Door Saul McLeod, bijgewerkt in 2013
De theorie van Kohlberg stelt dat er drie niveaus van morele ontwikkeling zijn, waarbij elk niveau in twee fasen is verdeeld.Kohlberg suggereerde dat mensen deze stadia in een vaste volgorde doorlopen, en dat moreel besef gekoppeld is aan cognitieve ontwikkeling. De drie niveaus van moreel redeneren zijn preconventioneel, conventioneel, en postconventioneel.
Door gebruik te maken van de antwoorden van kinderen op een reeks morele dilemma’s, stelde Kohlberg vast dat de redenering achter de beslissing een grotere indicatie was van morele ontwikkeling dan het feitelijke antwoord.
Lawrence Kohlberg (1958) was het in principe eens met Piaget’s (1932) theorie van morele ontwikkeling, maar wilde zijn ideeën verder ontwikkelen.
Hij gebruikte Piagets verteltechniek om mensen verhalen te vertellen over morele dilemma’s. In elk geval stelde hij een keuze voor die overwogen moest worden, bijvoorbeeld tussen de rechten van een of andere autoriteit en de behoeften van een verdienstelijk individu dat oneerlijk behandeld werd.
Een van de bekendste verhalen van Kohlberg (1958) gaat over een man die Heinz heette en ergens in Europa woonde.
Heinz’s vrouw was stervende aan een bepaald soort kanker. Artsen zeiden dat een nieuw medicijn haar zou kunnen redden. Het medicijn was ontdekt door een plaatselijke apotheker, en de Heinz probeerden wanhopig om het te kopen, maar de apotheker rekende tien keer zoveel als het medicijn kostte om het te maken, en dat was veel meer dan de Heinz zich konden veroorloven.
Heinz kon slechts de helft van het geld bij elkaar krijgen, zelfs na hulp van familie en vrienden. Hij legde de apotheker uit dat zijn vrouw stervende was en vroeg of hij het medicijn goedkoper kon krijgen of de rest van het geld later kon betalen.
De apotheker weigerde en zei dat hij het medicijn had ontdekt en er geld aan ging verdienen. De echtgenoot was wanhopig om zijn vrouw te redden, dus brak hij later die avond in bij de apotheker en stal het medicijn.
Kohlberg stelde een reeks vragen zoals:
1. Had Heinz het geneesmiddel moeten stelen?
Om deze video te bekijken dient u JavaScript in te schakelen, en overweeg te upgraden naar een webbrowser die HTML5-video ondersteunt
Kohlberg’s Stages of Moral Development video
2. Zou het iets veranderen als Heinz niet van zijn vrouw hield?
3. Wat als de stervende een vreemde was, zou dat iets uitmaken?
4. Zou de politie de apotheker moeten arresteren voor moord als de vrouw is overleden?
Door de antwoorden van kinderen van verschillende leeftijden op deze vragen te bestuderen, hoopte Kohlberg te ontdekken hoe moreel redeneren veranderde naarmate mensen ouder werden. De steekproef bestond uit 72 jongens uit Chicago in de leeftijd van 10-16 jaar, van wie er 58 gedurende 20 jaar om de drie jaar werden gevolgd (Kohlberg, 1984).
Iedere jongen kreeg een twee uur durend interview op basis van de tien dilemma’s. Waar Kohlberg vooral in geïnteresseerd was, was niet of de jongens de actie goed of fout vonden, maar de redenen die voor de beslissing werden gegeven. Hij ontdekte dat deze redenen veranderden naarmate de kinderen ouder werden.
Kohlberg onderscheidde drie verschillende niveaus van moreel redeneren: preconventioneel, conventioneel, en postconventioneel.Elk niveau heeft twee substadia.
Mensen kunnen deze niveaus alleen in de genoemde volgorde doorlopen. Elk nieuw stadium vervangt de redenering die typisch is voor het vorige stadium. Niet iedereen bereikt alle stadia. De 3 niveaus van moreel redeneren zijn
Level 1 – Preconventionele moraal
Preconventionele moraal is het eerste stadium van morele ontwikkeling, en duurt tot ongeveer de leeftijd van 9 jaar.Op het preconventionele niveau hebben kinderen geen persoonlijke morele code, en in plaats daarvan worden morele beslissingen gevormd door de normen van volwassenen en de gevolgen van het volgen of breken van hun regels.
Autoriteit staat buiten het individu en kinderen nemen vaak morele beslissingen op basis van de fysieke gevolgen van acties.
– Stadium 1. Oriëntatie op gehoorzaamheid en bestraffing. Het kind/individu is goed om te voorkomen dat het gestraft wordt. Als een persoon wordt gestraft, moet hij/zij wel iets verkeerd hebben gedaan.
– Stadium 2. Individualisme en Uitwisseling. In dit stadium, erkennen de kinderen dat er niet slechts één juist standpunt is dat door de autoriteiten wordt overgeleverd. Verschillende individuen hebben verschillende standpunten.
Level 2 – Conventionele moraliteit
De conventionele moraliteit is het tweede stadium van morele ontwikkeling, en wordt gekenmerkt door een aanvaarding van sociale regels betreffende goed en kwaad.Op het conventionele niveau (de meeste adolescenten en volwassenen), beginnen we de morele normen van gewaardeerde volwassen rolmodellen te internaliseren.
Autoriteit wordt geïnternaliseerd maar niet in twijfel getrokken, en het redeneren is gebaseerd op de normen van de groep waartoe de persoon behoort.
Een sociaal systeem dat de nadruk legt op de verantwoordelijkheden van relaties en op sociale orde wordt als wenselijk gezien en moet daarom onze kijk op wat goed en fout is beïnvloeden.
– Stadium 4. Handhaving van de Sociale Orde. Het kind/individu wordt zich bewust van de bredere regels van de maatschappij, dus oordelen hebben betrekking op het gehoorzamen van de regels om de wet te handhaven en schuld te vermijden.
Level 3 – Postconventionele moraliteit
Postconventionele moraliteit is het derde stadium van morele ontwikkeling, en wordt gekenmerkt door het begrip van een individu van universele ethische principes. Deze zijn abstract en slecht gedefinieerd, maar kunnen omvatten: het behoud van het leven tot elke prijs, en het belang van de menselijke waardigheid.
Individueel oordeel is gebaseerd op zelfgekozen principes, en moreel redeneren is gebaseerd op individuele rechten en rechtvaardigheid.Volgens Kohlberg is dit niveau van moreel redeneren zo ver als de meeste mensen komen.
Slechts 10-15% is in staat tot het soort abstract denken dat nodig is voor stadium 5 of 6 (post-conventionele moraliteit). Dat wil zeggen, de meeste mensen nemen hun morele opvattingen over van de mensen om hen heen en slechts een minderheid doordenkt ethische principes voor zichzelf.
– Stadium 5. Sociaal contract en individuele rechten. Het kind/individu wordt zich ervan bewust dat, hoewel regels/wetten er zijn voor het welzijn van het grootste aantal, er momenten zijn waarop ze tegen het belang van bepaalde individuen zullen werken.
De kwesties zijn niet altijd even duidelijk. Bijvoorbeeld, in het dilemma van Heinz is de bescherming van het leven belangrijker dan het overtreden van de wet tegen stelen.
– Stadium 6. Universele Principes. Mensen in dit stadium hebben hun eigen set van morele richtlijnen ontwikkeld, die al dan niet bij de wet passen. De principes gelden voor iedereen.
Bijv. mensenrechten, rechtvaardigheid, en gelijkheid. De persoon is bereid te handelen om deze principes te verdedigen, zelfs als dit betekent dat hij daarbij tegen de rest van de samenleving ingaat en de consequenties van afkeuring en of gevangenisstraf moet betalen. Kohlberg betwijfelt of weinig mensen dit stadium bereiken.
Problemen met Kohlbergs Methoden
1. De dilemma’s zijn kunstmatig (d.w.z, ze missen ecologische validiteit)
De meeste dilemma’s zijn voor de meeste mensen onbekend (Rosen, 1980). Het is bijvoorbeeld heel goed mogelijk in het Heinz dilemma de proefpersonen te vragen of Heinz het geneesmiddel moet stelen om zijn vrouw te redden.
De proefpersonen van Kohlberg waren echter tussen de 10 en 16 jaar oud. Zij zijn nooit getrouwd geweest, en nooit in een situatie gebracht die ook maar in de verste verte lijkt op die in het verhaal. Hoe moeten zij dan weten of Heinz het medicijn moet stelen?
2. De steekproef is bevooroordeeld
Volgens Gilligan (1977) weerspiegelen de stadia van Kohlbergs theorie een mannelijke definitie van moraliteit (het is androcentrisch), omdat die theorie was gebaseerd op een uitsluitend mannelijke steekproef. De moraliteit van de man is gebaseerd op abstracte principes van wet en rechtvaardigheid, terwijl die van de vrouw gebaseerd is op principes van mededogen en zorgzaamheid.
Daarnaast herinnert het door Gilligan aan de orde gestelde gendervooroordeel aan het aanzienlijke genderdiscussie dat nog steeds in de psychologie wordt gevoerd en dat, wanneer het wordt genegeerd, een grote invloed kan hebben op de resultaten van psychologisch onderzoek.
3. De dilemma’s zijn hypothetisch (d.w.z.,
In een echte situatie heeft de actie die iemand onderneemt, reële gevolgen – en soms zeer onaangename voor hemzelf. Zouden proefpersonen op dezelfde manier redeneren als ze in een echte situatie werden geplaatst?
Het feit dat Kohlbergs theorie sterk afhankelijk is van de reactie van een individu op een kunstmatig dilemma, roept vragen op over de geldigheid van de resultaten van dit onderzoek.
Mensen kunnen heel anders reageren op situaties in het echte leven dan op een kunstmatig dilemma dat hen in het comfort van een onderzoeksomgeving wordt voorgeschoteld.
4. Slechte onderzoeksopzet
De manier waarop Kohlberg zijn onderzoek heeft uitgevoerd bij het construeren van deze theorie is misschien niet de beste manier geweest om te testen of alle kinderen dezelfde opeenvolging van ontwikkelingsfasen volgen.
Het onderzoek was transversaal, wat betekent dat hij kinderen van verschillende leeftijden interviewde om te zien op welk niveau van morele ontwikkeling zij zich bevonden.
Een betere manier om te zien of alle kinderen dezelfde volgorde in de stadia volgen, zou zijn geweest om longitudinaal onderzoek te doen bij dezelfde kinderen.
Echter, longitudinaal onderzoek naar Kohlbergs theorie is sindsdien uitgevoerd door Colby e.a. (1983) die 58 mannelijke deelnemers aan Kohlbergs oorspronkelijke studie testte. Zij testte hen zes keer in een tijdsbestek van 27 jaar en vond steun voor Kohlbergs oorspronkelijke conclusie, dat we allemaal in dezelfde volgorde door de stadia van morele ontwikkeling gaan.
Problemen met Kohlbergs theorie
1. Zijn er verschillende stadia van morele ontwikkeling?
Kohlberg beweert dat die er zijn, maar het bewijsmateriaal ondersteunt deze conclusie niet altijd. Iemand die bijvoorbeeld in de ene situatie een beslissing rechtvaardigt op basis van principieel redeneren (postconventionele moraliteit stadium 5 of 6), zal in een ander verhaal vaak terugvallen op conventioneel redeneren (stadium 3 of 4).
In de praktijk lijkt het erop dat het redeneren over goed en kwaad meer afhangt van de situatie dan van algemene regels.
Wat meer is, individuen gaan niet altijd door de stadia heen en Rest (1979) vond dat één op de veertien daadwerkelijk achteruitgleed.
Het bewijs voor verschillende stadia van morele ontwikkeling lijkt erg zwak, en sommigen zouden beweren dat achter de theorie een cultureel vooringenomen geloof schuilgaat in de superioriteit van Amerikaanse waarden boven die van andere culturen en samenlevingen.
2. Komt moreel oordeel overeen met moreel gedrag?
Kohlberg heeft nooit beweerd dat denken en doen (wat we zeggen en wat we doen) één op één met elkaar overeen zouden komen, maar hij suggereert wel dat de twee met elkaar verbonden zijn.
Hoch, Bee (1994) suggereert dat we ook rekening moeten houden met:
a) gewoonten die mensen in de loop van de tijd hebben ontwikkeld.
b) of mensen situaties zien als situaties die hun deelname vereisen.
c) de kosten en baten van een bepaald gedrag.
d) concurrerende motieven zoals groepsdruk, eigenbelang enzovoort.
Al met al wijst Bee erop dat moreel gedrag slechts ten dele een kwestie van moreel redeneren is. Het heeft ook te maken met sociale factoren.
3. Is rechtvaardigheid het meest fundamentele morele principe?
Dit is de opvatting van Kohlberg. Gilligan (1977) suggereert echter dat het principe van zorgzaamheid voor anderen even belangrijk is. Bovendien beweert Kohlberg dat het moreel redeneren van mannen vaak voorloopt op dat van vrouwen.
Meisjes blijken zich in het systeem van Kohlberg vaak in stadium 3 te bevinden (good boy-nice girl oriëntatie), terwijl jongens zich vaker in stadium 4 blijken te bevinden (Law and Order oriëntatie). Gilligan (p. 484) antwoordt:
“De eigenschappen die traditioneel de goedheid van vrouwen hebben gedefinieerd, hun zorg voor en gevoeligheid voor de behoeften van anderen, zijn nu juist die eigenschappen die hen onderscheiden als tekortschietend in morele ontwikkeling”.
Met andere woorden, Gilligan beweert dat er een sexe vooroordeel zit in Kohlberg’s theorie. Hij veronachtzaamt de vrouwelijke stem van mededogen, liefde en geweldloosheid, die wordt geassocieerd met de socialisatie van meisjes.
Gilligan concludeert dat Kohlbergs theorie geen rekening houdt met het feit dat vrouwen morele problemen benaderen vanuit een ‘ethiek van zorg’, in plaats van een ‘ethiek van rechtvaardigheid’-perspectief, wat een aantal van de fundamentele aannames van Kohlbergs theorie op de proef stelt.
Hoe naar dit artikel te verwijzen:
McLeod, S. A. (2013, 24 oktober). Kohlbergs stadia van morele ontwikkeling. Simply Psychology. https://www.simplypsychology.org/kohlberg.html
APA Style References
Bee, H. L. (1994). Levenslange ontwikkeling. HarperCollins College Publishers.
Colby, A., Kohlberg, L., Gibbs, J., & Lieberman, M. (1983). Een longitudinale studie van moreel oordeel. Monographs of the Society for Research in Child Development, 48 (1-2, Serial No. 200). Chicago: University of Chicago Press.
Gilligan, C. (1977). Met een andere stem: Women’s conceptions of self and of morality. Harvard Educational Review, 47(4), 481-517.
Kohlberg, L. (1958). De ontwikkeling van denkwijzen en keuzes in de jaren 10 tot 16. Ph. D. Dissertation, University of Chicago.
Kohlberg, L. (1984). De psychologie van de morele ontwikkeling: The Nature and Validity of Moral Stages (Essays on Moral Development, Volume 2). Harper & Rij
Piaget, J. (1932). Het moreel oordeel van het kind. Londen: Kegan Paul, Trench, Trubner & Co.
Rest, J. R. (1979). Ontwikkeling in het oordelen over morele vraagstukken. University of Minnesota Press.
Rosen, B. (1980). Morele dilemma’s en hun behandeling. In, Morele ontwikkeling, morele opvoeding, en Kohlberg. B. Munsey (Ed). (1980), pp. 232-263. Birmingham, Alabama: Religious Education Press.