W XIX wieku w świecie muzyki istniały dwa pozornie przeciwstawne wpływy. Po pierwsze, rosnąca fala romantycznego nacjonalizmu przetaczała się przez świat zachodni, gdy każda grupa ludzi szukała sposobów na wyrażenie i zachowanie swojej tożsamości kulturowej. Po drugie, siła muzyki z XVIII wieku, zwłaszcza niemieckich mistrzów Haydna, Mozarta i Beethovena, została wypalona w zbiorowej świadomości. W Rosji te dwie siły spotkały się w muzyce Michaiła Glinki i grupy kompozytorów, których nazywamy „Rosyjską Piątką”.
Ruch nacjonalistyczny w Rosji skupił się wokół miasta Sankt Petersburg i rozpoczął się od muzyki Michaiła Glinki. Glinka był utalentowanym młodym muzykiem. Wczesne lata spędził na podróżach po Europie i poznawaniu muzyki kontynentu; spotykał kompozytorów takich jak John Field, Mendelssohn, Berlioz i Liszt. To właśnie podczas tych podróży odkrył swoje życiowe marzenie, aby stworzyć rosyjski styl muzyki. Jego dwie opery „Życie za cara” oraz „Rusłan i Ludmiła” wykorzystały instrumenty i formy tradycyjnej praktyki i nasyciły je melodiami i dźwiękami harmonicznymi swojej kultury. Jego utwory zaczęły znajdować publiczność poza granicami Rosji. Hector Berlioz był pod wielkim wrażeniem Glinki i sprowadził jego muzykę do Paryża. Niestety, Glinka zmarł nagle w 1857 roku.
Spuścizna Glinki żyła dalej w towarzystwie, które zaczęło się tworzyć w Petersburgu pod koniec lat 50-tych XIX wieku. Była to grupa młodych kompozytorów amatorów, którzy poświęcili się tworzeniu odrębnego stylu rosyjskiego, a nie tylko naśladowaniu muzyki europejskiej. Mily Balakirev, Cesar Cui, Modest Mussorgsky, Nikolai Rimsky-Korsakov i Alexander Borodin są dziś określani jako „Rosyjska Piątka”. Właściwie nigdy tak siebie nie nazywali. Ich krytycy i naiwniacy nazywali ich „Potężną Garstką” jako żart lub obraźliwe określenie. Ale ci ludzie przyjęli ten tytuł i z dumą dążyli do realizacji rosyjskiej ekspresji muzycznej.
Zaczęli od wykorzystania pieśni ludowych i tańców, malując w muzyce codzienne życie swoich ludzi. Oznaczało to również odrzucenie niektórych zasad harmonii i kontrapunktu i przyjęcie egzotycznych skal i form, które można znaleźć w niektórych z najbardziej eksperymentalnych dzieł Franciszka Liszta. Muzyka „Rosyjskiej Piątki” wniosła również smak Wschodu na Zachód, jako że zawierała pieśni i opowieści z odległych krańców ich rozległej ziemi.
Pomimo że grupa rozwiązała się około 1870 roku, ich dzieła wpłynęły na nowe pokolenie rosyjskich kompozytorów, takich jak Głazunow, Prokofiew, Strawiński i Szostakowicz. Poza Rosją, ich wpływ można dostrzec w dziełach francuskich impresjonistów Debussy’ego i Ravela.
Timeline to eksploracja rozwoju muzyki zachodniej. Wybierz się w podróż do wydarzeń, postaci i koncepcji, które ukształtowały naszą zachodnią tradycję muzyczną.