Hymn Francji będzie śpiewany zarówno przez angielskich, jak i francuskich kibiców, gdy drużyny piłkarskie obu narodów spotkają się na Wembley. Jaka historia kryje się za tą porywającą pieśnią, pyta Jon Kelly.
Jest to ostateczny hymn sprzeciwu. W 1792 roku Claude-Joseph Rouget de Lisle, kapitan armii francuskiej, skomponował tę pieśń po tym, jak wojska austriackie i pruskie najechały Francję, próbując stłumić rewolucję.
Murmistrz Strasburga poprosił Rouget de Lisle’a o napisanie pieśni, która zmobilizowałaby żołnierzy do „obrony ojczyzny, która jest zagrożona”. Pierwotnie nosiła tytuł Chant de guerre pour l’Armee du Rhin – Pieśń wojenna dla Armii Renu – i została zadedykowana marszałkowi Nicolasowi Lucknerowi, bawarskiemu dowódcy armii.
Chociaż słowa pieśni oznajmiają, że nadszedł dzień chwały dzieci Ojczyzny, to jednocześnie zawierają mrożące krew w żyłach ostrzeżenie – „okrutni żołnierze” nadchodzą pod „krwawym sztandarem” tyranii, aby „poderżnąć gardła waszym synom, waszym kobietom”. Obywatele – nie poddani – zostają wezwani do chwycenia za broń i „Marsz! Marsz!” – maszerujmy, maszerujmy.
Śpiewały ją oddziały z Marsylii, gdy zbliżały się do Paryża, co doprowadziło do nadania jej przydomka. W 1795 r. stała się hymnem Francji, ale straciła swój status za czasów Napoleona I i została stłumiona podczas Restauracji Burbonów.
La Marseillaise stała się ponownie hymnem narodowym w czasie Trzeciej Republiki Francuskiej – epoki od 1870 roku, kiedy nowoczesna idea tego, co oznacza Francja, została ustanowiona, według Davida Walkera, emerytowanego profesora języka francuskiego na Uniwersytecie w Sheffield.
Większość ludzi nie zwraca uwagi na „dość krwiożercze” teksty, mówi. Uważa on, że ważniejsze jest to, że w przeciwieństwie do God Save the Queen, Marsylianka „nie jest pieśnią arystokratyczną. To pieśń o ludziach, o byciu obywatelem”. Co więcej, „jest to porywający hymn i ludzie mogą go śpiewać z zapałem”.
Nie wszystkim podoba się jego wojenny temat. Valery Giscard d’Estaing, prezydent Francji w latach 1974-1981, zwolnił rytm, ponieważ uznał go za zbyt wojenny. Linia „niech nieczysta krew nawadnia nasze pola” została zacytowana przez krytyków, którzy uważają hymn za rasistowski.
Ale jego przesłanie sprzeciwu i oporu okazało się niezwykle silne w kluczowych momentach historii Francji – inwazji podczas pierwszej wojny światowej i okupacji podczas drugiej wojny światowej.
Francuscy kolarze nucili ją, gdy jechali Tour de France przez rządzoną przez Niemców Alzację w latach 1906-1910. W jednej z najbardziej pamiętnych scen Casablanki, przywódca ruchu oporu Victor Laszlo nakazuje zespołowi grać tę piosenkę, aby zagłuszyć śpiew nazistowskich żołnierzy.
Więc jego rezonans w następstwie ataków w Paryżu, które, jak twierdzi grupa bojowników Państwa Islamskiego, przeprowadziła. Marsylianka jest „wielkim przykładem odwagi i solidarności w obliczu niebezpieczeństwa”, powiedział historyk Simon Schama w programie BBC Today. „Dlatego jest tak ożywcza. To dlatego jest to naprawdę największy hymn narodowy na świecie, kiedykolwiek.”
La Marseillaise pierwsza zwrotka i refren
Allons enfants de la Patrie, (Powstańcie, dzieci Ojczyzny)
Le jour de gloire est arrive! (Dzień chwały nadszedł!)
Contre nous de la tyrannie, (Przeciwko nam tyrania)
L’etendard sanglant est leve (powtórz) (Krwawy sztandar jest podniesiony)
Entendez-vous dans les campagnes (Czy słyszysz, na wsi)
Mugir ces feroces soldats? (Ryk tych dzikich żołnierzy?)
Ils viennent jusque dans vos bras (Wchodzą prosto w twoje ramiona)
Egorger vos fils, vos compagnes! (Poderżnąć gardła waszym synom, waszym kobietom!)
Chorus: Aux armes, citoyens, (Do broni, obywatele)
Formez vos bataillons, (Formować wasze bataliony)
Marchons, marchons, (Maszerujmy, maszerujmy)
Qu’un sang impur (Niech nieczysta krew)
Abreuve nos sillons (powtórz) (Podlej nasze bruzdy)
Zaprenumeruj biuletyn BBC News Magazine, aby otrzymywać artykuły na swoją skrzynkę pocztową.