Kim oni byli?
Borgiowie byli potężną rodziną w renesansowych Włoszech. Pomimo faktu, że wydali na świat dwóch papieży, ich nazwisko stało się kojarzone z wszelkiego rodzaju mrocznymi czynami.
Jak Borgiowie po raz pierwszy zyskali rozgłos?
Początkowo byli szlachetną hiszpańską dynastią, która przeniosła się do Włoch, gdy Alfonso di Borgia (1378-1458) został kardynałem w 1444 roku. Jedenaście lat później został mianowany papieżem – przyjmując imię Callixtus III – i dał przewagę swojemu bratankowi Rodrigo Borgii. W 1492 r. Rodrigo podtrzymał rodzinną tradycję i również objął tron papieski. Jako bardzo kontrowersyjny papież Aleksander VI zaczął gromadzić ogromne ilości ziemi i władzy dla siebie i swoich nieślubnych dzieci.
Czy papież może mieć dzieci?
Jako ksiądz Rodrigo miał żyć w celibacie, ale nie przeszkodziło mu to w posiadaniu wielu kochanek i spłodzeniu kilkorga dzieci – nawet jako papież. Nie był jedynym księdzem, który miał dzieci, ale sposób, w jaki otwarcie uznawał wiele z nich i starał się rozwijać ich karierę, był niezwykły.
Które z jego dzieci były najbardziej godne uwagi?
Wkrótce po tym, jak został papieżem, Rodrigo mianował swojego syna Cesare kardynałem. Cesare nie nadawał się jednak do życia zakonnego i zamiast tego został dowódcą wojskowym, gdzie przeprowadził szereg kampanii w nadziei na stworzenie we Włoszech księstwa Borgiów, które przetrwałoby śmierć jego ojca. Musiał porzucić to marzenie, gdy w 1503 r. zmarł jego ojciec, a na stanowisku papieża zastąpił go Juliusz II, który od razu stał się wrogo nastawiony do rodziny Borgiów. Cesare ostatecznie opuścił Włochy i zginął w Hiszpanii podczas potyczki.
Innym godnym uwagi dzieckiem Rodrigo była Lukrecja, wykorzystywana przez ojca jako dyplomatyczny pionek. Zaaranżowano dla niej trzy małżeństwa, które były korzystne politycznie dla Borgiów. Pierwsze z nich zostało unieważnione z powodu rzekomego braku współżycia, a drugi mąż został zamordowany przez sługi Cezara. Ostatecznie trzecie i ostatnie małżeństwo Lukrecji, z księciem Ferrary, było znacznie szczęśliwsze i udało jej się osiągnąć wygodne życie na dworze, gdzie została mecenasem sztuki.
Dlaczego Borgiowie mają tak złą reputację?
Borgiowie zostali oskarżeni o szereg grzechów, wśród których znalazły się morderstwa, kazirodztwo, trucicielstwo i czarownictwo. Są również niesławnie kojarzeni z wszelkiego rodzaju deprawacją seksualną. Najgłośniejszą i najbardziej nikczemną historią był „Bankiet kasztanów” w 1501 r. – masowa orgia zorganizowana rzekomo przez Cezarego w Rzymie, z udziałem 50 nagich prostytutek, które spędziły wieczór, zabawiając dostojników i świętą rodzinę.
Częścią przyczyny tej czarnej reputacji jest fakt, że Rodrigo i Cezary byli bezwzględnymi i bardzo ambitnymi mężczyznami, gotowymi użyć przemocy i podstępu, aby zwiększyć swoją władzę. Nie bez powodu Cesare był wielką inspiracją dla pisarza Niccolo Machiavellego. Jednak wiele skrajnych zarzutów stawianych Borgiom nie wytrzymuje krytyki i wydaje się być sfabrykowanych przez ich wrogów, których było wielu.
Pochodząc z Hiszpanii, Borgiowie zawsze byli we Włoszech postrzegani jako outsiderzy. Popularność, jaką zdobyli, była zresztą pomniejszana przez ich ciągłe wysiłki, by zdobyć ziemię i władzę kosztem innych. Ich dynastia trwała krótko – po śmierci Rodrigo zniknęli tak szybko, jak się podnieśli, pozostawiając niewielu przyjaciół, którzy broniliby ich pamięci przed plotkami, jakie natychmiast zaczęły się wokół nich kłębić.
Czy zatem historia była niesprawiedliwa dla Borgiów?
Prawie na pewno tak. Borgiowie są pamiętani jako dewianci seksualni i mordercy, ale gdy usunie się bardziej nieprawdopodobne oskarżenia, ich zachowanie niekoniecznie było gorsze niż wielu innych potężnych włoskich rodzin w epoce renesansu. Daleko im było do świętych, ale nie zasługują na pamięć jako uosobienie łotrostwa.
Ten artykuł został po raz pierwszy opublikowany w wydaniu History Revealed z października 2015 r.