8.12: Erikson- Generatywność vs Stagnacja

Według Eriksona (1982) generatywność obejmuje prokreatywność, produktywność i kreatywność. Etap ten obejmuje generowanie nowych istot, nowych produktów i nowych idei, jak również samogenerację związaną z dalszym rozwojem tożsamości. Erikson uważał, że etap generatywności, podczas którego człowiek zakłada rodzinę i robi karierę, jest najdłuższy ze wszystkich etapów. Osoby w połowie życia są przede wszystkim zainteresowane pozostawieniem po sobie pozytywnej spuścizny, a według Eriksona (1950) rodzicielstwo jest podstawowym typem generatywnym. Erikson rozumiał, że praca i relacje rodzinne mogą być w konflikcie z powodu obowiązków i odpowiedzialności każdego z nich, ale wierzył, że jest to ogólnie pozytywny czas rozwoju. Oprócz bycia rodzicami i pracy, Erikson opisał również jednostki zaangażowane w życie społeczne na tym etapie. Poczucie stagnacji pojawia się, kiedy nie jest się aktywnym w sprawach generatywnych, jednak stagnacja może motywować osobę do przekierowania energii na bardziej znaczące działania.

Erikson zidentyfikował „cnoty” dla każdego z ośmiu etapów i odnoszą się one do tego, co jednostka osiąga, kiedy etap jest pomyślnie pogodzony. Cnotą pojawiającą się po osiągnięciu generatywności jest „Troska”. Erikson uważał, że osoby w okresie średniej dorosłości powinny „troszczyć się o osoby, produkty i idee, o które nauczyły się troszczyć” (Erikson, 1982, s. 67). Co więcej, Erikson uważał, że mocne strony zdobyte w sześciu wcześniejszych etapach są niezbędne do realizacji pokoleniowego zadania, jakim jest kultywowanie siły w następnym pokoleniu. Erikson twierdził ponadto, że generatywność pojawia się najlepiej po rozwiązaniu przez jednostkę problemów związanych z tożsamością i intymnością (Peterson & Duncan, 2007).

Rysunek 8.28: Generatywność w połowie życia. Źródło.

Badania wykazały, że generatywni dorośli posiadają wiele pozytywnych cech, w tym dobrą znajomość kultury i zdrowe przystosowanie do świata (Peterson & Duncan, 2007). Wykorzystując Wielką Piątkę cech osobowości, generatywne kobiety i mężczyźni uzyskali wysokie wyniki w zakresie sumienności, ekstrawersji, ugodowości, otwartości na doświadczenie i niskie w zakresie neurotyczności (de St. Aubin & McAdams, 1995; Peterson, Smirles, & Wentworth, 1997). Ponadto kobiety osiągające wysokie wyniki w zakresie generatywności w wieku 52 lat były wysoko oceniane pod względem pozytywnych cech osobowości, zadowolenia z małżeństwa i macierzyństwa oraz pomyślnego starzenia się w wieku
62 lat (Peterson & Duncan, 2007). Podobnie mężczyźni, u których w połowie życia stwierdzono wyższy poziom generatywności, byli związani z lepszym globalnym funkcjonowaniem poznawczym (np. pamięć, uwaga, liczenie), lepszym funkcjonowaniem wykonawczym (np, hamowanie reakcji, myślenie abstrakcyjne, elastyczność poznawcza) i niższym poziomem depresji w późnej dorosłości (Malone, Liu, Vaillant, Rentz, & Waldinger, 2016).

Erikson (1982) wskazał, że pod koniec tego wymagającego etapu jednostki mogą się wycofać, ponieważ generatywność nie jest już oczekiwana w późnej dorosłości. Uwalnia to starszych od zadań związanych z opieką lub pracą. Jednak brak poczucia bycia potrzebnym lub wyzwaniem może skutkować stagnacją, dlatego nie należy w pełni wycofywać się z zadań generatywnych, wchodząc w ostatni etap Eriksona w późnej dorosłości.

Dodaj komentarz

Twój adres email nie zostanie opublikowany. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem *