Guinguette Marais Poitevin

W Biblii, Baal (oddawany również jako Baʿal) był ważnym kananejskim bogiem, często przedstawianym jako główny wróg hebrajskiego Boga Jahwe. Semickie słowo „baal” (oznaczające „Pan”) było również używane w odniesieniu do różnych bóstw Lewantu. Wiele z biblijnych odniesień do „baala” wskazuje na lokalne bóstwa utożsamiane z konkretnymi miejscami, o których niewiele wiadomo. Jednak termin „Baal” w Biblii był częściej kojarzony z głównym bóstwem panteonu kananejskiego, będącym synem głównego boga El i jego towarzyszki Aszery (w niektórych źródłach Baal jest synem Dagona, przy czym El jest bardziej odległym przodkiem; Aszera nie zawsze jest przedstawiana jako jego matka). Przez wielu uczonych uważany jest za kananejską wersję babilońskiego boga Marduka i identyczny z asyryjskim bóstwem Hadad. W kananejskiej tradycji był władcą nieba, a także bogiem słońca, deszczu, piorunów, płodności i rolnictwa.

Cześć Baala była rozpowszechniona w Kanaanie od czasów starożytnych (przed wyjściem Izraelitów z Egiptu aż po wygnanie babilońskie w VI w. p.n.e.). Kult Baala był gwałtownie zwalczany przez biblijnych proroków i kilku królów judzkich, którzy wierzyli, że wolą Boga jest, aby religia kananejska została całkowicie wyeliminowana z Judy i Izraela.

Historia Baala

Pomimo że na starożytnym Bliskim Wschodzie czczono wielu „baalów”, większość czytelników jest szczególnie zainteresowana Baalem jako wrogiem Boga Izraelitów. W tej części przyjrzymy się kananejskim źródłom dotyczącym tego Baala. Biblijne traktowanie Baala zostanie omówione poniżej.

Wśród tytułów Baala były: „Jeździec Chmur”, „Wszechmogący” i „Pan Ziemi”. Był bogiem zarówno płodności, jak i burzy, a także potężnym wojownikiem, czasem bogiem słońca oraz obrońcą upraw i zwierząt hodowlanych.

Główne źródło naszej bezpośredniej wiedzy o kananejskim Baalu pochodzi z tablic Ras Shamra, odkrytych w północnej Syrii w 1958 r., na których zapisano fragmenty mitologicznej opowieści znanej uczonym jako Cykl Baala. Tutaj Baal zdobywa swoją pozycję jako mistrz i władca bogów. Fragmentaryczny tekst zdaje się wskazywać na waśń między Baalem a jego ojcem El. El wybiera straszliwego boga morza Yam, aby panował jako król bogów. Yam rządzi surowo, a inne bóstwa wołają do Aszery, zwanej Panią Morza, o pomoc. Ashera oferuje siebie jako ofiarę, jeśli Yam będzie złagodzić jego uścisk na jej dzieci. On zgadza się, ale Baal sprzeciwia się takiemu schematowi i odważnie oświadcza, że pokona Yam, mimo że El oświadcza, że Baal musi podporządkować się Yam.

Z pomocą magicznej broni danej mu przez boskiego rzemieślnika Kothar-wa-Khasis, Baal pokonuje Yam i zostaje uznany za zwycięzcę. Następnie buduje dom na górze Saphon, znanej dziś jako Jebel al-Aqra. (Góra ta, wysoka na 1780 metrów, stoi zaledwie 15 km na północ od Ugarit i jest dobrze widoczna z samego miasta.)

Jest to również czas Jego deszczu. Baal ustawiać the sezon, I dawać naprzód Jego głos od the chmura. On błyskać błyskawica the ziemia. Jak dom z cedrów niech go dokończy, Albo dom z cegieł niech go wzniesie! Pozwalać ono mówić Aliyan Baal: 'The góra przynosić Thee dużo srebro. Kopalnie przyniosą ci drogie kamienie. Zbuduj dom ze srebra i złota. Dom z klejnotów lapis!”.

Jednakże bóg podziemi, Mot, wkrótce zwabia Baala na śmierć, zaklinając ruinę dla ziemi. Siostra Baala, Anat (prawdopodobnie utożsamiana z Astarte), odzyskuje jego ciało i błaga Mota, by go ożywił. Kiedy jej błagania zostają odrzucone, Anat atakuje Mota, rozrywając go na kawałki i rozrzucając jego szczątki jak nawóz po polach.

El, w międzyczasie, miał sen, w którym płodność powróciła na ziemię, sugerując, że Baal nie był w rzeczywistości martwy. W końcu Baal zostaje przywrócony. Jednak Mot również odżył i przypuszcza nowy atak na Baala.

Trząsają sobą jak bestie Gemara, Mavet jest silny, Baal jest silny. Oni gore siebie jak bawoły, Mavet jest silny, Baal jest silny. Gryzą jak węże, Mavet jest silny, Baal jest silny. Kopią jak wyścigowe bestie, Mavet pada. Baal pada.

Po tej tytanicznej bitwie, żadna ze stron całkowicie nie zwyciężyła. Wiedząc, że inni bogowie popierają Baala i obawiając się gniewu El, Mot w końcu kłania się przed Baalem, pozostawiając Baala w posiadaniu ziemi i niekwestionowanego regenta bogów.

Baal jest więc archetypowym bóstwem płodności. Jego śmierć sygnalizuje suszę, a jego zmartwychwstanie przynosi zarówno deszcz, jak i nowe życie. Jest on również pogromcą śmierci. Jego rola jako sprawcy deszczu byłaby szczególnie ważna na stosunkowo suchym obszarze Palestyny, gdzie nie istniała żadna potężna rzeka, taka jak Eufrat czy Nil.

Baalowie i ich kult

Kilka bóstw nosiło tytuł „Baal” (Pan), a więcej niż jedna bogini nosiła tytuł „Baalat” (Pani). Biblijne wzmianki o baalach związanych z różnymi miejscami obejmują: Baal Hazor, Baal Hermon, Baal Heon, Baal Peor, Baal Perazim, Baal Shalisha, Baal Tamar, Baal Zephon i inne. Jednak już w okresie Księgi Sędziów znajdujemy odniesienia do bardziej uogólnionego znaczenia terminu Baal Berith – Pan Przymierza. Tak więc Baal był wyraźnie pojmowany zarówno w kategoriach uniwersalnych, jak i specyficznych dla danego miejsca. (Podobnie, Bóg Izraelitów był pojmowany jako Bóg całej ziemi, Bóg Jakuba, Bóg Hebrajczyków i Bóg jednej konkretnej góry: Synaj.)

Bóstwo przeciwstawiane przez biblijnych proroków jako „Baal” było zazwyczaj wersją Baal-Hadada, głównego bóstwa Hetytów, Syryjczyków i Asyryjczyków. Kult Baala rozciągał się od Kananejczyków do Fenicjan. Zarówno Baal, jak i jego towarzyszka Astarte byli fenickimi symbolami płodności. Baal” promowany przez królową Jezabel, fenicką księżniczkę, jest określany jako Baal-Melqart. Zarówno Hadad, jak i Melqart znajdują się na listach fenickich bóstw, ale trudno jest stwierdzić, czy forma kultu Baala u Jezebel różniła się znacznie od kultu Baala-Hadada.

Baal Hammon był najwyższym bogiem Kartagińczyków i przez współczesnych uczonych jest zazwyczaj utożsamiany z północno-zachodnio-semickim bogiem El lub Dagonem, albo z greckim Cronusem. W Kartaginie i Afryce Północnej Ba’al Hammon był szczególnie związany z baranem i czczono go również jako Ba’al Qarnaim („Pana Dwóch Rogów”) w sanktuarium na otwartej przestrzeni po drugiej stronie zatoki od Kartaginy.

Baalowie byli często czczeni w „wysokich miejscach”, w których kapłan lub prorok lokalnego baala składał różnego rodzaju ofiary ze zwierząt, warzyw lub wina. Księga Królów opisuje proroków Baala zaangażowanych w szamańskie ekstatyczne tańce. (I Księga Królewska 18:26-28) To samo w sobie nie wydaje się niepodobne do szaleńczego „prorokowania” opisywanego przez pierwszych proroków Jahwe:

Gdy zbliżycie się do miasta, spotkacie procesję proroków schodzących z wysokiego miejsca z lirami, tamburynami, fletami i harfami granymi przed nimi, a oni będą prorokować. Duch Pański zstąpi na ciebie w mocy, a ty będziesz prorokował z nimi; i zmienisz się w innego człowieka. (1 Sam. 10:5-6)

Prorocy Baala, jednakże, są również opisywani jako angażujący się w samookaleczanie, być może naśladując żałobę Anat w okresie pomiędzy śmiercią i zmartwychwstaniem Baala.

Rozcina policzek i podbródek. Ona rani swoje przedramiona. Orała jezioro ogrodowe na piersiach, Jak dolinę na plecach. „Baal nie żyje!”

Nieopodal lub w większych miastach istniały formalne świątynie Baala. W niektórych przypadkach jego kult wiązał się z rytualnym seksem między królem lub kapłanem a żeńskim odpowiednikiem kapłańskim, symbolizującym zjednoczenie nieba i ziemi, które przynosi błogosławieństwo deszczu i plonów.

Jednym z głównych proroczych sprzeciwów wobec kultu Baala było jego powiązanie z rytualnym seksem. To, że religia babilońska wiązała się z rytualną świętą nierządnicą jest jasne w oryginalnych źródłach, gdzie była ona związana z boginią Isztar. Nie jest nieprawdopodobne, że kananejski kult Astarte (konsorty Baala i bóstwa będącego odpowiednikiem Isztar) również obejmował akty „świętego małżeństwa”. Izraelici rzekomo również uczestniczyli w takich rytuałach, na co wskazuje potępienie tych praktyk przez proroków. Nawet biblijna historia dominującego południowego plemienia Judy mówi o tym, że patriarcha spłodził bliźniaków ze swoją synową Tamar, która przebrała się za świętą nierządnicę w mieście Timnah (Rdz 38,15-38). Jak bardzo rozpowszechniona była ta praktyka i w którym momencie plemiona izraelskie zaczęły uważać ją za coś potępionego przez Boga, trudno powiedzieć.

Inną kwestią jest ofiara z dzieci. Prorok Jeremiasz wskazuje, że ofiary z niemowląt składano zarówno Baalowi, jak i innym bogom (Jer. 19:5). Wydaje się jednak, że było to bardziej rozpowszechnione w przypadku innych bóstw, takich jak Moloch.

Izraelski sprzeciw wobec Baala

Ale w czasach pierwotnych Izraelici podzielali wiele wierzeń religijnych swoich kananejskich sąsiadów, w miarę rozwoju idei monoteistycznej Baal stał się głównym złoczyńcą religii izraelskiej.

Biblijna wersja historii Izraela przedstawia Baala w czasach Mojżesza:

Podczas pobytu Izraela w Szittim mężczyźni zaczęli oddawać się niemoralności seksualnej z kobietami moabickimi, które zapraszały ich na ofiary dla swoich bogów. Ludzie jedli i kłaniali się przed tymi bogami. Tak więc Izrael przyłączył się do oddawania czci Baalowi z Peor. A gniew Pana płonął przeciwko nim (Liczb 25:1-3).

Według relacji biblijnej, sprzeciw wobec takiej „obrzydliwości” jest absolutny. Bóg nakazuje śmierć wszystkim, którzy dopuszczają się takich praktyk. Małżeństwo z Midianitami jest podobnie zakazane, i następuje graficzny opis, w którym Fineasz, syn Aarona, osobiście przebija włócznią izraelskiego mężczyznę i jego zakazaną żonę Midianitkę. Midianici, podobnie jak Moabici, mają być teraz traktowani jak śmiertelni wrogowie.

Podczas gdy Izraelici osiedlają się w Kanaanie, pokusa uczestniczenia w lokalnych praktykach religijnych nadal ich wabi. Okres panowania Sędziów jest podsumowany jako ten, w którym „Izraelici czynili zło w oczach Pana; zapomnieli o Panu, Bogu swoim, i służyli Baalom i Aszerom.” (Sdz 3:7)

Sprawy stają się jednak jeszcze bardziej problematyczne podczas panowania króla Achaba w Królestwie Izraela. Jego fenicka żona, Jezebel, wprowadza na swoim dworze kult Baala i próbuje oczyścić z proroków Jahwe, którzy stanowczo sprzeciwiają się kultowi Baala. Walka ta osiąga swój punkt kulminacyjny w dramatycznej walce między prorokiem Eliaszem a prorokami Baala o kontrolę nad wysokim miejscem na górze Karmel. Prorokom Baala nie udaje się wytworzyć znaku, że Baal przyjął ich ofiarę, natomiast Eliaszowi udaje się to z całą mocą, gdy Jahwe pochłania jego ofiarę ogniem z nieba. Następnie Eliasz zachęca gapiów do zmasakrowania wszystkich 450 przedstawicieli Baala (I Krl 18).

W ciągu następnych dwóch stuleci Biblia wspomina o kilku dodatkowych gwałtownych czystkach kultu Baala. Zdecydowanie pro-ahwistyczny dowódca wojskowy o imieniu Jehu uzurpuje sobie tron Achaba z błogosławieństwem następcy Eliasza, Elizeusza. Tekst oświadcza, że „Jehu zabił w Jezreelu wszystkich, którzy pozostali z domu Achaba, a także wszystkich jego przełożonych, bliskich przyjaciół i kapłanów, nie pozostawiając mu nikogo przy życiu” (2 Królów 10:11). Następnie Jehu przystąpił do zorganizowania „zgromadzenia ku czci Baala”, stwierdzając: „Achab służył Baalowi niewiele, ale Jehu będzie mu służył wiele”. Po zwabieniu kapłanów, proroków i innych czcicieli do świątyni Baala, Jehu i 80 innych żołnierzy dokonali masakry wiernych Baala i spalili jego świątynię. Tekst kończy się aprobująco: „Tak więc Jehu zniszczył kult Baala w Izraelu”. (2 Krl 10:28) Jednak w mniemaniu autora Królewskiej Księgi Ludów Jehu nie posunął się wystarczająco daleko, gdyż nie zniszczył nieautoryzowanych ołtarzy Jahwe/Ela w Dan i Betel.

Wśród zabitych przez Jehu znalazła się również Jezebel. Dziwnym zrządzeniem losu córka Jezabeli, Atalia, wkrótce doszła do władzy w południowym królestwie Judy. Rządząc przez sześć lat, tolerowała świątynię Baala w Jerozolimie. Kapłani świątyni Jahwe dokonują jednak zamachu stanu przeciwko niej i zostaje ona zabita. Zastępuje ją jej młody wnuk Joasz, który w czasie rządów Ataliasza wychowywał się potajemnie w świątyni Jahwe (2 Krl 11). Pod przywództwem kapłana Jehojady tłum zwolenników Jahwe niszczy świątynię Baala i zabija głównego kapłana Baala, Mattana. Młody król, który zaczyna panować w wieku siedmiu lat, przyrzeka, że odtąd królestwo judzkie będzie się kierowało polityką ścisłego jahwizmu, bez tolerancji dla kultu Baala.

Mimo tych czystek kult Baala jeszcze przez jakiś czas był praktykowany zarówno w Izraelu, jak i w Judzie. Na północy prorok Ozeasz skarżył się:

Im bardziej wzywałem Izraela, tym bardziej oddalali się ode mnie. Składali ofiary Baalom i palili kadzidła wizerunkom. (Ozeasz 11:2)

A Izajasz 57 lamentuje:

Bogowie wśród gładkich kamieni wąwozów są twoją częścią; oni, oni są twoim losem. Tak, im wylewasz ofiary z napojów i składasz ofiary z ziarna. Czy w świetle tych rzeczy mam ustąpić? Złożyłeś swe łoże na wzgórzu wysokim i wyniosłym; tam wstąpiłeś, aby złożyć swe ofiary.

Król judzki Ezechiasz (ok. 716-687 p.n.e.) i inni „dobrzy królowie” zorganizowali kampanię, aby zburzyć „wysokie miejsca”, w których czczono bóstwa takie jak Baal. Syn Ezechiasza, Manases, zezwolił jednak na odbudowę ołtarzy Baala. Dever (Did God Have a Wife?) i inni archeolodzy znajdują dowody na to, że kult Baala i Aszery kwitł dość konsekwentnie wśród zwykłych ludzi, zwłaszcza poza Jerozolimą, obok kultu Jahwe usankcjonowanego przez kapłaństwo świątynne. Za czasów króla Jozjasza (640-609 p.n.e.) nawet w samej Świątyni Jerozolimskiej znajdowały się podobno święte prostytutki zaangażowane w kult płodności związany z Baalem i Aszera (2 Krl 23). Jozjasz oczyścił Świątynię z wszelkich śladów „pogańskiego” kultu. Pozbył się też „kapłanów pogańskich, wyznaczonych przez królów judzkich do palenia kadzidła na wysokich miejscach w miastach judzkich i w okolicach Jerozolimy – tych, którzy palili kadzidło Baalowi…” (2 Krl 23,5).

W ujęciu biblijnym reformy Jozjasza przyszły jednak za późno. Bóg już wcześniej postanowił ukarać Judę za jej grzechy. Jozjasz zginął w walce z egipskim faraonem Neco II, a Babilończycy wkrótce oblegli Jerozolimę. Prorok Jeremiasz donosił, że kult Baala był nadal powszechny w jego czasach (2:23; 7:9; 9:14; 11:17, itd.), podczas gdy Ezechiel miał wizję pogańskiego kultu w samej Świątyni przed jej zniszczeniem w 586 r. p.n.e.

Biblia uważa, że zniszczenie Izraela przez imperium asyryjskie w 722 r. p.n.e. i późniejsze zniszczenie Jerozolimy przez Babilończyków było już faktem.C.E. i późniejsze zniszczenie Judy przez Babilon wynikają z niewypełnienia Bożego nakazu całkowitego wyeliminowania kultu Baala i innych kananejskich praktyk religijnych.

Baal nie jest wymieniany w biblijnych pismach po zakończeniu epoki. Jednakże apokryf „Bel i Smok”, dołączony do Księgi Daniela w niektórych wersjach Biblii, opowiada historię proroka Daniela demaskującego oszukańcze praktyki babilońskiego kultu Bela/Marduka. Nieżydowskie populacje w Judei i Samarii w okresie między 400 r. p.n.e. a erą powszechną bez wątpienia nadal czciły Baala i jego greckie lub rzymskie odpowiedniki. Jednak żydowska tożsamość była teraz mocno związana z monoteizmem odmiany jahwistycznej.

Różnica między Jahwe a Baalem

Współcześni uczeni sugerują, że Pan Hebrajczyków i Baal Kananejczyków nie zawsze byli tak różni. Psalm 82:1 stwierdza: „Bóg przewodniczy w wielkim zgromadzeniu; wydaje sąd wśród bogów”. Wielu komentatorów uważa, że ten werset nawiązuje do czasów, gdy religia hebrajska nie była jeszcze monoteistyczna. Niektórzy sugerują, że Jahwe i Baal byli pierwotnie uważani za synów El, inni zaś twierdzą, że kult Jahwe i Baala mógł być kiedyś prawie nierozróżnialny.

Późniejsi prorocy i kapłani świątynni potępili oddawanie czci Jahwe w „wysokich miejscach”, deklarując, że uprawniony jest tylko ołtarz jerozolimski. Jednak wcześniejsi prorocy, a nawet sam Eliasz, składali ofiary na tych właśnie wysokich miejscach. Podobnie, ustanowienie świętych filarów zostało potępione jako związane z kultem Baala i Aszery. Jednak patriarcha Jakub wzniósł kamienny filar na cześć El w Betel (Rdz 28,18-19); Mojżesz ustawił dwanaście filarów, na których składano ofiary na górze Synaj (Wj 24); a Jozue ustanowił święty filar w Szechem (Joz 24,26). Najwyraźniej więc kult Baala i Jahwe przypominał się bardziej we wczesnych dniach historii Izraela, ale stał się bardziej odrębny dzięki późniejszemu nauczaniu prorockiemu i prawodawstwu kapłańskiemu.

Ponieważ Baal oznacza po prostu „Pan”, nie ma oczywistego powodu, dla którego w pewnym momencie nie można by go było odnieść zarówno do Jahwe, jak i do innych bogów. Rzeczywiście, nie ulega wątpliwości, że Izraelici nie zawsze uważali kult Baala i Jahwe za nie do pogodzenia. Kilku wybitnych Izraelitów nosiło imiona „baalowe”. Sędzia Giedeon był również nazywany Jerubaal, imię, które wydaje się oznaczać „Ba’al stara się”. Potomek pierworodnego syna Jakuba miał na imię Baal (I Kron. 5:5). Stryj króla Saula (to jest brat ojca Saula, Kish) był również o imieniu Baal (I Kron. 9:35-39). Można też znaleźć Eshbaal (jeden z synów Saula), Meribaal (wnuk Saula) i Beeliada (syn Dawida). W 1 Księdze Kronik 12:5 pojawia się imię Bealiah, oznaczające albo Baal-Yahweh, albo „Jahwe jest Baalem.”

Po śmierci Gedeona, według Sędziów 8:33, Izraelici zaczęli czcić Baal Berith („Pana Przymierza”), a mieszkańcy Szechem poparli próbę Abimelecha zostania królem, dając mu 70 sykli ze świątyni Baal Berith (Sędziów 9:4). Scena z udziałem tego „Pana Przymierza” wydaje się bardzo podobna do tej opisanej w Księdze Jozuego 24:25 jako zawierającej przymierze z Jahwe. Sdz 9:46 mówi dalej, że ci zwolennicy Abimelecha wchodzą do „domu El Berith” – najwyraźniej tej samej świątyni, o której wcześniej była mowa jako należącej do Baala. Tak więc wszystkie trzy imiona – Baal, El i Jahwe – odnoszą się do bóstwa przymierza w Szechem, a być może do jednego bóstwa, do którego odnoszą się trzy różne imiona. Fakt, że ołtarze poświęcone Jahwe, nawet w samej Świątyni Jerozolimskiej, charakteryzowały się rogatymi ołtarzami, może również wskazywać na przeniesienie z bardziej prymitywnych czasów, gdy El i Baal (obaj przedstawiani czasem jako byki) nie byli czczeni na wspólnych ołtarzach z Jahwe.

Możliwe jest również, że niektóre hymny, które pierwotnie opisywały Baala, mogły później zostać przypisane do kultu Jahwe. Uważa się, że Psalm 29 jest adaptacją kananejskiego hymnu pierwotnie poświęconego Baalowi.

Głos Pana jest nad wodami, Bóg chwały grzmi, Pan grzmi nad potężnymi wodami… Głos Pana uderza błyskawicami. Głos Pana wstrząsa pustynią; Pan wstrząsa pustynią Kadesz. Głos Pana wykrzywia dęby i ogołaca lasy. A w Jego świątyni wszyscy wołają: „Chwała!”.

Psalm 18 opisuje również Boga hebrajskiego w kategoriach, które łatwo można by zastosować do boga burzy Baala, „Jeźdźca Chmur”

Ziemia zadrżała i zatrzęsła się, i fundamenty gór się zatrzęsły; Zadrżały, bo się rozgniewał. Dym wznosił się z jego nozdrzy; ogień trawiący pochodził z jego ust, a płonące węgle płonęły z niego. On rozstał się z niebiosami i zstąpił; ciemne chmury były pod jego stopami. On zamontowany cherubinów i poleciał; on wzniósł się na skrzydłach wiatru. Uczynił ciemność swoim okryciem, swoim baldachimem wokół siebie – ciemne deszczowe chmury nieba. Z jasności Jego obecności chmury posunęły się naprzód z kamieniami gradowymi i błyskawicami. YHWH grzmiał z nieba, głos Najwyższego rozbrzmiewał

Tak więc jest całkiem prawdopodobne, że w umysłach wielu Izraelitów Pan Baal i Pan Jahwe byli dwoma imionami tego samego bóstwa, niesamowitego Boga, który grzmiał z wysoka, a jednak z miłością błogosławił ich deszczem, aby przynieść płodność i dobrobyt.

Trudno stwierdzić, do jakiego stopnia fałszywy kult, tak mocno potępiany przez proroków, może być jedynie niewłaściwym oddawaniem czci Jahwe, ale scharakteryzowany jako kult Baala. Na przykład Jeremiasz uporczywie przypomina swoim słuchaczom, że różne złe praktyki są czymś, czego „nigdy nie nakazałem, ani nigdy nie przyszło mi to na myśl” (Jr 7,31; 19,5; 32;35). Wydaje się, że słuchacze Jeremiasza uważali te praktyki za coś, czego Bóg chciał. W istocie, zwycięski sędzia Jefta jest zapisany jako składający własną córkę w ofierze całopalnej – praktyka potępiona później przez Jeremiasza – nie kananejskiemu bóstwu, lecz samemu Jahwe (Sdz 11).

Bez względu na to, jak ludzie ogólnie pojmowali relację między Jahwe a Baalem, późniejsi prorocy biblijni wyraźnie starali się nakreślić tę różnicę tak ostro, jak to tylko możliwe. Autor Księgi Królewskiej dramatyzuje to rozróżnienie, relacjonując słowa Eliasza skierowane do zgromadzonych na górze Karmel: „Jak długo będziecie się wahać między dwiema opiniami? Jeśli Pan jest Bogiem, idźcie za Nim, a jeśli Baal jest Bogiem, idźcie za nim” (1 Krl 18, 21). W dalszej części opowiadania prorocy Baala ponoszą niemal komiczną porażkę, podczas gdy Bóg Eliasza zsyła ogień z nieba, a lud w odpowiedzi zabija proroków Baala. Lekcja, którą autor chce przekazać czytelnikowi, nie mogłaby być bardziej jasna.

Prorok Ozeasz ujął tę kwestię bardziej subtelnie, kiedy oświadczył:

Zwabię ją i przyprowadzę na pustynię, i będę mówił czule i do jej serca…. I stanie się w owym dniu, mówi Pan, że będziecie Mnie nazywać 'Ishi', a nie będziecie Mnie już nazywać 'Baali'. Bo zabiorę imiona baalim z jej ust i nie będą już więcej wspominani ani poważnie wspominani z powodu ich imienia (Ozeasz 2:14-17).

Demon Ba’al

Baal jest czasami postrzegany jako demon w tradycji chrześcijańskiej. Wcześni demonolodzy, nieświadomi istnienia Baala/Hadada ani tego, że „baal” może odnosić się do dowolnej liczby lokalnych duchów, uznali ten termin za odnoszący się do jednej, wyjątkowo złej postaci. Baal był uznawany za pierwszego i głównego króla w Piekle, rządzącego Wschodem.

W okresie angielskich purytanów Baal był albo utożsamiany z Szatanem, albo uważany za jego głównego porucznika.

Podczas gdy semicki bóg Baal Hadad przedstawiany był w różnych postaciach – człowieka, barana lub byka – demon Baal (pisany również jako Bael) miał pojawiać się w postaci człowieka, kota, ropuchy lub ich kombinacji. Ilustracja w książce Collina de Plancy’ego Dictionnaire Infernal z 1818 r. w dość osobliwy sposób umieszcza głowy tych trzech stworzeń na zestawie pajęczych nóg.

Inną wersją demona Baala jest Beelzebub, lub dokładniej Baal Zebûb, który pierwotnie był imieniem bóstwa czczonego w filistyńskim mieście Ekron (2 Krl 1:2). Baal Zebûb może oznaczać „Pan z Zebûb”, odnosząc się do nieznanego obecnie miejsca o nazwie Zebûb. Jest to jednak również kalambur -zebûb jest hebrajskim rzeczownikiem oznaczającym „muchę”. Tak więc Baal Zebub był „Panem Much”. Uczeni sugerują również, że termin ten był pierwotnie Baal Zebul, co oznacza „Pan Książę”. W tym scenariuszu imię zostało celowo zmienione przez czcicieli Jahwe na Baal Zebub (władca much), aby ośmieszyć kult Baal Zebula.

Notatki

• Dever, William G. Did God Have A Wife? Archaeology And Folk Religion In Ancient Israel (Archeologia i religia ludowa w starożytnym Izraelu). William. B. Eerdmans Publishing Company, 2005. ISBN 0802828523
• Dever, William G. Who Were the Early Israelites? Grand Rapids, MI: William B. Eerdmans Publishing Co., 2003. ISBN 0802809758
• Finkelstein, Israel, The Bible Unearthed: Archaeology’s New Vision of Ancient Israel and the Origin of Its Sacred Texts. Nowy Jork: Free Press, 2002. ISBN 0684869128
• Hadley, Judith M., The Cult of Asherah in Ancient Israel and Judaism. University of Cambridge, 2000. ISBN 0521662354
• Smith, Mark S. The Early History of God: Yahweh and the Other Deities in Ancient Israel. William B. Eerdmans Publishing Co., 2002. ISBN 080283972X
• Smith, Mark S. The Origins of Biblical Monotheism:Israel’s Polytheistic Background and the Ugaritic Texts, paperback ed. Oxford University Press, 2003. ISBN 0195167686

All links retrieved December 8, 2016.

• Charles L. Souvay Baal, Baalim in The Catholic Encyclopedia.
• Morris Jastrow Jr, J. Frederic McCurdy, and Duncan B. McDonald. Baal Worship in The Jewish Encyclopedia.
• Canaanite Myth: The Baal Epic (wersja edytowana) www.theologywebsite.com.