Początkowo ascetyczna tradycja, hatha joga jest praktykowana od tysięcy lat. Jej początki sięgają sanskryckich eposów (hinduizm) i kanonu palijskiego (buddyzm), a tradycja ta powstała na granicy Indii i Nepalu.
Starożytni hatha-jogini żyli jako wyrzeczeni, angażując się w dyscypliny hatha-jogi jako środek samodoświadczenia. Hinduskie koncepcje, takie jak reinkarnacja i karma, były centralnym elementem ich myślenia.
Współcześnie hatha joga kojarzona jest wyłącznie z praktyką fizyczną, zazwyczaj obejmującą sekwencję asan (pozycji jogi) i pranajam (technik oddechowych).
W tym sensie hatha joga jest zazwyczaj praktykowana wolniej i z bardziej statycznymi pozycjami niż w stylach takich jak asztanga czy winjasa. Jednak tradycja hatha jogi obejmuje o wiele więcej niż tylko fizyczną praktykę, która stała się popularna w dzisiejszych czasach.
Zgodnie z Joga Sutrami Patańdżalego, osiem kończyn ścieżki hatha jogi to:
-
Jamy – Pięć społecznych zachowań: ahimsa (niestosowanie przemocy), satya (prawdomówność) asteya (niekradzenie), brahmaczarja (czystość) i aparigraha (nieposiadanie).
-
Niyamas – Pięć przestrzeganych zasad moralnych: saucha (czystość), santosha (zadowolenie), tapas (samodyscyplina), svadhyaya (samokształcenie), ishvarapranidhana (oddanie lub poświęcenie).
-
Asana – Pozycje jogi.
-
Pranajama – Techniki oddechowe jako środek kontroli prany (witalnej energii życiowej).
-
Pratyahara – Wycofanie zmysłów.
-
Dharana – Koncentracja.
-
Dhyana – Medytacja.
-
Samadhi – Oświecenie lub błogość.
Te osiem kończyn oferuje systematyczne podejście do uspokojenia umysłu i znalezienia wyzwolenia od cierpienia. Chociaż praktyka przejawia się w sile fizycznej, zdrowiu fizjologicznym i dobrym samopoczuciu emocjonalnym, ostatecznym celem hatha jogi jest przekroczenie identyfikacji z kompleksem ciało-umysł-intelekt, aby zrozumieć naturę prawdziwej jaźni.