Nieczerniakowe nowotwory skóry
Nieczerniakowe nowotwory skóry obejmują raki podstawnokomórkowe i raki kolczystokomórkowe. Rzadko są one śmiertelne, ale leczenie chirurgiczne jest bolesne i często oszpecające. Trendy czasowe zachorowalności na nieczerniakowe nowotwory skóry są trudne do określenia, ponieważ nie udało się uzyskać wiarygodnej rejestracji tych nowotworów. Jednak szczegółowe badania przeprowadzone w Australii, Kanadzie i Stanach Zjednoczonych wskazują, że w latach 60-tych i 80-tych XX wieku częstość występowania nieczerniakowych nowotworów skóry wzrosła ponad dwukrotnie.
Ryzyko wystąpienia nieczerniakowych nowotworów skóry zostało zbadane w odniesieniu do indywidualnego narażenia na promieniowanie i można wyciągnąć następujące wnioski:
- Nieczerniakowe nowotwory skóry występują najczęściej w częściach ciała powszechnie narażonych na działanie promieni słonecznych, takich jak uszy, twarz, szyja i przedramiona. Sugeruje to, że długotrwała, powtarzająca się ekspozycja na promieniowanie UV jest głównym czynnikiem sprawczym.
- W niektórych krajach istnieje wyraźny związek pomiędzy wzrostem zachorowalności na nieczerniakowe nowotwory skóry a zmniejszającą się szerokością geograficzną, tj. wyższym poziomem promieniowania UV.
Czarniak złośliwy
Czarniak złośliwy, choć występuje znacznie rzadziej niż nieczerniakowe nowotwory skóry, jest główną przyczyną zgonów z powodu raka skóry i jest częściej zgłaszany i dokładniej diagnozowany niż nieczerniakowe nowotwory skóry. Od wczesnych lat 70. ubiegłego wieku zachorowalność na czerniaka złośliwego znacznie wzrosła, np. w Stanach Zjednoczonych średnio o 4 procent rocznie. Duża liczba badań wskazuje, że ryzyko zachorowania na czerniaka złośliwego jest skorelowane z cechami genetycznymi i osobowościowymi oraz zachowaniem danej osoby związanym z ekspozycją na promieniowanie UV. Poniżej znajduje się podsumowanie głównych czynników ryzyka u ludzi:
- Duża liczba znamion atypowych (pieprzyków) jest najsilniejszym czynnikiem ryzyka zachorowania na czerniaka złośliwego w populacjach o jasnej karnacji.
- Czerniak złośliwy występuje częściej u osób o bladej karnacji, niebieskich oczach i rudych lub jasnych włosach. Badania eksperymentalne wykazały niższą minimalną dawkę rumienia i bardziej długotrwały rumień u chorych na czerniaka niż w grupie kontrolnej.
- Wysoka, przerywana ekspozycja na promieniowanie słoneczne UV wydaje się być istotnym czynnikiem ryzyka rozwoju czerniaka złośliwego.
- Częstość występowania czerniaka złośliwego w białych populacjach generalnie wzrasta wraz z malejącą szerokością geograficzną, przy czym najwyższa zarejestrowana częstość występowania występuje w Australii, gdzie roczne wskaźniki są 10 i ponad 20 razy większe niż w Europie, odpowiednio dla kobiet i mężczyzn.
- Kilka badań epidemiologicznych wspiera pozytywny związek z historią oparzeń słonecznych, szczególnie oparzeń słonecznych w młodym wieku.
- Rola skumulowanej ekspozycji na słońce w rozwoju czerniaka złośliwego jest niejednoznaczna. Jednak ryzyko zachorowania na czerniaka złośliwego jest wyższe u osób z wywiadem w kierunku nieczerniakowych nowotworów skóry i rogowacenia słonecznego, które są wskaźnikiem skumulowanej ekspozycji na promieniowanie UV.
.