Een foto zegt meer dan duizend woorden, maar woorden kunnen ook de betekenis en impact van foto’s beïnvloeden. Een tentoonstelling in het Museum of Modern Art verkent de foto’s van Dorothea Lange, en hoe begeleidende teksten, zowel van Lange als van anderen, de betekenis van haar werk hebben gevormd.
“Dorothea Lange: Words and Pictures,” beslaat de carrière van Lange (1895-1965) in delen, en onderzoekt haar werk als chroniqueur van het Amerikaanse leven en gebeurtenissen en lijden in de 20e eeuw.
Lange’s beroemdste foto, de iconische Migrant Mother, Nipomo, California, 1936, werd genomen in de jaren dat Lange voor overheidsinstanties werkte om aandacht te vragen voor de catastrofes rond de Grote Depressie en het Dust Bowl tijdperk. De foto werd in vele publicaties afgedrukt met verschillende bijschriften en verschillende titels, aldus de tentoonstelling, maar pas in 1960 werden Lange’s woorden bij de foto gevoegd.
Lange beschreef de foto in een artikel in Popular Photography: “Daar zat ze dan in die aanleuntent met haar kinderen om haar heen, en ze leek te weten dat mijn foto’s haar zouden kunnen helpen, en dus hielp ze mij. Er was een soort gelijkheid.”
De tentoonstelling loopt grotendeels in chronologische volgorde door Lange’s carrière, beginnend in 1933 met Lange die de gevolgen van de Grote Depressie in San Francisco fotografeerde.
In een artikel in het tijdschrift Camera Craft van een vroege voorstander werd het maatschappelijke belang van Lange’s foto’s beschreven. Een ander artikel rond die tijd, van landbouweconoom en Lange’s toekomstige echtgenoot Paul Taylor, zou Lange’s foto’s gebruiken als begeleiding bij een artikel van hem over arbeidsomstandigheden. Beide artikelen droegen op hun manier bij aan de bekendheid en verspreiding van Lange’s werk, aldus de tentoonstelling.
Andere onderdelen zijn het verkennen van Lange’s werk in twee boeken, het “Land of the Free” uit 1938, beschreven als “een fotoboek geïllustreerd door een gedicht” van dichter en auteur van het boek Archibald MacLeish. En er was het boek uit 1939 van Lange en Taylor, “An American Exodus: A Record of Human Erosion,” dat citaten bevatte van ontheemde mensen en migrerende arbeiders die door Lange waren gefotografeerd, samen met veldnotities, krantenfragmenten en volksliedjesteksten.
“Het lijkt zowel op het juiste moment als dringend dat we onze aandacht voor Lange’s buitengewone prestaties hernieuwen,” zei curator Sarah Meister in een verklaring. “Haar zorg voor minder fortuinlijke en vaak over het hoofd geziene individuen, en haar succes in het gebruik van fotografie (en woorden) om deze ongelijkheden aan te pakken, moedigt ieder van ons aan om na te denken over onze eigen burgerlijke verantwoordelijkheden.”
Lange’s foto’s werden ook opgenomen in een boek uit 1941, “12 Million Black Voices: A Folk History of the Negro in the United States,” met tekst van de schrijver Richard Wright en foto’s van de Farm Security Administration om beelden te schetsen van het zwarte leven in Amerika. Het effect van tekst was ook te zien in Lange’s tijd bij die overheidsinstelling, toen fotografen “draaiboeken” kregen voor het vastleggen van het leven van mensen. Eén script vroeg om “Tekens – elk teken dat wijst op een tekort aan rubber (of andere goederen), rantsoenering, enz.”
De tentoonstelling omvat ook Lange’s werk over het leven tijdens de Tweede Wereldoorlog, waaronder beelden van Japanse Amerikanen die naar interneringskampen werden gestuurd, waarbij die beelden aanvankelijk werden tegengehouden om te worden vrijgegeven. En Lange’s foto-essay van een openbare verdediger in Californië en de rol van deze functie in het rechtssysteem.
Er zijn ook citaten van Lange te vinden in de tentoonstelling, waaronder een uit 1960-61 die luidt: “Alle foto’s – niet alleen die welke zogenaamd ‘documentair’ zijn, en elke foto is echt documentair en hoort op een bepaalde plaats thuis, heeft een plaats in de geschiedenis – kunnen door woorden worden versterkt.”
De tentoonstelling loopt nog tot 9 mei en meer info is te vinden op www.moma.org.