Het duurde even voordat The Wire een cultureel fenomeen was, maar de serie die alle tv-trofeeën over politie en overvallers aan de kaak stelde, is doorgedrongen tot zowat elke hoek van onze cultuur. Op de tiende verjaardag van de ontknoping van de serie, zijn hier 23 feiten die misschien zelfs de meest toegewijde Wire diehards ontgaan zijn. (Waarschuwing: spoilers in overvloed.)
1. BARACK OBAMA HOUT VAN HET, EN HEEFT EEN FAVORIETE CHARACTER.
Meer dan eens heeft Barack Obama The Wire genoemd als een van zijn favoriete tv-shows. Interessant is dat tijdens de presidentsverkiezingen van 2008, de grootsheid van de show een van de weinige dingen was waar zowel John McCain als Obama het over eens waren, met McCain die het naast Seinfeld noemde als een persoonlijke favoriet. En Obama’s favoriete personage? Het is zowat ieders favoriete personage: de homoseksuele, drugsdealer-rovende, criminele code-hatende, Robin Hoodende overval-jongen Omar. “Dat is geen steunbetuiging. Hij is niet mijn favoriete persoon, maar hij is een fascinerend personage,” vertelde Obama aan de Las Vegas Sun, eraan toevoegend dat hij “de stoerste, slechtste man in de show is.”
2. CREATOR DAVID SIMON ONTVANGT EEN MACARTHUR GENIUS GRANT VOOR ZIJN WERK.
Het prestigieuze MacArthur Fellowship wordt jaarlijks toegekend aan 20 tot 40 inwoners van de Verenigde Staten die “uitzonderlijke verdiensten en belofte tonen voor voortgezet en verbeterd creatief werk.” In de loop der jaren heeft de MacArthur Foundation een breed net gespannen met deze prijs van 500.000 dollar, die wordt toegekend aan linguïsten, historici, wetenschappers, dichters, wiskundigen, journalisten en talloze andere bekwame specialisten. Simon is echter een van de slechts twee scenarioschrijvers die de prijs hebben gekregen (tweevoudig Oscarwinnares Ruth Prawer Jhabvala ontving er een in 1984) en is de enige persoon die de prijs in de eerste plaats heeft gewonnen voor werk aan een gescripte televisieserie.
3. THE WRITERS ROOM HAD SOME MAJOR TALENT.
The Wire had verschillende schrijvers wier werk veel verder reikte dan de televisiewereld. George Pelecanos, een van Amerika’s meest succesvolle en gerespecteerde schrijvers van misdaadromans, schreef acht afleveringen van The Wire en was producent van seizoen drie. Richard Price, die vijf afleveringen heeft geschreven, was al een volleerd schrijver voordat hij voor de show werd ingehuurd. Hij had al verschillende romans en scenario’s geschreven, waaronder de veelgeprezen misdaadroman Clockers uit 1992 en het script voor Spike Lee’s verfilming van zijn boek in 1995. Dennis Lehane, schrijver van Mystic River en Gone Baby Gone, schreef drie afleveringen.
4. VEEL CRITICEN BESCHOUWEN HET ALS DE BESTE TV SHOW OORDE.
Wanneer het om popcultuur gaat, wordt het woord “beste” zo vaak in de mond genomen dat het moeilijk is om het serieus te nemen. Maar The Wire is een van de weinige programma’s die je serieus als “de beste show ooit” zou kunnen bestempelen. Entertainment Weekly, Slate, HitFix en Complex hebben het allemaal, op verschillende tijdstippen, uitgeroepen tot het beste drama dat ooit op het kleine scherm is verschenen, terwijl bijna elk ander belangrijk blad het heeft genoemd bij de beste shows ooit; het maakt deel uit van een elitegroepje dat Seinfeld, The Simpsons, Breaking Bad, The Sopranos, M*A*S*H, en I Love Lucy omvat.
5. YET THE SHOW NEVER-NOT ONCE-TOOK HOME AN EMMY.
Yep. Dat klopt. Two and a Half Men heeft negen Emmy Awards gewonnen, terwijl The Wire, misschien wel het beste werk dat ooit op het kleine scherm te zien was, er niet één heeft gewonnen. In feite werd de show slechts twee keer genomineerd, beide keren voor het schrijven: een keer voor de voorlaatste seizoen drie aflevering “Middle Ground,” die de beruchte Omar-Brother Mouzone-Stringer Bell face-off bevat, en de seizoen vijf serie finale “-30-.”
6. ITS RATINGS RANGED FROM AVERAGE TO AWFUL.
Gezien de kwaliteit en omvang van de show was het onvermijdelijk dat The Wire de boeken in zou gaan in het pantheon van all-time great TV shows. Maar de kijkcijfers tijdens de vijf seizoenen van de show waren niet noodzakelijk indicatief voor de kwaliteit of de nalatenschap. Het kijkersaantal bereikte een hoogtepunt van ongeveer 4 miljoen kijkers, en schommelde onder de 1 miljoen gedurende een groot deel van het laatste seizoen. Vergelijk dat eens met de meer dan 10 miljoen mensen die naar de finale van Breaking Bad keken of de ongeveer 12 miljoen kijkers die naar de laatste aflevering van The Sopranos keken. Tegenwoordig, in een nog meer gelaagd medialandschap, kreeg Game of Thrones 30,6 miljoen kijkers over alle platforms voor zijn zevende seizoensfinale.
7. DE SHOW HEEFT ZIJN ROOTS IN EEN MOSTLY-FORGOTTEN HBO MINISERIES.
De enige keer dat David Simon een Emmy in de wacht wist te slepen, was voor de veelgeprezen, maar nu bijna vergeten miniserie The Corner, die bekroond werd met Outstanding Miniseries en Outstanding Writing for a Miniseries or a Movie (plus een Outstanding Directing for a Miniseries, Movie or a Special voor Charles S. Dutton). The Corner, gebaseerd op een non-fictie boek geschreven door Simon en The Wire schrijver-producer Ed Burns, dat het leven in het straatarme en door drugs overspoelde West Baltimore in beeld bracht, overlapte thematisch met The Wire en deelde ook een keur aan castleden, waaronder Clarke Peters (Lester Freamon) en Lance Reddick (Cedric Daniels).
8. DAVID SIMON HAD EEN IDEE VOOR DE ZESDE SEIZOEN VAN THE WIRE.
Als je kijkt naar het kijkcijfergat waar The Wire in seizoen vijf in terecht is gekomen, wist David Simon zeker dat hoop houden op een zesde seizoen, net als vechten tegen de drugsoorlog, een oefening in futiliteit zou zijn geweest. Maar als The Wire een zesde seizoen had gekregen, dan had Simon gedacht dat de exploderende Latino bevolking in het zuidoosten van Baltimore het onderwerp zou zijn geweest. Volgens Simon zou het onderwerp direct in The Wire’s wielhouse zijn geweest, aangezien “immigratie een ongelooflijk krachtige bron van wrijving en ideologie is, en dat misschien altijd al is geweest in het Amerikaanse leven.” Maar de tijd die nodig zou zijn geweest voor Simons team om onderzoek te doen naar immigratie, gecombineerd met de lage kijkcijfers, hebben het idee min of meer de das omgedaan.
9.
Tegen de tijd dat The Wire genoeg kritisch gewicht en fanatieke fans had om een volgend seizoen te rechtvaardigen, was David Simon hard aan het werk aan een ander project, het post-Katrina New Orleans drama Treme, dat in 2010 van start ging. Toen voormalig procureur-generaal Eric Holder, nog zo’n grote fan van de show, in 2011 zachtjes grapte dat hij graag nog een seizoen zou zien, kreeg hij een niet-zo-grappig antwoord van Simon, die antwoordde: “We zijn bereid om aan seizoen zes van The Wire te werken als het Departement van Justitie evenzeer bereid is om de voortdurende vervolging van ons misplaatste, destructieve en ontmenselijkende drugverbod te herbekijken en aan te pakken”. Helaas, het werkte niet.
10.
DOMINIC WEST DENKT NOOIT DAT DE SHOW BLIJFT. Dat is zelfs een van de belangrijkste redenen waarom Dominic West, die de hoofdrol speelt als Jimmy McNulty, de show heeft aangenomen. Volgens West, een Brit, kreeg hij de rol door zijn beste Robert De Niro-imitatie te doen, maar stond hij huiverig tegenover de baan omdat hij dan een vijfjarig contract moest tekenen om in Baltimore te gaan wonen. Zijn agent nam zijn angsten weg door hem te vertellen “maak je geen zorgen, het duurt maar één seizoen.”
11. ZE HEBBEN TOPMUZIKANTEN INGEZET OM HET THEMALIED OP TE NEMEN VOOR OP ÉÉN NA HET HELE SEIZOEN.
“Way Down in the Hole” werd geschreven door Tom Waits voor zijn album Franks Wild Years uit 1987, maar serieuze fans van The Wire kennen het net zo goed als een nummer uitgevoerd door The Blind Boys of Alabama, Waits, The Neville Brothers, en Steve Earle, die allemaal hun eigen versies deden voor respectievelijk seizoen één, twee, drie, en vijf. Voor seizoen vier werd het thema echter gezongen door DoMaJe, een groep tieners uit Baltimore, in overeenstemming met de thema’s adolescentie en onderwijs van dat jaar.
12.
Het is misschien moeilijk te geloven, maar in een cop-and-criminals show die in totaal 60 uur duurde in vijf seizoenen, heeft slechts één politieagent zijn wapen afgevuurd: Roland Pryzbylewski, beter bekend als Prez. De tot leraar omgeturnde agent was zowel het meest als minst sympathieke personage van de show, maar vuurde in totaal drie keer met zijn wapen. Hij schoot per ongeluk op een muur en vuurde terug op The Towers in de eerste seizoensaflevering “The Detail”, en vuurde vervolgens per ongeluk een fataal en carrière-eindigend schot af op een collega-agent in de derde seizoensaflevering “Slapstick.”
13. DAVID SIMON EN ED BURNS HEBBEN COLLECTIVEL ALLE BANEN GEDRAGD IN DE SHOW.
Waarschijnlijk was een van de belangrijkste redenen waarom The Wire zelden een onauthentieke toon aansloeg, dat producenten David Simon en Ed Burns hun kennis van de werelden die ze verkenden niet hoefden te veinzen. Voordat hij doorbrak met zijn boek-turned-TV-show Homicide: A Year on the Killing Streets, was Simon lange tijd misdaadverslaggever bij The Baltimore Sun, wat hem een intieme kennis gaf van niet alleen misdaad en institutionele disfunctie in Amerika’s binnensteden, maar ook van de problemen waarmee de krantenindustrie te maken heeft. Burns daarentegen was zowel politierechercheur als leraar op een openbare school in Baltimore voordat hij aan The Wire werkte.
14.
Simon zei in een interview met Entertainment Weekly: “The Wire werd geannuleerd na seizoen drie, en The Wire werd bijna weer geannuleerd – ik moest kruipen, smeken en pleiten – na seizoen vier.” Ondanks de moeilijke reis om vijf seizoenen van The Wire te maken, prijst Simon HBO voor het feit dat het hem toestond zijn verhaal af te maken zonder al te veel inmenging, waarbij hij stelt dat het netwerk “zeer liberaal was in termen van het toestaan van de mensen die betrokken waren bij de productie van deze shows om hun eigen visie te vinden en proberen uit te voeren.”
15. OMAR IS GEBASEERD OP EEN ECHT PERSOON.
De Robin Hood-esque Omar lijkt misschien een te perfecte antiheld voor tv om uit het echte leven te zijn voortgekomen, maar zoals zoveel personages uit de serie, is hij deels geïnspireerd door het echte leven in Baltimore: een voormalige drugsdealer overvaller genaamd Donnie Andrews. Nadat hij zichzelf had uitgeleverd aan detective-producer Ed Burns omdat hij een huurmoord had gepleegd om aan zijn heroïneverslaving te voldoen, zat Andrews in de gevangenis en werd hij uiteindelijk een anti-gang mentor voor jongere gevangenen. Nadat ze met hem hadden gewerkt aan de research van hun boek The Corner, lobbyden Simon en Burns uiteindelijk voor zijn vrijlating van een levenslange gevangenisstraf, die hem in 2005 werd toegekend na 22 jaar te hebben uitgezeten. Andrews zette zijn activisme voort tot zijn dood, aan een hartkwaal, in 2012. Hoewel er veel gelijkenissen zijn tussen de twee, was Andrews, in tegenstelling tot Omar, geen homoseksueel. Dat aspect van Omar’s karakter werd geleend van Billy Outlaw, een andere inspiratiebron voor stickup artiesten.
16.
Bubbles was gebaseerd op een andere Baltimorean uit het echte leven die de bijnaam “Possum” droeg (zijn echte naam is niet bekend bij het publiek). Possum was een heroïneverslaafde die geen drugsstraf kreeg in ruil voor het uitleveren van criminelen voor $50 tot $100 per persoon. Possum had een fotografisch geheugen en gebruikte, net als Bubbles, hoeden om potentiële criminele doelen te markeren voor surveillerende politieagenten. Volgens de gepensioneerde detective Ed Parker, werkte Possum “voor iedereen – FBI, DEA, narcotica, moordzaken”. Simon beschreef Possum’s dubbelleven in een artikel voor The Baltimore Sun in 1992, dat tevens een overlijdensbericht was; Possum stierf kort na het interview aan AIDS.
17.
Eén van de beruchtste drugskoninginnen van BALTIMORE speelt een rol in de show. Melvin Williams, die wordt gezien als een van de inspirators van Avon Barksdale, handelde in de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw in heroïne in Baltimore en verdiende volgens hemzelf “een paar honderd miljoen” dollar. Williams werd in 1985 gearresteerd na een telefoontap-onderzoek onder leiding van Ed Burns. Kort daarna, toen hij voor The Sun werkte, schreef Simon een serie artikelen over Williams getiteld “Easy Money: Anatomy of a Drug Empire.” Williams zat tot 2003 af en toe in de gevangenis, en speelde de rol van West Side string-puller The Deacon in seizoen drie en vier.
18. VEEL VAN DE ACTEURS ZIJN DOOR EN DOOR BALTIMOREZEN.
Castleden uit Baltimore waren o.a. Jay Landsman (die, in een bijzonder verwarrende speling van het lot, uiteindelijk Dennis Mello speelde in plaats van het personage Jay Landsman, die, zoals je misschien al geraden had, gebaseerd was op de echte Jay Landsman) en de al eerder genoemde Melvin Williams. Een ander berucht Wire-personage dat levenslang Baltimorees is geweest, was Felicia “Snoop” Pearson, die een gelijknamig en moorddadig lid van Marlo Stanfields crew speelde, in een portret dat Stephen King “misschien wel de meest angstaanjagende vrouwelijke schurk die ooit in een televisieserie is verschenen” noemde. Net als Williams heeft Pearson een moeizame relatie met de wet. Hij heeft op 14-jarige leeftijd in de gevangenis gezeten voor een tweedegraads moord, en daarna nog een keer nadat hij was opgepakt tijdens een grootschalige drugsvangst in Baltimore in 2011.
19. ER WAS BIJNA EEN SPIN-OFF ROND DE POLITIEK VAN BALTIMORE.
Volgens Simon, na het politiek geëngageerde derde seizoen van The Wire het plan opgevat om een spin-offserie te maken, The Hall, die de opkomst van Tommy Carcetti zou volgen en nog dieper zou ingaan op de vuile zaakjes van de politiek in Baltimore. Simon ging zelfs zover om een script te schrijven en een schrijversteam samen te stellen, maar HBO zei nee tegen hem met het argument dat “we maar één show willen waar niemand in Baltimore naar kijkt, geen twee!”
20.
In het boek Difficult Men, waarin de opkomst van de moderne televisie wordt beschreven, wordt een rolonderzoek beschreven dat eindigde met Seth Gilliam (Ellis Carver) en Domenick Lombardozzi (Herc) die geweervuur moesten ontwijken op de achterbank van een politieauto. In een andere aflevering meldde Wendell Pierce (Bunk Moreland) dat hij “een vent met een mes nog in zich” had gezien en dat een agent een neergeschoten man voor verhoor naar het bureau wilde brengen in plaats van naar een ziekenhuis. DAVID SIMON CITES A SURPRISING SOURCE AS THE SHOW S BIGGEST INFLUENCE.
“Dickensian” is een woord dat vaak wordt rondgegooid om de serie fictie van The Wire te beschrijven, maar David Simon gaat terug-weg, way back-wanneer hij de grootste invloed op zijn show noemt. In een interview met Slate, merkte Simon op “de jongens van wie we in The Wire stalen, zijn de Grieken. In ons hoofd schrijven we een Griekse tragedie, maar in plaats van dat de goden nukkige en jaloerse Olympiërs zijn die bliksemschichten op onze hoofdrolspelers gooien, zijn het de postmoderne instellingen die de goden zijn.”
22.
Omdat het een paar jaar duurde voordat The Wire het nationale bewustzijn binnensijpelde, was het niet echt een overvloed aan parodieën tijdens de periode 2002-2008. Maar sindsdien zijn er vele send-ups op het web verschenen, waaronder Funny or Die’s The Wire: The Musical, die opdook in 2012 en waarin verschillende leden van de cast van de show te zien waren, een Saturday Night Live Brooklyn-versie van de show die zich richtte op de snel-gentrifying wijk Bushwick, en een “Key and Peele” parodie over, nou ja, broekpoepen.
23. BARS OP DE DRAAD ZITTEN VOL VERRASSINGEN.
In de vijfde seizoen aflevering “Took,” acteur Richard Belzer is te zien kibbelend over zijn bar tab, vermoedelijk in een cameo van zijn Homicide: Life on the Street en Law and Order: Special Victims Unit personage Detective John Munch. (Om de Landsman situatie nog ingewikkelder te maken, Munch was ook gedeeltelijk gebaseerd op de echte Jay Landsman). Een andere bar verrassing komt wanneer commissaris William Rawls opduikt in een homobar in seizoen drie. Interessant is dat Rawls’ gesuggereerde homoseksualiteit nooit meer ter sprake komt in de rest van de serie.