Guinguette Marais Poitevin

Co to jest biegunka?

Biegunkę definiuje się jako oddawanie częstych i/lub luźnych lub wodnistych stolców. Ostra biegunka ustępuje w ciągu kilku tygodni, a staje się przewlekła, gdy trwa dłużej niż 3-4 tygodnie. Jeśli po dokładnym badaniu nie zostanie znaleziona żadna konkretna przyczyna i spełnione zostaną pewne kryteria, można rozważyć rozpoznanie biegunki czynnościowej lub przewlekłej.

Co to są czynnościowe zaburzenia jelitowe?

Osoby z czynnościowymi zaburzeniami jelitowymi nie wykazują fizycznych lub laboratoryjnych nieprawidłowości, które wyjaśniałyby ich objawy żołądkowo-jelitowe. Jednym z przykładów zaburzeń czynnościowych jelit jest zespół jelita drażliwego (IBS), na który cierpi około 10-15% wszystkich dorosłych.

Dowiedz się więcej o IBS

Czy biegunka czynnościowa jest tym samym co zespół jelita drażliwego?

Osoby z biegunką czynnościową mogą stanowić podgrupę osób z IBS. Osoby z IBS często zgłaszają zmienione nawyki jelitowe, w tym biegunkę i/lub zaparcia, którym towarzyszą bóle brzucha. Mogą również wystąpić wzdęcia, uczucie pilnej potrzeby skorzystania z toalety, przeciąganie się lub poczucie niepełnej ewakuacji. Wiele z tych objawów występuje u osób z biegunką czynnościową, ale brak bólu brzucha odróżnia te osoby od osób z IBS.

Jak lekarze oceniają pacjentów z biegunką czynnościową?

Lekarz zacznie od zapytania o historię choroby, w tym stosowanie leków i nawyki żywieniowe, oraz przeprowadzi dokładne badanie fizykalne. Dodatkowe badania, takie jak badanie krwi i analiza stolca mogą być zlecone.

Zabiegi diagnostyczne, takie jak kolonoskopia lub endoskopia mogą być wskazane, pozwalając lekarzowi na zbadanie wewnętrznej powierzchni jelita grubego i cienkiego w celu wykluczenia innych przyczyn przewlekłej biegunki, takich jak infekcje lub zapalenie jelita grubego lub choroby jelita cienkiego.

Dlaczego wywiad medyczny i dietetyczny jest tak ważny?

Diagnoza biegunki czynnościowej jest stawiana dopiero po wykluczeniu innych możliwych przyczyn, takich jak leki i biegunka wywołana dietą. Lista leków, które powodują biegunkę jest obszerna i obejmuje niektóre antybiotyki, leki zobojętniające zawierające magnez, leki obniżające ciśnienie krwi (w tym beta-blokery, inhibitory ACE) i leki kontrolujące nieregularne bicie serca (chinidyna). Wszystkie leki, zarówno te na receptę jak i bez recepty, powinny być skonsultowane z lekarzem.

Ale niektórzy ludzie są wrażliwi na pszenicę i inne pokrewne zboża (celiakia, enteropatia glutenowa), prawdziwe alergie pokarmowe są rzadkie. Jednak niezdolność do całkowitego wchłonięcia niektórych grup pokarmów może, jeśli są one spożywane w wystarczających ilościach, prowadzić do biegunki u niektórych osób. Nietolerancja mleka (laktozy) jest jednym z najczęstszych tego przykładów.

Ludzie z nietolerancją laktozy mają niski poziom laktazy jelitowej, enzymu wymaganego do trawienia cukru mlecznego, laktozy. Niewchłonięty cukier przechodzi do jelita grubego, gdzie jest rozkładany przez bakterie, powodując wzdęcia i biegunkę. To, czy u danej osoby wystąpią objawy, zależy od wielu czynników, w tym od ilości spożywanej laktozy i poziomu enzymu laktazy w jelicie cienkim.
Leczenie polega na ograniczeniu lub wyeliminowaniu laktozy z diety lub stosowaniu produktów komercyjnych zawierających enzym laktazy. Inne osoby nie tolerują fruktozy (występującej w owocach i sokach owocowych), sorbitolu (śliwki, gruszki i guma bez cukru) i kofeiny (kawa, herbata, wiele napojów gazowanych). Dietetyczna eliminacja możliwych czynników sprawczych może rozwiązać objawy u osób wrażliwych.

Jakie inne czynniki mogą pogorszyć biegunkę czynnościową?

Niektórzy ludzie rozwijają biegunkę po operacji żołądka lub pęcherzyka żółciowego. Dokładne mechanizmy są niejasne, ale uważa się, że obejmują one zwiększony transport pokarmu przez przewód pokarmowy lub zwiększenie ilości soli żółciowych dostarczanych do okrężnicy.

Opisano stan zwany „biegunką biegacza”. Jak sama nazwa wskazuje, osoby te doświadczają biegunki podczas długodystansowych maratonów. Przyczyna jest niejasna, ale może dotyczyć zmian aktywności motorycznej przewodu pokarmowego.

Jaka jest przyczyna biegunki czynnościowej?

Mimo braku konsensusu, jeden z proponowanych mechanizmów odnosi się do zmian w motoryce przewodu pokarmowego. Skurcze mięśni gładkich przewodu pokarmowego regulują przemieszczanie się pokarmu przez jelito cienkie i okrężnicę.

Pacjenci z biegunką czynnościową mogą mieć inne wzorce ruchliwości niż osoby bez biegunki. Jednak przyczyny zaburzeń motoryki i zmian we wchłanianiu płynów jelitowych prowadzących do twardszych stolców lub biegunki są nie do końca poznane.

Jakie metody leczenia są dostępne w przypadku biegunki czynnościowej?

Ponieważ przyczyna biegunki czynnościowej nie jest znana, leczenie jest ukierunkowane na objawy. Modyfikacje dietetyczne obejmują eliminację różnych substancji, o których wiadomo, że mogą powodować biegunkę. Poza laktozą, fruktozą, sorbitolem i kofeiną u niektórych osób występują objawy, ponieważ nie trawią one całkowicie węglowodanów złożonych (makarony, fasola). Te również można ograniczyć w diecie, aby sprawdzić, czy nastąpiła poprawa.
Niektóre osoby z IBS i biegunką mogą odnieść korzyść ze zwiększenia ilości błonnika w diecie. Dla osób, u których nie następuje poprawa po wprowadzeniu zmian w diecie, często skuteczne są środki przeciwbiegunkowe, takie jak loperamid (Imodium) lub difenoksylan (Lomotil). Wszystkie działają na zasadzie podobnych mechanizmów. Ogólnie rzecz biorąc, leki te są stosowane pod nadzorem lekarza; difenoksylat wymaga recepty lekarskiej.
W miarę jak przyszłe badania odkryją mechanizmy, które leżą u podstaw biegunki czynnościowej, będą opracowywane bardziej specyficzne terapie. Podobnie jak w przypadku wielu zaburzeń czynnościowych, skuteczna relacja lekarz-pacjent powinna poprawić leczenie tego złożonego problemu i promować lepsze zrozumienie dynamiki objawów żołądkowo-jelitowych.
Źródło:
Zaadaptowane z publikacji IFFGD #105 autorstwa Arnolda Walda, MD, MACG, AGAF, University of Wisconsin School of Medicine and Public Health, Madison, WI