Psychologia jungowskaEdit
Szwajcarski psychiatra Carl Jung postrzegał ouroborosa jako archetyp i podstawową mandalę alchemii. Jung zdefiniował również związek ouroborosa z alchemią:
Alchemicy, którzy na swój sposób wiedzieli więcej o naturze procesu indywiduacji niż my, współcześni, wyrazili ten paradoks poprzez symbol Ouroborosa, węża zjadającego własny ogon. Mówi się, że Ouroboros ma znaczenie nieskończoności lub całości. W odwiecznym obrazie Ouroborosa kryje się myśl o pożeraniu samego siebie i przemianie siebie w proces krążenia, gdyż dla bystrzejszych alchemików było jasne, że prima materia tej sztuki jest sam człowiek. Ouroboros jest dramatycznym symbolem integracji i asymilacji przeciwieństwa, czyli cienia. Ten proces „sprzężenia zwrotnego” jest jednocześnie symbolem nieśmiertelności, gdyż o Ouroborosie mówi się, że zabija siebie i ożywia siebie, zapładnia siebie i rodzi siebie. Symbolizuje Jednego, który powstaje ze zderzenia przeciwieństw i dlatego stanowi tajemnicę prima materia, która (…) bezsprzecznie wywodzi się z nieświadomości człowieka.
Psycholog jungowski Erich Neumann pisze o nim jako o reprezentacji „stanu świtu” pre-ego, przedstawiając niezróżnicowane doświadczenie niemowlęctwa zarówno ludzkości, jak i pojedynczego dziecka.
Sen KekulégoEdit
Niemiecki chemik organiczny August Kekulé opisał moment eureki, w którym uświadomił sobie strukturę benzenu, po tym, jak zobaczył wizję Ouroborosa:
Siedziałem, pisząc przy moim podręczniku; ale praca nie posuwała się naprzód; moje myśli były gdzie indziej. Odwróciłem się krzesłem do ognia i drzemałem. Znów atomy grasowały przed moimi oczami. Tym razem mniejsze grupy trzymały się skromnie w tle. Moje umysłowe oko, wyostrzone przez powtarzające się wizje tego rodzaju, mogło teraz odróżnić większe struktury o różnorodnej budowie: długie rzędy, czasem bardziej do siebie przylegające; wszystkie wijące się i skręcające w wężowym ruchu. Ale spójrzcie! Co to było? Jeden z węży chwycił się za własny ogon, a jego kształt wirował szyderczo przed moimi oczami. Jakby za sprawą błyskawicy obudziłem się; i tym razem również spędziłem resztę nocy na opracowywaniu konsekwencji tej hipotezy.
CosmosEdit
Martin Rees użył ouroborosa do zilustrowania różnych skal wszechświata, od 10-20 cm (subatomowej) na ogonie, do 1025 cm (supragalaktycznej) na głowie. Rees podkreślił „intymne powiązania pomiędzy mikroświatem a kosmosem, symbolizowane przez ouraborusa”, jako że ogon i głowa spotykają się, aby dopełnić koło.
Cybernetyka
Cybernetyka zastosowała logikę okrężną działania przyczynowego w podstawowym pojęciu Sprzężenia zwrotnego w dyrektywnym i celowym zachowaniu w organizmach ludzkich i żywych, grupach i samoregulujących się maszynach. Ogólna zasada sprzężenia zwrotnego opisuje obwód (elektroniczny, społeczny, biologiczny lub inny), w którym wyjście lub wynik jest sygnałem, który wpływa na wejście lub czynnik sprawczy poprzez jego reakcję na nową sytuację. W. Ross Ashby w książce „Design for a Brain” (1952) zastosował idee z biologii do swojej pracy psychiatry: że żywe istoty utrzymują podstawowe zmienne organizmu w krytycznych granicach, a mózg jest regulatorem niezbędnych pętli sprzężenia zwrotnego. Parmar kontekstualizuje swoje praktyki jako artysta, stosując cybernetyczną zasadę Ouroborosa do improwizacji muzycznej.
Więc wąż zjadający swój ogon jest akceptowanym obrazem lub metaforą w autopoietycznym rachunku samoodniesienia, lub samoindeksacji, logicznej notacji procesualnej do analizy i wyjaśniania samoreprodukujących się systemów autonomicznych i „zagadki żywych”, opracowanej przez Francisco Varelę. Reichel opisuje to jako:
’…abstrakcyjne pojęcie systemu, którego struktura jest utrzymywana przez samoreprodukcję i przez tę strukturę. Według Kauffmana jest to „starożytny mitologiczny symbol robaka ouroborosa osadzony w matematycznym, nienumerycznym rachunku”.
Kalkulator wywodzi się z konfluencji cybernetycznej logiki sprzężenia zwrotnego, subdyscypliny Autopoiesis rozwiniętej przez Varelę i Humberto Maturanę oraz rachunku wskazań George’a Spencera Browna. W innym pokrewnym zastosowaniu biologicznym:
Niezwykłe jest to, że spostrzeżenie Rosena, że metabolizm jest tylko odwzorowaniem…, które może być zbyt pobieżne dla biologa, okazuje się wskazywać nam drogę do rekurencyjnego konstruowania, poprzez proces ograniczający, rozwiązań samoreferencyjnego równania Ouroborusa f(f) = f, dla nieznanej funkcji f, w sposób, którego matematycy nie wyobrażali sobie przed Rosenem.
Cybernetyka drugiego rzędu, czyli cybernetyka cybernetyki, stosuje zasadę autoreferencyjności, czyli udziału obserwatora w obserwowanym, do badania udziału obserwatora we wszystkich zachowaniach i praxis nauki, włączając w to domenę D.J. Stewarta „imparities cenionych przez obserwatora”.
Jaszczurka opasana pancernikiemEdit
Gatunek jaszczurki opasanej pancernikiem, Ouroborus cataphractus, bierze swoją nazwę od postawy obronnej zwierzęcia: zwinięcia się w kłębek i trzymania własnego ogona w pysku.