Q-koorts is…
…een infectieziekte veroorzaakt door de bacterie Coxiella burnetii, die zowel mensen als dieren treft. De “Q” komt van “query”-koorts, de naam van de ziekte totdat de ware oorzaak in de jaren 1930 werd ontdekt. Q-koorts kan een milde ziekte zijn of een ernstiger ziekte die de dood tot gevolg kan hebben.
Symptomen
Sommige mensen die Q-koorts krijgen, vertonen geen symptomen. Anderen krijgen plotseling hoofdpijn, koorts, koude rillingen, spierpijn en, in sommige gevallen, longontsteking. Andere symptomen zijn vermoeidheid, koude rillingen, nachtelijk zweten, gewichtsverlies, gewrichtspijn en misselijkheid/overgeven. Sommige symptomen, zoals vermoeidheid, kunnen langdurig zijn.
Complicaties
In een zeer klein aantal gevallen (ongeveer 1%) leidt Q-koorts tot een ernstiger ziekte die chronische Q-koorts wordt genoemd, soms na een aantal jaren. Het meest voorkomende symptoom van chronische Q-koorts is een ontsteking van de binnenbekleding van het hart (endocarditis), die dodelijk kan zijn als zij niet wordt behandeld. Ook hepatitis (ontsteking van de lever) en osteomyelitis (ontsteking van het bot of beenmerg) kunnen voorkomen.
Weg om Q-koorts op te lopen
Menselijke besmetting met Q-koorts wordt normaal gesproken veroorzaakt door contact met een besmet dier, meestal schapen, geiten en runderen. Bij schapen en runderen kunnen de bacteriën die Q-koorts veroorzaken in grote aantallen groeien in de baarmoeder en de uier van het vrouwtje. Daarom kunnen mensen de infectie oplopen via besmette melk of wanneer zij in contact komen met de foetus, de placenta of vloeistoffen afkomstig van de bevalling van een dier. De bacterie kan maandenlang overleven in droge stof; bijgevolg kan Q-koorts worden opgelopen door contact met besmette landbouwproducten zoals wol, haar, stro of hooi.
Personen die het meeste risico lopen
Iedereen die werkt met runderen, schapen of producten die daarvan zijn gemaakt, loopt een verhoogd risico om Q-koorts op te lopen, waaronder de volgende beroepen: werknemers op boerderijen, werknemers in slachthuizen, werknemers in vleesverpakkingsbedrijven, dierenartsen en wolwerkers.
Er zijn gevallen bekend van ernstige ziekte bij de foetus; zwangere vrouwen lopen dus het risico de infectie door te geven aan hun baby’s. De ziekte kan ook bijzonder ernstig zijn bij pasgeborenen. Mensen die problemen hebben met hun hartkleppen lopen een verhoogd risico op endocarditis (ontsteking van de binnenkant van het hart).
Diagnose
Q-koorts wordt vastgesteld door onderzoek van een bloedmonster van de patiënt.
Behandeling
Q-koorts kan effectief worden behandeld met antibiotica. Chronische Q-koorts is moeilijker te behandelen en vereist meestal een langere antibioticakuur.
Hoe te voorkomen dat u Q-koorts krijgt
Goede hygiënepraktijken in ruimten waar dieren worden gehouden, met name schapen, runderen en geiten, helpen overdracht van de bacterie die Q-koorts veroorzaakt, te voorkomen. Aangezien de ziekte via besmette melk op mensen kan worden overgedragen, helpt pasteurisatie van melk en melkproducten besmetting te voorkomen.
De informatie in deze factsheet is bedoeld als algemene informatie en mag niet worden gebruikt ter vervanging van de individuele expertise en het oordeel van gezondheidswerkers.