Guinguette Marais Poitevin

Obraz: „Blood” by qimono. Licencja: CC BY-SA 0

Zatoki żylne opony twardej (DVS)

Materiał opony twardej (łac. dura mater – „twarda matka”) ze swoimi zróżnicowanymi odbiciami segreguje mózg na przedziały strukturalne. Opona twarda ma 2 warstwy: wewnętrzną lub oponową oraz zewnętrzną okostną lub śródkostną.

Warstwy te ściśle przylegają do siebie w prawie wszystkich miejscach, z wyjątkiem pewnych alei, gdzie rozdzielają się, aby pomieścić kanały żylne. Te zbiorniki to DVS, które zwołują krew z opon mózgowych, kalwarii i mózgu, aby przesączyć się do żył szyjnych u podstawy czaszki.

Obraz: „Meningeal layers” by OpenStax – https://cnx.org/contents/[email protected]:fEI3C8Ot@10/Preface. Licencja: CC BY 4.0

Drenaż żylny mózgu nie podąża jednak za tętnicami. Mózg nie posiada również układu limfatycznego.

Daleko spokrewniony z układem limfatycznym, mózg posiada przestrzenie Virchowa-Robina, wyściełane przez łożysko okołonaczyniowe cysterny płynowe, które przenoszą płyn z ciał komórek neuronów do szyjnych węzłów chłonnych. Są one jednak bardzo małe, a mózg polega na systemie żylnym dla wchłaniania płynu mózgowo-rdzeniowego (CSF) i całkowitego usuwania odpadów neuronalnych, chemicznych i metabolicznych.

Istnieje wiele sposobów klasyfikowania DVS. Kilka najważniejszych z nich przedstawiono w tabeli poniżej:

DVS mają ściany wyścielone śródbłonkiem, zbudowane z opony twardej. Są pozbawione zastawek i brakuje im zwykłej organizacji ściany naczynia na tunikę intima, media i albuginea.

Większość DVS ma kształt trójkątny, z podstawą zwróconą ku górze. Są one poprzecinane synechiami i mają wzdłuż powierzchni luminalnej podłużne grzbiety znane jako chordae Willisii. Kordy mają potencjalną rolę w regulacji przepływu laminarnego i wykluczeniu refluksu żylnego do żył korowych.

Ważne indywidualne duralne zatoki żylne można podsumować w następujący sposób:

Górna zatoka strzałkowa (SSS)

SSS znajduje się wzdłuż górnej granicy falx cerebri, od foramen caecum crista galli w drodze do wewnętrznej powierzchni czołowej strzałkowej twarzy kości ciemieniowych i potylicznych do zbiegu zatok.

Ziarniniaki pajęczynówki są najliczniejsze wzdłuż zatoki strzałkowej. Ułatwiają one odpływ i wchłanianie płynu mózgowo-rdzeniowego.

Żyła Trolarda, znana również jako żyła zespolenia górnego, łączy żyłę powierzchowną środkową mózgu z SSS.

SSS drenuje przednie ciało modzelowate, półkule przyśrodkowe i zakręt obręczy. Sporadycznie, drenowanie pól nosowych przez łączące żyły czyni nosowe i twarzowe infekcje potencjalną proweniencją dla zakrzepicy SSS.

Zatoka strzałkowa dolna

Znana również jako zatoka podłużna dolna, zatoka strzałkowa dolna zaczyna się na połączeniu przedniej i środkowej 3. części falx cerebri i rozciąga się na całej długości dolnej granicy.

Angiograficzna lokalizacja zatoki strzałkowej dolnej wyznacza przednią linię środkową mózgu. Wczesne wypełnienie lub przemieszczenie tejże ma wartość lokalizacyjną.

Zatoka strzałkowa dolna drenuje przyśrodkowe i głębokie aspekty półkul mózgowych.

Zatoka poprzeczna

Obraz: „Zakrzepica duralnej żylnej zatoki poprzecznej. Większa po prawej niż po lewej stronie.” by James Heilman, MD – Own work. License: CC BY-SA 4.0

Znane również jako zatoki boczne, te sparowane struktury leżą w granicach namiotu móżdżku i rozciągają się od wewnętrznej wypukłości potylicznej do podstawy petrous kości skroniowej.

Zwykle SSS kontynuuje jako dominująca większa prawa zatoka poprzeczna, a zatoka strzałkowa dolna wpływa do lewej zatoki poprzecznej, ale anatomiczna zmienność jest normą.

Żyła Labbego, lub żyła zespolenia dolnego, łączy żyłę powierzchowną środkową mózgu z zatoką poprzeczną. Drenuje płat skroniowy, tylną część zakrętu obręczy i ciało modzelowate.

Zatoka ślimakowa

Nazwana po ich charakterystycznym skręcie w kształcie litery „S”, gdy przechodzą do żył szyjnych, te sparowane zatoki wykazują ogromną anatomiczną zmienność w tworzeniu, przebiegu i dominacji. Stanowią one przedłużenie zatoki poprzecznej. Przejście do żyły szyjnej wewnętrznej następuje w rozwidleniu szyjnym.

Połączenie zatoki esowatej i poprzecznej jest zewnętrznie zaznaczone przez asterion, który stanowi ważny punkt orientacyjny w chirurgii tylnego dołu czaszki.

Odwadnia on tylny dół czaszki i tylny aspekt kalwarii i służy jako przedostatnia zatoka przed żyłami szyjnymi.

Zatoki międzyjamiste

Zatoki międzyjamiste przednia i tylna są poprzecznymi kanałami żylnymi komunikującymi się z zatokami jamistymi przez przeponę ślimaka.

Zatoka prosta lub namiotowa

Zatoka strzałkowa dolna łączy się z żyłą główną Galena, tworząc zatokę prostą, zwaną również zatoką prostą. Przy wypukłości potylicznej wewnętrznej przechodzi w zatokę poprzeczną lewą.

Zatoka potyliczna

Zamknięta w płatach falx cerebelli, jest najmniejszą ze wszystkich zatok. Komunikuje się ze splotem kręgowym wewnętrznym, zatoką esowatą i zbiegiem.

Zatoka petrosalna górna

Obraz: „Revised diagram of cranial sinuses (in the human head) from Gray’s Anatomy plate #488” by User:Wikid77 (clarifying Gray’s image) – Derivative of Wikimedia Image:Gray488.png. License: Public Domain

Umieszczona w bruździe petrosalnej kości skroniowej, zatoka petrosalna górna wędruje od zatoki jamistej do każdej strony zatoki poprzecznej.

Zbieg zatok

Znany również jako torcular herophili (od Herophilosa, greckiego anatoma), zbieg jest miejscem komunikacji pomiędzy 4 głównymi zatokami, mianowicie zatoką strzałkową górną, potyliczną i odpowiednimi zatokami poprzecznymi.

Ziarniniaki pajęczynówki

Ziarniniaki pajęczynówki są projekcjami błony pajęczynówki w DVS, które ułatwiają drenaż CSF z przestrzeni podpajęczynówkowych do układu żylnego. Dowody potwierdziły rolę ziarnistości pajęczynówki jak 1-drożne zastawki zapobiegające wstecznemu refluksowi z jezior żylnych do przestrzeni podpajęczynówkowej.

Znajdują się one zwykle wzdłuż bocznych luk żylnych zatoki strzałkowej górnej, a następnie zatoki poprzecznej. Po każdej stronie SSS znajdują się 3 spójne lakuny żylne: czołowy, ciemieniowy i potyliczny.

Ziarniniaki pajęczynówki składają się z wystających u podstawy pajęczynówki kolagenowych zrębu, trabekuli i przeplatających się przewodów. Kolagenowy rdzeń jest zwieńczony apikalnym czepcem komórek pajęczynówki. Komórki czapeczki pajęczynówki są zwiastunami oponiaków. Symulują one ubytki w wypełnieniu zatok i mogą błędnie prowadzić do rozpoznania zakrzepicy zatok. Wyróżnia je klasyczna lokalizacja w pobliżu drenujących dopływów oraz okrągły, dobrze odgraniczony wygląd morfologiczny.

Miniaturowe ziarnistości nazywane są kosmkami.

Nazwane od nazwiska włoskiego anatoma Antonio Pacchioniego zwapniałe ziarnistości nazywane są ciałkami Pacchioniego. Czasami ziarniny pajęczynówki nazywane są ziarninami Pacchioniego.

Płytki ziarniste są wyciskami ziarniny pajęczynówki na spodniej powierzchni leżącej nad nimi kości.

Wpływy do Duralnych Zatok Żylnych

Główne grupy żył, które komunikują się z DVS są następujące.

Żyły oponowe

Żyły oponowe łączą się ze sobą tworząc splot w warstwie endostealnej opony twardej i w potencjalnej przestrzeni między nią a okostną wewnętrznego stołu łydki. Po wyjściu z czaszki peregrynują one pomiędzy wewnętrznym DVS a splotem skrzydłowym. Wraz z żyłami diploidalnymi łączą się w boczne luki żylne w DVS.

Żyły odpiszczelowe

Żyły te są często widoczne w części przyśrodkowej SSS i wokół zatoki esowatej. Znajdują się na styku żył zewnątrzczaszkowych, DVS, żył oponowych i żył diploicznych.

Kluczowe żyły wysyłające można podsumować w następujący sposób:

Żyły dwudzielne

Sytuowane w diploe, te wyściełane śródbłonkiem, duże, cienkościenne, żylne jeziora łączą żyły oponowe wewnętrzne i DVS z żyłami zewnątrzczaszkowymi. Oni są skoncentrowani w kościach cancellous. Żyła czołowa komunikująca się między żyłą nadoczodołową a SSS, oraz żyła skroniowa przednia diploic zmierzająca do zatoki klinowej to tylko kilka przykładów.

Żyły łączące z duralnych zatok żylnych do żył mózgowych i korowych móżdżku

Żyły zespolenia pośredniego

4 ważne żyły zespolenia to:

• Vein of Trolard
• Vein of Labbe
• Vein of. Rolando
• Sylvius (Sylvian) vein

Dopływy głównych DVS można podsumować w następujący sposób:

Drenowanie Duralnych Zatok Żylnych

System DVS jest gigantycznym, zorganizowanym splotem cystern żylnych mających umożliwić sprawny odpływ żylny z mózgu do żył szyjnych wewnętrznych.

Drenujący wzór głównych duralnych żylnych zatok może być podsumowany jak następujący:

Applied Anatomy

• Zakrzepica zatoki żylnej występuje w wyniku chorób ogólnoustrojowych lub różnych zakażeń.
• Zatoka jamista może ulec zakażeniu różnymi drogami i przez różne ogniska, co prowadzi do zakrzepicy. Zakażenie z obszaru twarzy, który jest utworzony przez 2 kąciki ust i mostek nosa może rozprzestrzeniać się do zatoki jamistej i zainfekować ją.
• Zespół zatoki jamistej obejmuje zatokę jamistą wraz z nerwami czaszkowymi, tętnicą szyjną wewnętrzną i splotem współczulnym z powodu ich połączenia; daje to podstawę do zestawu objawów klinicznych.
• Przetoka szyjno-jamista jest nieprawidłową komunikacją pomiędzy zatoką jamistą a tętnicami i gałęziami szyjnymi.
• Zespół Tolosa-Hunta to oftalmoplegia (osłabienie mięśni oka) spowodowana nieswoistym zakażeniem zatoki jamistej i szczeliny oczodołowej górnej.

Podsumowanie

Zatoki jamiste są zamknięte w dwóch warstwach opony twardej. Opróżniają miąższ mózgu, komunikują się z żyłami zewnątrzczaszkowymi i ostatecznie łączą się, tworząc żyły szyjne wewnętrzne.

Ziarnistości pajęczynówki są projekcjami pajęczynówki penetrującymi oponę twardą DVS w celu ułatwienia odpływu płynu mózgowo-rdzeniowego z przestrzeni podpajęczynówkowych do luk żylnych. Ich morfologiczna przewaga jako jednokierunkowych zastawek pomaga zapobiec refluksowi.

Dopływy komunikują się z żyłami mózgowymi, żyłami zewnątrzczaszkowymi i DVS. Są oponowe żyły, diploic żyły, emisyjne żyły, pomostowe żyły i pośrednie kanały anastomotyczne. Zmienność anatomiczna jest powszechna.