft ook bijgedragen tot de achteruitgang van de soort. Naar schatting zijn er nog minder dan 1.000-2.000 panda’s in het wild. Het grootste probleem waar deze beren vandaag de dag mee te maken hebben, is een gebrek aan doorgangsgebieden.
Malayaanse zonnebeer (Helarctos malayanus)
Beschrijving: De zonnebeer, de kleinste van de levende berensoorten, is te herkennen aan zijn korte, gladde vacht en lichtgekleurde snuit. Hij heeft ook een crèmekleurige, halvemaanvormige borstvlek die lijkt op die van de Aziatische zwarte beer. Daarom worden de twee soorten ook wel maanberen en zonneberen genoemd. Volwassen mannetjes wegen tussen 27 en 50 kg, terwijl de vrouwtjes iets kleiner zijn. Zonneberen zijn het minst bestudeerd van alle beren. Het zijn uitstekende klimmers en hun dieet bestaat vermoedelijk uit kleine zoogdieren, vogels, palmtoppen en vruchten. Ze doen zich ook graag tegoed aan de nesten van bijen; in Indonesië en Maleisië worden ze vaak “honingberen” genoemd.
Bereik: De zonnebeer is de enige soort die voorkomt in de laaglanden van tropisch regenwoud in Zuidoost-Azië. Zijn verspreidingsgebied krimpt door habitatverlies, maar hij is in de hele regio aangetroffen, van Bangladesh tot Vietnam en de Indonesische eilanden.
Status Rode Lijst IUCN 2008: Kwetsbaar. Door de grootschalige ontbossing die de afgelopen drie decennia in heel Zuidoost-Azië heeft plaatsgevonden, is de geschikte habitat voor deze soort drastisch afgenomen. Hoewel kwantitatieve gegevens over populatiegroottes of -trends ontbreken, wordt vermoed dat de wereldpopulatie van zonneberen in de afgelopen 30 jaar met > 30% is afgenomen (3 berengeneraties). Zonneberen worden ook geoogst voor hun galblazen en worden verhandeld als huisdier.
Loodsbeer (Melursus ursinus)
Beschrijving: Lange, gebogen klauwen en een vacht die lang, recht en ruig is, geven deze soort een uniek en ietwat verfomfaaid uiterlijk. Volwassen mannetjes wegen tussen 80 en 141 kg, terwijl vrouwtjes tussen 55 en 95 kg wegen. Hun beweeglijke snuit en lippen en gespleten tanden zijn aangepast voor het opzuigen van termieten en mieren, hun voornaamste voedselbronnen. Zij kunnen ook verschillende soorten vegetatie eten, vooral vruchten in het seizoen. Terwijl Amerikaanse en Aziatische zwarte beren meestal vluchten of in een boom klimmen als ze bedreigd worden, zal een lippenbeer eerder standhouden.
Bereik: Luiaardberen komen voornamelijk voor in de laaglandbossen van India en Sri Lanka. Er wordt aangenomen dat ze een voorkeur hebben voor rotsachtige gebieden en een droger klimaat.
Status Rode Lijst IUCN 2008: Kwetsbaar. Net als andere berensoorten in Azië worden lippenberen bedreigd door habitatverlies en het oogsten van galbessen. Omdat deze beren bijzonder gevaarlijk kunnen zijn wanneer ze worden geprovoceerd, is het moeilijk geweest om bij het publiek steun te verwerven voor deze beren. Hoewel er geen echt betrouwbare grootschalige populatieschattingen bestaan voor lippenberen, geven de beste schattingen een redelijke mogelijkheid aan dat er ~20.000 of minder dieren zijn, en dus <10.000 volwassen dieren.
Spectacled beer (Tremarctos ornatus)
Beschrijving: Op het eerste gezicht is het gemakkelijk te zien waar deze soort zijn naam aan te danken heeft: de ogen van een brilbeer zijn omringd door opvallende, lichte markeringen. De tekening van elke beer is net zo uniek als een menselijke vingerafdruk. Volwassen mannetjes wegen tussen de 80 en 125 kg. Volwassen vrouwtjes wegen tussen de 64 en 82 kg. De brilbeer brengt nog meer tijd in bomen door dan de Amerikaanse zwarte beer. Deze beer heeft het meest gevarieerde dieet van alle beren, hij eet tientallen soorten vegetatie waaronder bromelia’s en cactussen. Hij eet ook jonge kalfjes.
Bereik: De brilbeer is de enige beersoort die in Zuid-Amerika voorkomt. Hij leeft in een breed scala van habitats, van dicht regenwoud tot woestijnkust. Hij komt voor tot in het noorden van Venezuela en tot in het zuiden van Bolivia.
Status Rode Lijst IUCN 2008: Kwetsbaar. Het lot van de brilbeer is verbonden met zijn rol in verschillende vormen van Andesmythologie. In sommige culturen wordt de beer vereerd als een god, terwijl hij in andere culturen wordt beschouwd als het kwaad en vaak wordt vernietigd. Zuid-Amerikaanse boeren doden brilberen om hun vee te beschermen, en omdat zij het vlees van de beer met winst kunnen verkopen, evenals andere delen waarvan men gelooft dat zij geneeskrachtige eigenschappen hebben. Bloed en botten worden door veel mensen geconsumeerd voor kracht en viriliteit.
Bruine beer (Ursus arctos)
Beschrijving: De berensoort die wij hier in Noord-Amerika “grizzly” noemen, is een ondersoort van de bruine beer, die de meest verspreide van alle berensoorten is. Er is enige discussie over het aantal ondersoorten, maar bruine beren hebben dezelfde kenmerken: een massieve bouw, een schotelvormig gezicht, en een bult boven de schouders. De kleur varieert van individu tot individu, maar de uiteinden van het haar zijn vaak lichter, wat de naam “grizzly” veroorzaakt. Volwassen mannetjes wegen tussen de 136 en 410 kg. Volwassen vrouwtjes wegen 93 tot 207 kg. Het dieet (en het gewicht) varieert naar gelang van de habitat; sommige beren zijn voornamelijk planteneters gebleven, terwijl andere roofdieren zijn geworden van elanden, kariboes en elanden. De zwaarste bruine beren zijn de kustbewoners die zich tegoed doen aan de zalm langs de westkust van Alaska en British Columbia.
Bereik: Bruine beren komen voor op het hele noordelijk halfrond: in Canada, Alaska en het noordwesten van de Verenigde Staten, in delen van Oost- en West-Europa, en in heel Noord-Azië, waaronder Japan.
Status Rode Lijst IUCN uit 2008: Minst zorgwekkend. Hoewel er nog bijna 200.000 bruine beren in het wild leven, zijn hun aantallen in veel gebieden dun gezaaid en zijn ze in grote delen van hun vroegere verspreidingsgebied volledig uitgeroeid. In Noord-Amerika bezetten bruine beren minder dan de helft van hun vroegere leefgebied. De populaties in Midden- en West-Europa zijn geslonken tot een paar honderd exemplaren. Op veel plaatsen worden ze als zeer bedreigd beschouwd (hoewel niet geclassificeerd).
Polaire beer (Ursus maritimus)
Beschrijving: De ijsbeer is niet alleen de grootste van de berensoorten, het is ook de grootste carnivoor op het land. Volwassen mannetjes wegen 400 tot 682 kg en vrouwtjes zijn ongeveer half zo zwaar. IJsberen hebben geen natuurlijke roofdieren en zijn bijna volledig carnivoor. Hun dieet bestaat hoofdzakelijk uit zeehonden, maar kan ook kleine walrussen of walvissen omvatten. In de zomer kunnen ze af en toe vegetatie eten (hoofdzakelijk bessen). Ze hebben zich buitengewoon goed aangepast om in het arctische klimaat te overleven. Hun witte pels zorgt voor camouflage tijdens de jacht, maar is ook doorschijnend, waardoor het zonlicht door hun zwarte huid wordt geabsorbeerd. Hun gespecialiseerde poten, aangepast om te zwemmen, sneeuw te scheppen en zich op het ijs te verplaatsen, zijn peddelachtig met haar tussen de voetzolen. Hun dichte vacht is isolerend tegen de kou.
Bereik: IJsberen komen in het hele noordpoolgebied voor. Ze migreren bijna voortdurend, om het pakijs te volgen dat zich jaarlijks in de winter opbouwt en zich in de zomer terugtrekt. In de scheuren van dit pakijs vinden ijsberen de meeste zeehonden waarop ze jagen.
Status Rode Lijst IUCN 2008: Kwetsbaar. Men vermoedt dat het leefgebied van ijsberen de komende 3 generaties (45 jaar) met 30% zal afnemen >. De wereldwijde klimaatverandering vormt een aanzienlijke bedreiging voor het leefgebied van ijsberen. Recente modellen van de trends in de omvang, dikte en timing van zee-ijsbedekking voorspellen een drastische vermindering van de zee-ijsbedekking in de komende 50-100 jaar. Het zee-ijs is in de afgelopen halve eeuw aanzienlijk afgenomen. Tegen 2100 wordt een verdere afname van het jaarlijkse zee-ijs met ruwweg 10-50% voorspeld. IJsberen moeten het grootste deel van hun tijd op dit ijs doorbrengen met jagen, aangezien hun slagingspercentage bij het vangen van prooien slechts ongeveer 1 op 50 pogingen bedraagt. IJsberenpopulaties kennen ook een uitzonderlijk trage groei, omdat de vrouwtjes minstens 3 jaar moeten wachten tussen twee voortplantingscycli. Dit maakt de populaties uiterst kwetsbaar voor overbevissing.