Rozważania
W badaniu tym stwierdzono, że CFR pacjentów bez znanej choroby miażdżycowej, ale z wysokim stężeniem IgE spowodowanym atopią lub nieznanymi przyczynami, były znacząco niższe w porównaniu z osobami z prawidłowym stężeniem IgE. Wyniki te potwierdzają hipotezę o związku IgE z miażdżycą.
Ocena CFR jest wiarygodnym i powtarzalnym markerem funkcji mikronaczyniowej naczyń wieńcowych, natomiast IMT tętnic szyjnych jest ogólną miarą stopnia zaawansowania miażdżycy. Wzrasta liczba danych wykazujących związek między zwężeniem tętnicy wieńcowej a CFR. Zgodnie z tymi badaniami CFR został uznany za czuły marker do identyfikacji pacjentów z chorobą anatomiczną wysokiego ryzyka w badaniu angiograficznym metodą tomografii komputerowej. W wielu badaniach wykazano, że nawet u pacjentów bez obturacyjnej choroby wieńcowej (CAD), CFR jest obniżona u osób z wieloma schorzeniami, takimi jak nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, zespół metaboliczny, palenie tytoniu, dyslipidemia, przewlekła choroba nerek i ogólnoustrojowe zapalenie w porównaniu ze zdrowymi ochotnikami (średnia CFR w tych badaniach wynosi 3,8) . Badania te, jak również inne, sugerują, że dysfunkcja mikronaczyniowa naczyń wieńcowych poprzedza ograniczające przepływ obciążenie blaszką miażdżycową nasierdzia tętnic wieńcowych u pacjentów z czynnikami ryzyka. Redukcja CFR (<2,0) związana z kumulacją czynników ryzyka wieńcowego występowała nawet u 50% kohorty pacjentów z podejrzeniem CAD i brakiem dowodów niedokrwienia. Ostatnie badania, w tym duże badania retrospektywne, konsekwentnie wykazują, że CFR jest istotnym markerem prognostycznym u pacjentów ze znaną i podejrzewaną CAD . Pacjenci niskiego ryzyka, sklasyfikowani na podstawie zachowanej CFR (≥2,0), są związani z niskim ryzykiem zgonu z przyczyn sercowych (0,2% rocznie). Z kolei pacjenci wysokiego ryzyka stratyfikowani na podstawie bardzo niskiej CFR (CFR < 1,5) są uważani za obarczonych wysokim ryzykiem zgonu z przyczyn sercowych (11% rocznie). IMT tętnic szyjnych wspólnych jest ogólną miarą zaawansowania miażdżycy, a zwiększona IMT wiąże się z uogólnioną miażdżycą. W wielu badaniach wykazano związek IMT tętnic szyjnych ze stanem miażdżycy naczyń wieńcowych. U pacjentów bez klinicznej choroby miażdżycowej stwierdzono, że czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego wiążą się z upośledzeniem przepływu mediowanego przez dylatację, CFR i zwiększoną IMT. Jednak wartości IMT w grupie pacjentów nie różniły się od wartości u osób z grupy kontrolnej w innym badaniu .
Criqui i wsp. po raz pierwszy zbadali związek między całkowitą IgE a chorobą sercowo-naczyniową. Stwierdzili, że średni całkowity poziom IgE w surowicy wzrósł 1,2 razy u mężczyzn z wcześniejszą historią ostrego zawału serca (AMI). Późniejsze badania, obejmujące zarówno duże, jak i małe serie, wykazały, że różne podgrupy choroby niedokrwiennej serca, zwłaszcza u mężczyzn, były konsekwentnie związane z wysokim poziomem IgE w surowicy. W związku z tym wysunięto hipotezę, że IgE może odgrywać rolę w rozwoju choroby wieńcowej. Omówiono również wysoki poziom IgE jako możliwy biomarker choroby niedokrwiennej serca. To, czy podwyższony poziom IgE jest przyczyną czy skutkiem miażdżycowej choroby serca, jest nadal przedmiotem debaty, ponieważ istnieją dane potwierdzające obie strony. Szczeklik i wsp. oceniali stężenie całkowitych IgE w surowicy 100 pacjentów z niedawno przebytym AMI. Średnie wartości całkowitych IgE systematycznie wzrastały po epizodzie niedokrwienia, osiągając istotne statystycznie zróżnicowanie w 3. dobie i szczyt w 7. dobie. Stężenie IgE zmniejszyło się w 14. dniu i powróciło do poziomu wyjściowego po 3 tygodniach. Korkmaz i wsp. oceniali również wartości IgE w surowicy krwi u 156 pacjentów z chorobą wieńcową. Stwierdzili, że całkowite stężenie IgE w surowicy było istotnie wyższe u pacjentów z AMI i niestabilną dławicą piersiową. Szczeklik i wsp. badali poziom całkowitych IgE w surowicy u 386 pacjentów z AMI w momencie przyjęcia na oddział wieńcowy i podzielili pacjentów na obecność (n=55) lub brak (n=331) nagłego zatrzymania krążenia. Stwierdzili oni, że stężenie całkowitego IgE w surowicy było istotnie wyższe w pierwszej grupie. Edston i van Hage-Hamsten badali 29 przypadków nagłego zgonu z powodu zakrzepicy tętnic wieńcowych. Stwierdzili, że pacjenci ci mieli prawie dwukrotnie wyższe stężenie całkowitego IgE w surowicy i znacznie większą częstość podwyższonego poziomu całkowitego IgE w surowicy.
Wszystkie te badania sugerują, że poziom IgE wzrasta jako odpowiedź immunologiczna w ostrych incydentach wieńcowych. Inne badania sugerują jednak, że IgE samo w sobie może być czynnikiem ryzyka choroby niedokrwiennej serca. Langer i wsp. zmierzyli poziom IgE u 621 osób, które następnie były obserwowane przez średnio 9 lat. Stwierdzono, że poziom całkowitych IgE w surowicy był istotnie wyższy u mężczyzn, którzy przebyli chorobę wieńcową, a także u tych, którzy doświadczyli AMI bez zgonu. Tendencja ta nie została jednak potwierdzona u kobiet, u których poziom całkowitych IgEs w surowicy nie różnił się istotnie od poziomu u mężczyzn. W innym badaniu Kovanen i wsp. oceniali związek między całkowitym poziomem IgE w surowicy a chorobą wieńcową u mężczyzn z dyslipidemią uczestniczących w badaniu Helsinki Heart Study, obserwując ich przez 5 lat. Wykazali oni, że podstawowe poziomy IgE były znacząco wyższe u tych, którzy doświadczyli śmiertelnego lub nieśmiertelnego AMI. Ostatnie badanie molekularne i kliniczne oceniające patogenezę miażdżycy dodatkowo wyjaśniło kwestie związane z zależnością między IgE a miażdżycą. Stwierdzono, że stężenie całkowitego IgE w surowicy było o prawie 60% wyższe u pacjentów, u których rozpoznano CAD niż u tych, u których jej nie stwierdzono, a nawet było wyższe u pacjentów z cięższą CAD, taką jak AMI, niż u pacjentów z niestabilną i stabilną dławicą piersiową. W części molekularnej badania wykazano, że IgE i podjednostka FcεR1 FcεR1α są obecne w ludzkich zmianach miażdżycowych, szczególnie w obszarach bogatych w makrofagi. U myszy brak FcεR1α powodował zmniejszenie stanu zapalnego i apoptozy w blaszkach miażdżycowych oraz zmniejszenie obciążenia chorobą. W hodowlanych makrofagach do aktywności FcεR1 wymagana była obecność TLR4. IgE stymulowała interakcję pomiędzy FcεR1 i TLR4, co powodowało apoptozę makrofagów. Biorąc pod uwagę wyniki tych badań, które wykazały proaterogenne, prozakrzepowe i antyfibrynolityczne działanie IgE, wysoki poziom IgE może być czynnikiem ryzyka choroby niedokrwiennej serca .
Dane uzyskane z badań na ludziach i zwierzętach, które wykazały zwiększony poziom IgE jako czynnik ryzyka choroby wieńcowej, były ograniczone tylko do poliklonalnych IgE. Związek między alergenowo-swoistymi IgE a chorobą niedokrwienną serca nie został jeszcze wykazany. W dużym, prospektywnym badaniu Linneberg i wsp. obserwowali 18 841 osób otrzymujących podskórną immunoterapię swoistymi alergenami (SCIT) wraz z 428 484 osobami otrzymującymi konwencjonalne leczenie alergii (tj. steroidy donosowe lub doustne leki przeciwhistaminowe) przez 10 lat. W porównaniu z konwencjonalnym leczeniem alergii, pacjenci otrzymujący SCIT mieli ogólnie niższe ryzyko śmiertelności i AMI. Badanie to sugeruje, że immunoterapia alergenowa, która jak wiadomo zmienia przebieg choroby, jak również odpowiedź immunologiczną, może również zmniejszać ryzyko choroby niedokrwiennej serca.
Wśród osób zdrowych i pacjentów z miażdżycą badano niektóre białkowe markery zapalenia naczyń jako nieinwazyjny wskaźnik miażdżycy. Najczęściej badanym biomarkerem zapalenia w chorobach sercowo-naczyniowych jest hsCRP. hsCRP zostało zaproponowane jako silny biochemiczny marker obok innych tradycyjnych czynników ryzyka, takich jak dyslipidemia, nadciśnienie, otyłość i palenie tytoniu. Jednakże inne badania wykazały, że hsCRP nie odgrywa bezpośredniej roli w aterogenezie. Na przykład, pomiary hsCRP u kobiet i mężczyzn (powyżej 55 lat) w badaniu Rotterdam Study zostały zgłoszone jako nie wnoszące wkładu oprócz tradycyjnych czynników ryzyka . Co zaskakujące, w naszym badaniu hsCRP było wyższe u osób z grupy kontrolnej. To odkrycie można wytłumaczyć faktem, że pacjenci byli leczeni różnymi lekami, w tym lekami przeciwhistaminowymi, steroidami donosowymi lub montelukastem, zanim zostali skierowani do naszej kliniki, co mogło zmniejszyć stan zapalny.
Niektóre inne markery zapalne, takie jak VCAM-1, ICAM-1 i IL-6 okazały się być związane z miażdżycą. Ridker i wsp. wykazali, że stężenie rozpuszczalnego ICAM-1 w osoczu jest podwyższone na wiele lat przed pierwszym zawałem serca. Jednak tylko w nielicznych badaniach prospektywnych oceniano, czy rozpuszczalny VCAM-1 jest również markerem zwiększonego ryzyka sercowo-naczyniowego .
W obecnym badaniu żaden z markerów zapalnych nie różnił się między grupą pacjentów a grupą kontrolną, chociaż wartości CFR sugerowały tendencję miażdżycową w grupie pacjentów. Wyjaśnieniem tego faktu może być fakt, że badanie to przeprowadzono w bardzo wczesnym stadium ewentualnej przyszłej miażdżycy.
W podsumowaniu, wyniki tego badania wydają się potwierdzać opinię, że wysokie całkowite stężenie IgE może być czynnikiem ryzyka rozwoju miażdżycy. W przyszłych badaniach należy sprawdzić, czy interwencje mające na celu zmniejszenie IgE, takie jak leczenie anty-IgE, mogą zapobiegać miażdżycy.