Inhibitory pompy protonowej (PPIs) są najczęściej przepisywanymi lekami w Stanach Zjednoczonych. Amerykanie wydają ponad 10 miliardów dolarów rocznie na te leki, które obejmują omeprazol, lanzoprazol, rabeprazol i esomeprazol, przeznaczone do leczenia refluksu kwaśnego i infekcji helicobacter pylori (H. pylori). Obecnie, po tym jak leki te są dostępne na rynku od 25 lat – z czego od 16 lat są dostępne bez recepty – niektórzy lekarze i naukowcy zastanawiają się, czy długotrwałe stosowanie IPP nie niesie ze sobą długoterminowych skutków ubocznych, w tym możliwości zwiększenia ryzyka zachorowania na raka.
„W krótkim okresie czasu są one prawdopodobnie bardzo bezpieczne,” mówi Anthony Perre, MD, szef Wydziału Medycyny Ambulatoryjnej w Cancer Treatment Centers of America® (CTCA). „Myślę jednak, że naprawdę ważne jest, aby krytycznie ocenić potrzebę pozostania na inhibitorze pompy protonowej przez dłuższy czas.”
Jak działają inhibitory pompy protonowej?
Żołądek trawi pokarm za pomocą kwasu żołądkowego, mieszanki kwasu solnego, chlorku sodu i chlorku potasu. Ta silnie żrąca zupa jest produkowana, gdy komórki żołądka (komórki G) w żołądku wydzielają hormon gastrynę, który sygnalizuje komórkom okładzinowym w żołądku rozpoczęcie pompowania kwasu. IPP wyłączają pompy protonowe w komórkach ciemieniowych, odcinając produkcję kwasu. „Jeśli blokujesz produkcję kwasu za pomocą inhibitora pompy protonowej, organizm mówi: 'Nie mam wystarczająco dużo kwasu. Wyprodukuj go więcej. Więc sposób, w jaki organizm reaguje jest dla komórek G, aby produkować więcej gastryny,” Dr Perre mówi. Zbyt duża ilość gastryny może stymulować wzrost guzów przewodu pokarmowego. Jak na ironię, inhibitory pompy protonowej często są przepisywane w leczeniu refluksu kwaśnego, zwanego również chorobą refluksową przełyku (GERD), lub zakażenia H. pylori, warunków, które mogą zwiększać ryzyko raka żołądka i przełyku. „Jest to miecz obosieczny”, mówi.
Dwa badania przeprowadzone w 2017 i 2018 roku stwierdziły, że długotrwałe stosowanie IPP może zwiększać ryzyko raka żołądka, zwanego również rakiem żołądka. Naukowcy z Uniwersytetu w Hongkongu przebadali ponad 60 000 pacjentów, którzy przyjmowali IPP w celu leczenia H. pylori. Bakterie te, które żyją w układzie pokarmowym, mogą powodować wrzody i zwiększać ryzyko zachorowania na raka żołądka lub przełyku. W badaniu przeprowadzonym w Hong Kongu stwierdzono, że długotrwałe stosowanie IPP ponad dwukrotnie zwiększa ryzyko zachorowania na raka żołądka. Szwedzkie badanie pacjentów stosujących terapię IPP przyniosło podobne wnioski. Jednak inne badania zaprzeczają tym wnioskom, mówi dr Perre. Na przykład Kanadyjskie Stowarzyszenie Gastroenterologii (Canadian Association of Gastroenterology) stwierdziło, że wnioski z badania przeprowadzonego w Hong Kongu są „nieuzasadnione”. „Istnieje pewna dyskusja i kontrowersje na temat tego, czy IPP zwiększają czy nie zwiększają ryzyko zachorowania na raka,” mówi dr Perre.
Co powinni zrobić pacjenci przyjmujący IPP?
Czy zatem pacjent, który przyjmuje IPP powinien przestać je przyjmować? Odpowiedź nie zawsze jest prosta. Dr Perre sugeruje pacjentom, którzy przyjmowali IPP, aby skonsultowali się z lekarzem w sprawie ich recepty. Ale, jak radzi, pacjenci nie powinni przerywać przyjmowania IPP „na zimno”. „Często zdarza się, że po nagłym odstawieniu leków objawy powracają,” mówi. Pacjenci z GERD mogą być w stanie utrzymać się z dala od IPP, jeśli zmodyfikują swoją dietę i styl życia, np. nie paląc, ograniczając alkohol i kofeinę, unikając pikantnych potraw i nie jedząc późno w nocy. „Jest oczywiste, że modyfikacja stylu życia i diety powinna być podstawą piramidy w każdym przypadku leczenia pacjenta z refluksem” – mówi dr Perre. „Ale w niektórych ludzi, gdzie to nie działa, mogą potrzebować być na terapii inhibitorami pompy protonowej długoterminowe”. W końcu, choć, czy nadal przyjmować leki powinny być decyzja podjęta w porozumieniu z lekarzem. Pacjenci powinni rozmawiać ze swoimi lekarzami na temat długotrwałego stosowania IPP i postępować zgodnie z ich zaleceniami, czy pozostać na lekach, czy zastosować inną interwencję.
Dowiedz się więcej o gastroenterologicznych metodach leczenia raka.