Guinguette Marais Poitevin

Deutsches Reich (niem. ) była oficjalną nazwą niemieckiego państwa narodowego w latach 1871-1943 w języku niemieckim. W dosłownym tłumaczeniu na język angielski oznacza ona „Cesarstwo Niemieckie”, a odpowiednio „German Realm”. W latach 1943-1945 oficjalna nazwa Rzeszy brzmiała Großdeutsches Reich („Rzesza Niemiecka”).

Aby odnieść się do całego okresu, często używa się częściowo przetłumaczonej „Rzeszy Niemieckiej” /ˈdʒɜrmən ˈraɪk/, która nie ma monarchicznych konotacji, przy czym „German Realm” jest bardziej odpowiednim bezpośrednim tłumaczeniem oficjalnego tytułu. Nieformalnie naród ten był również znany po prostu jako Niemcy.

Termin

Nazwa „Rzesza Niemiecka” była czasami stosowana na współczesnych mapach w odniesieniu do Świętego Cesarstwa Rzymskiego (911-1806), zwanego również od XVI wieku „Świętym Cesarstwem Rzymskim Narodu Niemieckiego”, chociaż stanowiła ona ponadnarodową jednostkę wykraczającą poza granice niemieckiego obszaru językowego (Sprachraum). Pierwsza próba utworzenia „Cesarstwa Niemieckiego” podczas rewolucji marcowej 1848 roku na mocy konstytucji frankfurckiej zakończyła się niepowodzeniem: została przerwana przez monarchów Konfederacji Niemieckiej, zwłaszcza przez króla Prus, walczących z niemieckim nacjonalizmem, który wówczas był związany z ideą suwerenności ludowej.

Dzieje Niemiec w okresie Rzeszy Niemieckiej dzieli się umownie na trzy odrębne okresy:

• monarchia pod przewodnictwem cesarza z pruskiego rodu Hohenzollernów, znana w języku angielskim jako German Empire (1871-1918), często nazywana drugą Rzeszą Niemiecką, aby zasygnalizować ciągłość ze Świętym Cesarstwem Rzymskim.
• demokracja półprezydencka, nieformalnie zwana Republiką Weimarską (1919-33)
• totalitarna dyktatura nazistowska, powszechnie znana jako nazistowskie Niemcy lub „Trzecia Rzesza” (1933-45), będąca nazistowską próbą zapewnienia sobie legitymizacji poprzez proklamowanie ciągłości z Pierwszą Rzeszą, tj. Świętym Cesarstwem Rzymskim i (drugim) Cesarstwem Niemieckim Hohenzollernów.Podobnie jak jego łaciński odpowiednik, imperium, słowo Rzesza nie musi oznaczać monarchii; zarówno Republika Weimarska, jak i nazistowskie Niemcy używały nazwy Rzesza Niemiecka, a obie te republiki były przynajmniej de iure republikańskie.

  Po aneksji Austrii w 1938 r. nazistowskie Niemcy nieformalnie nazwały się Wielką Rzeszą Niemiecką (niem. Großdeutsches Reich). Nazwa ta stała się oficjalną nazwą państwa dopiero w ostatnich dwóch latach (1943-45) rządów nazistów pod wodzą Adolfa Hitlera, choć zmiana ta nigdy nie została proklamowana. Po II wojnie światowej określenie „Rzesza Niemiecka” szybko wyszło z użycia w okupowanych przez aliantów Niemczech, jednak dalsze istnienie państwa pozostało kwestią sporną (patrz niżej).

  Różnica między „Rzeszą” a „Cesarstwem”

  

  Zobacz także: Rzesza

  Chociaż niemieckie słowo Reich tłumaczy się na angielskie słowo „empire” (tłumaczy się również na takie słowa jak „realm” czy „domain”), tłumaczenie to nie było używane przez cały okres istnienia Rzeszy Niemieckiej. Historycznie rzecz biorąc, tylko Niemcy od 1871 do 1918 roku – kiedy Niemcy były pod rządami cesarza (Kaiser) – są znane w języku angielskim jako „German Empire” (Deutsches Kaiserreich w niemieckiej historiografii), podczas gdy termin „German Reich” opisuje Niemcy od 1871 do 1945 roku. Ponieważ w dosłownym tłumaczeniu „Cesarstwo Niemieckie” oznacza monarchię, termin ten jest używany tylko w odniesieniu do Niemiec przed upadkiem monarchii pod koniec I wojny światowej w 1918 r. Po zjednoczeniu Niemiec, za panowania króla pruskiego Wilhelma I i jego kanclerza Otto von Bismarcka, państwa niemieckie (np. królestwa Prus, Bawarii i Saksonii) zostały zjednoczone pod rządami cesarskimi dynastii Hohenzollernów. 18 stycznia 1871 r. Wilhelm I został ogłoszony cesarzem niemieckim w Sali Lustrzanej w Wersalu, Rzesza Niemiecka została oficjalnie ogłoszona Rzeszą Niemiecką, czyli „Cesarstwem Niemieckim”, nawiązującym do nieistniejącego już Świętego Cesarstwa Rzymskiego. 14 kwietnia 1871 r. parlament Rzeszy uchwalił Konstytucję Cesarstwa Niemieckiego (Verfassung des Deutschen Reiches), która została opublikowana dwa dni później.

  Jednakże, wywodzące się z Konfederacji Północnoniemieckiej, Cesarstwo nigdy nie obejmowało wszystkich ziem „niemieckich”, z wyłączeniem tych cislitańskich ziem koronnych Austro-Węgier, które do 1866 r. były częścią Konfederacji Niemieckiej. Zjednoczenie pod pruskim przywództwem było wyrazem „mniej niemieckiego” rozwiązania kwestii niemieckiej przez Bismarcka po wojnie austriacko-pruskiej w 1866 r., realizowanego przy wsparciu jego narodowo-liberalnych sojuszników. Z drugiej strony Rzesza Niemiecka z 1871 roku obejmowała rozszerzone terytoria pruskie z dużą częścią ludności nieniemieckiej, jak Poznań, Prusy Zachodnie czy Szlezwik.

  Warto zauważyć, że przed i w czasie wydarzeń I wojny światowej państwo niemieckie nazywano po angielsku „empire”, a Wilhelma II tytułowano „His Imperial and Royal Majesty The German Emperor”. Jednak po wojnie i zniesieniu monarchii podczas rewolucji niemieckiej w latach 1918-19, kiedy Wilhelm został zmuszony do abdykacji, oficjalna angielska nazwa Niemiec brzmiała „Rzesza Niemiecka”: Reich pozostała nieprzetłumaczona i nie odnosiła się już do „imperium”, lecz zamiast tego nabrała konotacji „Realm” lub „State”. „Rzesza Niemiecka” była używana w dokumentach prawnych i anglojęzycznych traktatach międzynarodowych – np. w pakcie Kellogg-Briand i w konwencjach genewskich. Gdyby termin „Cesarstwo” był jeszcze w tym momencie uznawany za obowiązujący, byłby używany w tych dokumentach zamiast terminu „Rzesza”.

  Poza oficjalnymi dokumentami, Niemcy po I wojnie światowej były określane jako „Rzesza Niemiecka” – nigdy jako „Cesarstwo Niemieckie” – na przykład przez polityków brytyjskich – i słowo „Rzesza” było używane bez tłumaczenia przez prokuratorów alianckich podczas Procesów Norymberskich, a „Cesarstwo Niemieckie” było używane tylko do określenia Niemiec sprzed 1918 roku.

  To, że Reich nigdy nie zostało przetłumaczone na „Cesarstwo” po 1918 roku ma związek z brakiem dokładnego odpowiednika w języku angielskim. W języku niemieckim Reich nie zakłada monarchicznej formy rządu, ale w angielskim słowo „Empire” prawie na pewno zakłada, mimo że łacińskie słowo imperium, od którego pochodzi „empire”, nie musi oznaczać monarchii. W języku staroangielskim istniało słowo rīc, które było spokrewnione z Reich, ale to słowo już dawno wyszło z użycia, może z wyjątkiem związku „biskupstwo”.

  Głowy państw

  .

  .

  Głowa państwa	Lifespan	Tytuł	od	do	Orzeł (herb lub godło)
  Cesarstwo Niemieckie (1871-1918)
  Wilhelm I	1797-1888	Deutscher Kaiser (Cesarz Niemiecki)		Wilhelm I	1797-1888	Niemiecki Emperor)	18 stycznia 1871	9 marca 1888
  Frederick III	1831-1888	Deutscher Kaiser	9 marca 1888	15 czerwca 1888
  Wilhelm II	1859-1941	Deutscher Kaiser	15 czerwca 1888	18 listopada 1918
  Republika Weimarska (1919-1933)
  Friedrich Ebert	1871-1925	Prezydent Rzeszy (Reichspräsident) (Prezydent Rzeszy)	11 lutego 1919	28 lutego 1925
  Paul von Hindenburg	1847-1934	Reichspräsident	12. maja 1925	2 sierpnia 1934
  Nazistowskie Niemcy (1933-1945)
  Adolf Hitler	1889-1945	Führer und Reichskanzler (Führer i Kanclerz Rzeszy)	2 sierpnia 1934	30 kwietnia 1945
  Karl Dönitz	1891-1980	Reichspräsident	30 kwietnia 1945	23 maja 1945 r.

  Koniec II wojny światowej

  W dniu 8 maja 1945 r, wraz z kapitulacją niemieckich sił zbrojnych, naczelne dowództwo Wehrmachtu zostało przekazane aliantom. Alianci odmówili uznania Karla Dönitza za Reichspräsidenta lub uznania prawomocności jego rządu flensburskiego (tak zwanego, ponieważ miał siedzibę we Flensburgu i kontrolował tylko niewielki obszar wokół miasta) i 5 czerwca 1945 r. cztery mocarstwa podpisały Deklarację Berlińską, tworząc Sojuszniczą Radę Kontroli, i przejęły de jure najwyższą władzę nad Niemcami.Podczas gdy okupowane przez aliantów Niemcy zostały podzielone na brytyjską, francuską, amerykańską i radziecką strefę okupacyjną, byłe wschodnie terytoria Rzeszy Niemieckiej na wschód od linii Odry i Nysy zostały de facto zaanektowane przez Rzeczpospolitą Polską i Związek Radziecki. Siły alianckie nie zniosły jednak konstytucji weimarskiej ani nie ogłosiły rozwiązania Rzeszy Niemieckiej.

  Podzielone Niemcy

  W 1973 roku Federalny Trybunał Konstytucyjny (Bundesverfassungsgericht) w swojej rewizji Traktatu Zasadniczego między Niemcami Wschodnimi i Zachodnimi z roku poprzedniego orzekł, że zgodnie z Ustawą Zasadniczą Republika Federalna Niemiec (RFN) jest tożsama z Rzeszą Niemiecką, a nie tylko jej prawnym następcą. Sąd wyjaśnił ponadto, że w kwestiach dotyczących terytorium państwa RFN posiada tylko częściową tożsamość, ponieważ Niemiecka Republika Demokratyczna oraz okupowane przez Polskę i ZSRR terytoria wschodnie znajdowały się poza władzą RFN, a w odniesieniu do całych Niemiec kompetencje miały jeszcze mocarstwa sprzymierzone. Stwierdzała tym samym ciągłość państwa niemieckiego powstałego w 1871 roku zgodnie z prawem konstytucyjnym i jego tożsamość jako podmiotu prawa międzynarodowego.

  Pogląd ten był jednak kwestionowany przez większość innych państw świata. Trzej zachodni sojusznicy, Związek Radziecki i większość innych krajów zachodnich uważały Rzeszę Niemiecką za jeden naród – nie utożsamiany z państwem zachodnio- lub wschodnioniemieckim, lecz raczej z oboma państwami łącznie. Inne kraje uważały, że Rzesza Niemiecka została podzielona na dwa państwa. Od 1974 roku oficjalne stanowisko NRD było takie, że NRD jest nowym państwem o charakterze niemieckim, spadkobiercą Cesarstwa Niemieckiego i że istniały wtedy dwa państwa niemieckie, które były różnymi narodami. Ustawa Zasadnicza Republiki Federalnej Niemiec powstała za zgodą co najmniej zachodnich aliantów. Warto również zauważyć, że RFN była po wojnie odpowiedzialna za reparacje, podczas gdy NRD zaprzeczała jakiejkolwiek odpowiedzialności prawnej za Rzeszę Niemiecką.

  Zjednoczone Niemcy

  Podpisując 12 września 1990 roku Traktat o ostatecznym porozumieniu w sprawie Niemiec między Niemcami a wojennymi aliantami, nie wymieniono w nim terminu Rzesza Niemiecka, jednak alianci sparafrazowali międzynarodową osobowość prawną Niemiec jako „Niemcy jako całość” w angielskiej wersji tekstu. Zamiast tego państwa Republiki Federalnej Niemiec (RFN, RFN) i Niemieckiej Republiki Demokratycznej (NRD) zgodziły się na związanie pewnymi warunkami, które musiały ratyfikować, a jednym z nich było utworzenie zjednoczonych Niemiec – które, aby zaistnieć, musiały również zgodzić się na pewne warunki traktatowe. Po spełnieniu tych warunków na mocy artykułu 7.2 „Zjednoczone Niemcy odpowiednio pełną suwerenność nad swoimi wewnętrznymi i zewnętrznymi sprawami.”

  1. 1.0 1.1 Magazyn Harper’s, Tom 63. Pp. 593. Termin „Reich” nie oznacza dosłownie imperium, jak powszechnie przyjmuje się w języku angielskim, termin „Kaiserreich” oznacza dosłownie imperium – zwłaszcza dziedziczne imperium pod wodzą dosłownego cesarza, choć w języku niemieckim „reich” używano do określenia Imperium Rzymskiego, ponieważ ma ono słabą tradycję dziedziczną. W przypadku Cesarstwa Niemieckiego, oficjalna nazwa była Deutsches Reich, który jest prawidłowo przetłumaczone jako „Królestwo Niemieckie”, ponieważ oficjalna pozycja głowy państwa w konstytucji Cesarstwa Niemieckiego był oficjalnie „prezydencji” konfederacji państw niemieckich kierowanych przez króla Prus, który przyjąłby „tytuł Cesarza Niemiec” w odniesieniu do narodu niemieckiego, ale nie był cesarzem Niemiec, jak w cesarza państwa.
  2. 2.0 2.1 „Niemcy” w Encyclopædia Britannica.
  3. Dekret RK 7669 E ministra Rzeszy i szefa Kancelarii Rzeszy Hansa Lammersa z 26 czerwca 1943 roku.
  4. „Konwencja o ujednoliceniu niektórych prawideł dotyczących zderzeń statków”. Bruksela. 23 września 1910. http://www.admiraltylawguide.com/conven/collisions1910.html – przykład dokumentu prawnego, w którym Niemcy są oficjalnie określane jako „Cesarstwo Niemieckie”
  5. „Pełny tekst Paktu Kellogg-Briand”. 27 sierpnia 1928. http://www.yale.edu/lawweb/avalon/imt/kbpact.htm.
  6. „Pełny tekst Konwencji Genewskiej”. 27 lipca 1929. http://www.austlii.edu.au//cgi-bin/disp.pl/au/other/dfat/treaties/1931/7.html.
  7. „Przemówienie brytyjskiego premiera Neville’a Chamberlaina”. 17 marca 1939. http://www.yale.edu/lawweb/avalon/wwii/bluebook/blbk09.htm.
  8. Deklaracja dotycząca pokonania Niemiec i przejęcia najwyższej władzy przez mocarstwa sprzymierzone, 5 czerwca 1945 r.
  9. BVerfGE 36, 1: Orzeczenie Federalnego Trybunału Konstytucyjnego (Bundesverfassungsgericht) dotyczące Traktatu Podstawowego Wschód-Zachód – w języku niemieckim i angielskim, 31 lipca 1973 r.
  10. Donald M. McRae, Canadian Yearbook of International Law 2005, Vol. 43, University of British Columbia, Vancouver 2006, s. 431.
  11. Traktat o ostatecznym porozumieniu w odniesieniu do Niemiec, Misja Dyplomatyczna USA w Niemczech. Uaktualnione: Listopad 2003