De schildklier bevindt zich aan de voorkant van de hals. Het is verantwoordelijk voor het vrijkomen in het bloed van schildklierhormonen (T3 hormoon en T4 hormoon), die een zeer belangrijke rol spelen bij de stofwisseling, zoals het regelen van het gewicht, de temperatuur, de beweging van het spijsverteringsstelsel, enzovoort. De afgifte van deze hormonen wordt geregeld door het schildklierstimulerend hormoon (TSH), een hormoon dat wordt geproduceerd in de hypofyse (klier in de hersenen).
Hypothyreoïdie is een defect in de productie van schildklierhormonen door de schildklier.
Oorzaken van hypothyreoïdie
Hypothyreoïdie wordt meestal veroorzaakt door een storing in de schildklier zelf (primaire hypothyreoïdie) en, in uitzonderlijke gevallen, door een storing in de hypofyse, die het TSH dat nodig is voor de werking van de schildklier niet goed afscheidt (secundaire hypothyreoïdie).
De oorzaken die ervoor kunnen zorgen dat de schildklier niet werkt, zijn:
- De vernietiging van de schildklier door een auto-immuunziekte die Hashimoto’s thyroiditis wordt genoemd. Het is de meest voorkomende oorzaak van hypothyreoïdie, die vooral vrouwen treft.
- Andere chronische ontsteking van de schildklier (thyroiditis), zoals postpartum thyroiditis.
- De toediening van geneesmiddelen die de schildklierfunctie veranderen, zoals chronisch amiodaron of lithium.
- Het gebrek aan jodium. Het komt meestal voor met struma. Momenteel is het een zeer zeldzame oorzaak van hypothyreoïdie in Spanje.
- De vernietiging van de schildklier door radiotherapie die in het halsgebied wordt toegediend.
- De vernietiging van de schildklier door toediening van radioactief jodium.
- De vernietiging van de schildklier door ziekten die de schildklier infiltreren en verhinderen dat deze goed functioneert, zoals hemochromatose, amyloïdose, sarcoïdose, sclerodermie, enz.
- De chirurgische resectie van de schildklier als gevolg van kanker.
- Congenitale hypothyreoïdie (vanaf de geboorte).
- Tumoren of andere ziekten die de hypofyse aantasten en resulteren in secundaire hypothyreoïdie.
Welke symptomen geeft hypothyreoïdie?
De symptomen van hypothyreoïdie verschillen sterk van persoon tot persoon en hangen vooral af van de mate van schildkliervernietiging. Soms zijn er helemaal geen symptomen en wordt het ontdekt door routine schildkliertesten. Soms kunnen bepaalde analytische veranderingen, zoals een zeer hoog cholesterolgehalte of een verhoogd creatinekinase (CK), een gevolg zijn van hypothyreoïdie. De symptomen die hypothyreoïdie kan veroorzaken zijn:
- vermoeidheid en spierzwakte.
- droge huid.
- haaruitval.
- verkoudheid.
- neiging tot gewichtstoename.
- Constipatie.
- Zwellingen van benen, zwellingen van oogleden.
- Slapping van het hart (bradycardie).
- Honzige stem.
- Verminderd gehoor.
- Menstruatiestoornissen of het uitblijven van de menstruatie.
- Depressie, gebrek aan concentratie, geheugenstoornissen en andere psychiatrische symptomen.
- Carpal tunnel syndroom.
Wat zijn de gevolgen van hypothyreoïdie en de complicaties?
Myxoedeem coma is een zeer ernstige complicatie van hypothyreoïdie. Het bestaat uit het in coma raken, soms met stuiptrekkingen, als gevolg van hypothyreoïdie die onopgemerkt en onbehandeld is gebleven of als gevolg van het afzien van behandeling door de patiënt.
Het wordt meestal uitgelokt door een infectie, beroerte, myocardinfarct of een andere ernstige ziekte, en komt vooral voor bij ouderen. Het vereist toediening van schildklierhormonen via een ader, maar heeft een hoog sterftecijfer.
Hoe wordt hypothyreoïdie vastgesteld?
De diagnose hypothyreoïdie wordt gesteld met een bloedonderzoek waarbij TSH en schildklierhormonen worden bepaald. Bij hypothyreoïdie zijn T3 en T4 laag in het bloed. Dit gaat meestal gepaard met een zeer hoog TSH, wat erop wijst dat de hypofyse de lage T3- en T4-niveaus probeert te compenseren door meer TSH te produceren om de schildklier tot werken te dwingen.
Als het TSH in het bloed ook laag is, wijst dit erop dat de afwijking in de hypofyse zit, die niet genoeg TSH kan sturen om de schildklier goed te laten werken (secundaire hypothyreoïdie).
Subklinische hypothyreoïdie, waarbij het TSH hoog is met normale schildklierhormonen (T3 en T4), komt vaak voor. Deze aandoening wijst erop dat de schildklier al abnormaal begint te worden, maar goed blijft functioneren (normale T3 en T4) ten koste van de hersenen die een overdreven hoeveelheid TSH sturen (hoog TSH) om de schildklier te dwingen zijn werk te doen.
Naast het stellen van de diagnose hypothyreoïdie moeten andere tests worden gedaan om de oorzaak vast te stellen, meestal nieuw bloedonderzoek en een schildklierscan.
Is hypothyreoïdie erfelijk?
Hypothyreoïdie komt veel voor bij leden van dezelfde familie, dus het is waarschijnlijk dat er erfelijke factoren zijn die nog niet volledig zijn geïdentificeerd.
Kan hypothyreoïdie worden voorkomen?
Hypothyreoïdie kan niet worden voorkomen, behalve bij hypothyreoïdie die het gevolg is van jodiumtekort. Deze hypothyreoïdie komt in Spanje niet meer zo vaak voor, hoewel het nog steeds de belangrijkste oorzaak van hypothyreoïdie in de wereld is. Door de toevoeging van jodium aan keukenzout is de incidentie wereldwijd gedaald. Hypothyreoïdie die samenhangt met bepaalde medicijnen moet vroegtijdig worden opgespoord door regelmatig te testen.
Wat is de prognose van hypothyreoïdie?
In het algemeen kan auto-immuun hypothyreoïdie, de meest voorkomende vorm, niet worden genezen en is onomkeerbaar. Mensen die het hebben, kunnen met behandeling echter een heel normaal leven leiden.
Behandeling van hypothyreoïdie
De behandeling van hypothyreoïdie is het toedienen van schildklierhormonen via de mond, het hele leven lang.
Bij mensen met hartproblemen en bij oudere patiënten moet worden begonnen met zeer lage doseringen. De hoeveelheid schildklierhormoon moet dan langzaam worden verhoogd, waarbij deze wordt aangepast aan de TSH-concentratie in het bloed. Dosiswijzigingen vinden gewoonlijk om de 4 weken plaats. De hoeveelheid schildklierhormoon moet worden verhoogd totdat het TSH normale waarden bereikt. Als de behandeling eenmaal is begonnen, kan het enkele maanden duren voordat de symptomen verbeteren.
In bepaalde situaties die gepaard gaan met stress en daardoor een verhoogde behoefte aan schildklierhormoon, kan uw arts de dosis verhogen. Deze situaties omvatten operaties, ernstige infecties enz. Tijdens de zwangerschap is het meestal nodig de dosis met maximaal 50% te verhogen, om na de geboorte van het kind terug te keren naar de eerdere doses.
Met betrekking tot het innemen van schildklierhormonen moet met de volgende factoren rekening worden gehouden:
- Schildklierhormonen moeten worden toegediend op een lege maag, idealiter 1 uur voor het eten van enig voedsel. Traditioneel wordt voorgesteld ze ’s morgens een half uur voor het ontbijt in te nemen, maar recente studies wijzen uit dat het even goed is ze voor het avondeten in te nemen.
- Thyroïdhormonen mogen nooit worden gestaakt, zelfs niet als de patiënt zich goed voelt. Als een dosis wordt gemist, moet deze met de dosis van de volgende dag worden ingenomen.
- Als het merk schildklierhormoon wordt gewijzigd, moet dit met de arts worden besproken omdat het nodig kan zijn de dosis aan te passen.
- Sommige voedingsmiddelen kunnen de absorptie van schildklierhormonen veranderen, dus u moet het uw arts vertellen als u veranderingen in uw dieet hebt aangebracht waarin veel soja of een grote hoeveelheid vezels is verwerkt.
- Schildklierhormonen mogen niet worden ingenomen met supplementen van vezels, calcium, ijzer, multivitaminen, maagzuurremmers of harsen.