Znajdź źródła: „Sarkolemma” – wiadomości – gazety – książki – scholar – JSTOR (maj 2013) (Learn how and when to remove this template message)
Sarkolemma (sarco (od sarx) z greckiego; ciało, i lemma z greckiego; osłona) zwana również myolemma, jest błoną komórkową komórki włókna mięśniowego prążkowanego. Składa się z dwuwarstwy lipidowej i cienkiego zewnętrznego płaszcza z materiału polisacharydowego (glikokaliksu), który styka się z błoną podstawną. Błona podstawna zawiera liczne cienkie włókna kolagenowe i wyspecjalizowane białka, takie jak laminina, które stanowią rusztowanie, do którego może przylegać włókno mięśniowe. Poprzez białka transmembranowe w błonie plazmatycznej, szkielet aktyny wewnątrz komórki jest połączony z błoną podstawną i zewnętrzną częścią komórki. Na każdym końcu włókna mięśniowego, warstwa powierzchniowa sarkolemy łączy się z włóknem ścięgnistym, a włókna ścięgniste z kolei zbierają się w wiązki, tworząc ścięgna mięśniowe, które przylegają do kości.
Komórka włókna mięśnia prążkowanego
Błona komórkowa
D012508
H2.00.05.0.00003
Terminologia anatomiczna
Sarkolemma zasadniczo pełni taką samą funkcję w komórkach mięśniowych, jak błona plazmatyczna w innych komórkach eukariotycznych. Stanowi ona barierę pomiędzy przedziałem zewnątrz- i wewnątrzkomórkowym, oddzielając poszczególne włókna mięśniowe od otoczenia. Lipidowa natura błony pozwala jej oddzielić płyny przedziału wewnątrz- i zewnątrzkomórkowego, ponieważ jest ona selektywnie przepuszczalna dla wody tylko przez kanały akwaporynowe. Podobnie jak w innych komórkach, pozwala to na kontrolowanie składu przedziałów poprzez selektywny transport przez błonę. Białka błonowe, takie jak pompy jonowe, mogą tworzyć gradienty jonowe przy zużyciu ATP, które mogą być później wykorzystane do napędzania transportu innych substancji przez błonę (ko-transport) lub generowania impulsów elektrycznych, takich jak potencjały czynnościowe.
Specyficzną cechą sarkolemy jest to, że wnika ona w cytoplazmę komórki mięśniowej, tworząc błoniaste kanaliki promieniście i wzdłuż włókna, zwane kanalikami poprzecznymi (T-tubule). Po obu stronach kanalików poprzecznych znajdują się terminalne cysternalne rozszerzenia gładkiego retikulum endoplazmatycznego, zwanego w mięśniach sarkoplazmatycznych retikulum (SR). Kanaliki poprzeczne otoczone dwoma cysternami SR nazywane są triadami, a kontakt między tymi strukturami znajduje się na styku pasm A i I.