Osoby z cukrzycą typu 2 są często zachęcane do utraty wagi, ponieważ może to pomóc w przywróceniu prawidłowego poziomu cukru we krwi. Jednak w niewielu badaniach sprawdzano, jak utrata wagi wpływa na długoterminowe zdrowie tych pacjentów, w tym na ryzyko chorób serca (najczęstsze powikłanie cukrzycy i główna przyczyna zgonów) oraz ryzyko przedwczesnej śmierci. W naszym najnowszym badaniu staraliśmy się to zbadać.
Wyniki naszych badań wykazały, że duża utrata masy ciała (ponad 10% masy ciała) w okresie pięciu lat od rozpoznania cukrzycy typu 2 wiązała się z 2-krotnie zwiększonym ryzykiem przedwczesnego zgonu z jakiejkolwiek przyczyny. Ryzyko zgonu po utracie masy ciała było najwyższe wśród uczestników, którzy nie mieli otyłości w momencie postawienia diagnozy, co sugeruje, że otyłość może być szczególnym czynnikiem wpływającym na to, jak na pacjentów wpływa utrata masy ciała.
Naszym badaniem objęto 2730 dorosłych z nowym rozpoznaniem cukrzycy typu 2 z Wielkiej Brytanii, Danii i Holandii. Ich wiek wahał się od 40 do 69 lat, a 42% z nich stanowiły kobiety. Naszym celem było zrozumienie, czy utrata masy ciała po rozpoznaniu cukrzycy była związana z ryzykiem chorób serca i śmiertelności oraz czy krótko- i długoterminowa utrata masy ciała miała różne efekty.
Najpierw zmierzyliśmy masę ciała uczestników w momencie rozpoznania cukrzycy, a następnie ponownie rok i pięć lat później. Następnie, przez kolejne pięć lat, śledziliśmy informacje na temat rozpoznań chorób serca i zgonów uczestników, pochodzące z rejestrów szpitalnych i rejestrów krajowych.
Pacjenci, którzy przybrali na wadze w rok po diagnozie byli trzy razy bardziej narażeni na śmierć pod koniec 10-letniego badania niż ci, którzy utrzymali swoją wagę. Utrata wagi, a następnie jej odzyskanie również wiązało się z dwukrotnie wyższym ryzykiem zgonu.
Przez okres pięciu lat, stała, umiarkowana utrata wagi nie miała wpływu na choroby serca lub śmiertelność. A duża utrata wagi nie prowadziła do zwiększenia ryzyka zgonu wśród osób, które miały otyłość. Ale ci, którzy nie mieli otyłości i stracili więcej niż 10% masy ciała, mieli ponad trzykrotnie większe ryzyko zgonu niż osoby, które utrzymały swoją wagę.
Nie znaleźliśmy żadnych związków między zmianami masy ciała a ryzykiem chorób serca w żadnym z badanych okresów czasu.
Nasze badanie jest jednym z pierwszych, które pokazuje, że utrata masy ciała może mieć różny wpływ na różnych pacjentów z cukrzycą, w zależności od ich wskaźnika masy ciała (BMI).
Inne badania wykazały, że duża utrata masy ciała wśród osób z cukrzycą może zwiększać ryzyko zgonu. Jednak wyniki te często przypisywano niezamierzonej utracie masy ciała lub utracie masy ciała spowodowanej złym samopoczuciem.
Uczestnicy naszego badania otrzymali broszurę informacyjną na temat zdrowej diety i nawyków ruchowych, ale nie otrzymali żadnego specjalistycznego wsparcia w odchudzaniu. Chociaż osoby z niedawno rozpoznaną cukrzycą typu 2 są często zmotywowane do wprowadzenia zmian w zdrowym stylu życia, możliwe jest, że utrata masy ciała u uczestników naszego badania była niezamierzona.
Jednakże wykorzystaliśmy informacje na temat wieku i samooceny stanu zdrowia uczestników, aby sprawdzić, czy czynniki te mogły wpłynąć na wyniki naszego badania. Nie zaobserwowaliśmy żadnych dowodów na stronniczość niezamierzonej utraty masy ciała z powodu starszego wieku lub złego stanu zdrowia, więc nie sądzimy, że niezamierzona utrata masy ciała całkowicie wyjaśnia nasze wyniki.
Dlaczego utrata masy ciała stanowi ryzyko?
Nie wiadomo, dlaczego utrata masy ciała miałaby zwiększać ryzyko zgonu. Możliwe, że oprócz BMI ważne są inne czynniki, takie jak zaawansowanie cukrzycy lub posiadanie innych przewlekłych schorzeń, takich jak rak, ponieważ wszystkie one wpływają na ryzyko zgonu danej osoby. Sprawdziliśmy również, czy wiek miał wpływ na śmiertelność, choć nie zaobserwowano żadnych różnic w wpływie utraty masy ciała na śmiertelność u osób młodszych i starszych.
Zachowanie danej osoby związane z dietą i ćwiczeniami fizycznymi oraz to, czy cierpi ona na inne choroby, może również wpływać na jej ryzyko śmiertelności. Zrównoważona dieta i regularne ćwiczenia fizyczne obniżają czynniki ryzyka chorób układu krążenia, takie jak ciśnienie krwi i poziom cholesterolu. Jednak to badanie nie było w stanie zbadać tych innych czynników. Aby dowiedzieć się, którzy pacjenci mogą odnieść korzyści z utraty wagi, a którzy mogą być poszkodowani, więcej badań powinno uwzględniać te inne czynniki oprócz BMI.
Ale pacjenci z cukrzycą typu 2 otrzymują zindywidualizowane leczenie w zależności od takich czynników, jak poziom cukru we krwi, czy mają inne schorzenia i jakie leki przyjmują, porady dotyczące utraty wagi niestety nie są stosowane w podobny sposób. Zamiast tego, pacjentom z nadwagą zazwyczaj zaleca się zmniejszenie ilości spożywanych kalorii lub więcej ćwiczeń fizycznych, zgodnie z międzynarodowymi wytycznymi.
W oparciu o wyniki naszego badania, możliwe jest, że zalecanie utraty wagi wszystkim osobom z cukrzycą typu 2 może nie być najlepszym podejściem. Zamiast tego, porady dotyczące utraty masy ciała dla osób z cukrzycą typu 2 powinny być również dostosowane do potrzeb, aby odzwierciedlić fakt, że utrata masy ciała może mieć różny wpływ na pacjentów.